با وجود تأکید روز افزون کارشناسان مبنی بر لزوم تعدیل تعداد شعبههای بانکها و با اینکه بانک مرکزی اغلب بانکها را به کاهش تعداد شعبهها مکلف کرده است، همچنان تعداد شعبههای بانکی در کشور فراتر از ظرفیت اقتصاد کشور میرود و بشدت آزار دهنده است. رئیس کل بانک مرکزی در روزهای اخیر به این معضل نظام بانکی اشاره و تأکید کرده است، در راستای عمل به لایحه خروج از رکود و شاداب کردن اقتصاد، بانکها باید شاداب شوند. ولی ا... سیف که در گذشته بارها از ادغام بانکها با هدف افزایش کیفیت خدمات بانکی و رقابت پذیری سخن گفته بود، یکی از راهکارهای شاداب سازی بانکها را تعطیلی شعبههای ناکارآمد عنوان کرده است که باید با جدیت در دستور کار قرار گیرد. وی همچنین با فرا خواندن نظام بانکی به رعایت انضباط از همکاری برخی بانکها با مؤسسات غیرمجاز بانکی خبر داده است.
بر اساس آمار بانک مرکزی در حال حاضر 29 بانک تجاری دولتی، تخصصی دولتی، غیر دولتی و قرض الحسنه در کشور فعالیت میکنند که در مجموع 22 هزار و 818 شعبهدارند. در این میان بانک ملی بیشترین تعداد شعبهها (3692 شعبه) و بانک خاورمیانه کمترین تعداد شعبهها (11 شعبه) را دارد.
گفتنی است، این 29 بانک در تهران 3 هزار و 560 شعبه دارند که وجود این تعداد شعبه، تهران را به یکی از شلوغ ترین شهرهای منطقه از نظر وجود شعبههای بانکی تبدیل کرده است! بر این اساس به طور میانگین به ازای هر 3 هزار و 230 نفر یک شعبه بانک مشغول فعالیت است.نگاهی به آمار دیتابیس (بانکهای اطلاعاتی) بانک جهانی گواه این حقیقت تلخ است که تعداد شعبههای بانكها در ايران از استاندارد جهاني بالاتر است. این آمار نشان میدهد، تعداد شعبههای بانکی در ایران حتی از کشورهای نفت خیزی مانند عربستان و یا کشورهای تجارت محور همسایه مانند امارات متحده عربی بسیار بیشتر است و متناسب با کشورهای با درآمد بالاست.
انتقادی که در سالهای اخیر به خاطر رشد قارچ گونه شعبهها به نظام بانکی وارد شده، اینکه وجود تعداد انبوه شعبهها برای اقتصاد ملی یک تهدید است و همین اقدام غیرکارشناسی منابعی را که باید به طور مستقیم به تولید تزریق شود و بهره وری و اشتغال را افزایش دهد، به سمت تأسیس شعبهها سوق داده است. صاحب نظران حوزه بانکی معتقدند، رشد بی رویه شعبهها در سالهای اخیر افزایش غیر منطقی دارایی های غیر درآمدزای بانکها، حبس منابع، کاهش توانمندی نظام بانکی برای انجام وظایفش به عنوان واسطهگر مالی، افزایش هزینههای سر بار و کاهش سودآوری و تأثیر پذیری نسبتهای سلامت مالی این نظام را در پی داشته است.
کارشناسان میگویند: خدمات پولی و سرمایه گذاری متناسب با توسعه بانکها و شعبهها توسعه نیافته است و این یعنی ما فقط حجم پول را میان شعبههای بانک تقسیم کرده ایم؛ زیرا با افتتاح شعبههای بانک به دلیل رقابتی نبودن فضای پولی و بانکی کشور نمی توان مدعی ایجاد بانک جدید و ارايه سرویسهای بهتر شد. دراین باره یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه 80 درصد نقدینگی کشور را بانکها ایجاد میکنند، ادامه میدهد: سود کلان بانکهای تجاري دولتی و غیردولتی و خصوصی ایران بر کسی پوشیده نیست، اما متناسب با فعالیت خود و شركتهاي اقماري و وابسته يا كارگزار مالیات نمی دهند. به گفته وی، ایران از معدود کشورهایی است که در آن هر سازمان و حتی مؤسسهای صاحب یک بانک شده و تعداد شعبههای بانکها در آن بی نظیر است!
سلیمانی خاطر نشان میکند: واقعیت این است که چگالي شعبهها در مناطق شمال شهري خیلی زياد است، وگرنه بانكها در مناطق مستضعف نشين حضوری كمرنگ يا بي رنگ دارند، اما در مجموع کم کم به سمتی میرویم که تعداد شعبههای بانكها در برخي مناطق از تعداد دکه های روزنامه فروشی بيشتر شود!
عضو کمیسیون صنایع مجلس ادامه میدهد: همواره شاهد کاهش بهرهوری بانکها هستیم، اما هزینه آنها افزایش مییابد؛ چون بانکها سرمایه خود را صرف اموال غیرمنقول میکنند، حال آنکه اين هزينه را از گرده مردم در مي آورند. بر این اساس بانکهای ما در خلق ارزش افزوده كمتر نقش دارند يا اصلاً نقش ندارند و عمدتاً در بازارهای سوداگری حضور فعال دارند و به نوعی پولشویی دست میزنند.
وی همچنین پیشنهاد میدهد، تعداد شعبههای بانکها بر حسب جمعیت محله ای محدود و در مناطق روستایی و شهرهای زیر 15 هزار نفر جمعیت آزاد اعلام شود و شورای پولی و اعتبار موظف به تهیه و ابلاغ آن شود.
نظر شما