در واقع می‌توان گفت که رکود، اقتصاد ایران را فرا گرفته است و بسیاری از بازارها از جمله بازار مسکن نیز از این رکود مستثنا نیست، اما آنچه در این اقتصاد همراه با رکود به چشم می‌خورد، تورم و افزایش سطح عمومی قیمتهاست و با وجود آنکه رونق در بازار نیست، همچنان قیمت مسکن بالا بوده و خانوارها توان مالی خرید ندارند.
اعطای وام حداقل با مبلغ بالا به خانواده‌ها برای خرید مسکن می‌تواند برای تحریک تقاضای مسکن کارساز باشد، البته مشروط به اینکه این وام منجر به ساخت مسکن شود.
کاهش تورم شرط لازم برای خروج از رکود
مهندس فخرایی که به گفته خود هم در حوزه مسکن فعالیت دارد و هم مدارک دانشگاهی‌اش را در حوزه اقتصاد کسب کرده، معتقد است: بخشی از سیستمهای دولت با هم در تعارض است و این موضوع وضعیت پیچیده‌ای ایجاد کرده است و دولت نمی‌داند اولویت را به کدام بخش بدهد و تعیین نماید که اقتصاد را از رکود خارج کند یا اینکه تورم را پایین آورد.
وی افزود: اقتصاد کشور بعد از جنگ، رشد اقتصادی منفی را تجربه کرده است و با این روند تولید و بسیاری از فعالیتهای اقتصادی کاهش پیدا کرده و بازارها با رکود مواجه است.وی کاهش تورم را شرط لازم برای رونق اقتصادی دانست و افزود: رشد اقتصادی پایدار در فضایی که تورم بالا دارد، امکان‌پذیر نیست، چون کاهش تورم شرط لازم برای رونق اقتصادی است و اگر دولت بتواند تورم را تک رقمی کند، خود به خود اقتصاد از رکود خارج خواهد شد و اگر کاهش تورم اتفاق نیفتد، سیاستهای دیگر برای برون رفت از رکود با دوام نخواهد بود.
وصول مطالبات بانکی و پرداخت وام کم بهره
بحرینی، یکی دیگر از انبوه‌سازان درخصوص خروج از رکود بازار مسکن می‌گوید: وصول مطالبات معوق بانکی می‌تواند در برون رفت از رکود در بازار مسکن نقش داشته باشد، چون بخش زیادی از مطالبات معوقه بانکها مربوط به بخش مسکن است و شاید یکی از دلایل رکود تورمی در بخش مسکن همین موضوع است که سرمایه‌گذاران که مبلغ سرمایه‌گذاری بسیاری از آنها به طور مستقیم و غیرمستقیم مطالبات بانکی است، از عرضه مسکن خودداری می‌کنند، زیرا سود انتظاری، حاصل از عدم فروش مسکن بالا است، بنابراین وصول مطالبات بانکی می‌تواند در افزایش عرضه و کاهش قیمت در این بخش تأثیر بالایی داشته باشد.
وی یکی دیگر از راهکارهای خروج از رکود مسکن را پرداخت وام کم بهره به تولیدکنندگان و سازندگان واقعی و حرفه‌ای مسکن عنوان کرد و گفت: این موضوع با سیاست افزایش وام خرید مسکن متفاوت است، زیرا هرگونه افزایش بی‌برنامه وام خرید مسکن می‌تواند منجر به افزایش خرید مسکن شود و این موضوع مشکل را تشدید خواهد کرد.
تحرک عرضه و تقاضا امری ضروری
یکی از انبوه‌سازان مسکن که در گلبهار فعالیت می‌کند، در این زمینه می‌گوید: به نظر من ظرف سه سال گذشته هم میزان ساخت و سازها کاهش داشته است و هم تعداد معاملات در بازار مسکن که هر دوی اینها حکایت از نبود رونق در بازار مسکن دارد.
احمدی افزود: دولت با راه‌اندازی طرح مسکن مهر زمینه خروج بخشی از سرمایه‌های بخش خصوصی را از بازار مسکن فراهم ساخت که این سرمایه‌ها دیگر به این زودی به بازار باز نخواهد گشت و علاوه بر این، دولت با کسری بودجه برای تأمین اعتبار باقی مانده پروژه‌های مسکن مهر مواجه شده است.
وی درخصوص خروج از بازار مسکن می‌گوید: رکود هم در بخش تقاضاست و هم در بخش عرضه، در بخش تقاضا توان مالی خانوارها برای خرید مسکن با قیمتهای فعلی بسیار پایین است و پرداخت وام ناچیز هم نمی تواند زمینه ساز تحرک تقاضای خانوار باشد و در بخش عرضه هم سیاست هدفمند سازی یارانه‌ها و رکود اقتصادی و کاهش تمایل سازندگان به ساخت و ساز را به همراه داشته است.
یکی دیگر از تولیدکنندگان معتقد است: وامهای کوچک هیچ تحرکی در بازار مسکن ایجاد نخواهد کرد، چون وقتی مردم در تأمین زمین با مشکل مواجه هستند، وام به هیچ دردی نمی خورد، چون درحال حاضر هزینه ساخت یک واحد مسکونی کمتر از یک سوم قیمت زمین آن است.
وی افزود: اگر دولت به جای دادن وام برای ساخت، زمین در اختیار مردم قرار دهد، در این صورت مردم با همین وام کم می‌توانند برای خود سرپناهی مناسب بسازند.
آرامش بازار مالی شرط خروج از رکود مسکن
افسری، یکی از فعالان بخش مسکن درخصوص کاهش تورم و خروج از رکود در این بخش به خبرنگار ما گفت: در اقتصاد ما تورم دایمی وجود دارد و راهکار اساسی برای خروج از وضعیت رکود، ایجاد آرامش در بازارهای مالی و ثبات کلان اقتصادی است.
وی افزود: سرمایه‌گذاری و بی‌ثباتی رابطه‌ای معکوس دارند، به این صورت که اگر در بخش مسکن ثبات تولید و قیمت ایجاد شود، سرمایه‌گذاری هم رونق خواهد گرفت و بخش مسکن از رکود تورمی خارج خواهد شد.
وی راهکار دیگر خروج از رکود را کاهش هزینه‌های تولید دانست و گفت: همیشه انحصار سبب افزایش قیمت و کاهش تولید می‌شود، بنابراین اگر بتوان انحصار در نهادهای تولید مسکن را کاهش داد و بازار این نهادها را رقابتی کرد، می‌توان به کاهش هزینه‌ها هم امید داشت.
کلام آخر
در جمع‌بندی نقطه نظرهای کارشناسان و دست‌اندرکاران اقتصادی سه سناریوی مهم در بخش مسکن مطرح است: سناریوی اول اینکه در صورت ادامه وضع موجود، یعنی هیچ تغییری در سیاستهای داخلی و خارجی اتفاق نیفتد، انتظار می‌رود وضعیت بازارمسکن در نیمه دوم سال 94 با همین روند فعلی ادامه پیدا کند و در سناریوی دوم دستیابی به توافق جامع هسته‌ای کاملاً تأثیرگذار در نظر گرفته شده و عنوان می‌شود که توافق هسته‌ای می‌تواند به بازار شوک کاهش قیمت وارد کند و با کاهش قیمت، بازارهای سرمایه موازی، شور و شوق برای سرمایه‌گذاری در بازار مسکن ایجاد کند، البته این مسأله با در نظر رفتن آزادسازی روابط خارجی و پذیرش سرمایه‌گذاری‌های خارجی در عرصه ساخت و ساز امکان‌پذیر است، اما در این بین باید توجهی نیز به سناریوی سوم داشت، در این سناریو به نتیجه نرسیدن مذاکرات و در صورت عمیقتر شدن فاصله بین ایران و کشورهای غربی بسته به واکنش دو طرف و رفتار بازار، بازار سرمایه می‌تواند نوسان قیمت را تجربه و علاوه بر این، بازار دلال و دلال بازی را نیز گرم و گرمتر کند.
نظر شما