به گزارش قدس آنلاین به نقل از فارس- مهدی بختیاری: در همان سالهای میانی دفاع مقدس که جمهوری اسلامی برای پاسخ دادن به حملات و تجاوزهای شهری رژیم بعث، به دنبال تشکیل یگان موشکی بود، در همان مقطع که 13 نفر از جوانان رزمنده ایرانی برای آموزشهای اولیه موشکی به سوریه رفتند، در همان روزهایی که اولین موشک ایران با همه مشقات و کارشکنیها و کمبودها به سمت بغداد شلیک شد، کسی فکرش را هم نمیکرد که کمتر از 2 دهه بعد، جوانان کم تجربه آن روز، قویترین یگان موشکی منطقه را اداره کنند به طوری که امروز به گفته صاحب نظران حوزه نظامی، جمهوری اسلامی ایران جزو 10 کشور اول جهان در حوزه فناوریهای موشکی باشد.
با سرمایه گذاری ایران در این حوزه و نیز تلاش و مجاهدت خاموش فرزندان گمنام انقلاب، سالهاست این امر محقق شده و حالا جمهوری اسلامی انبوهی از موشکهای کوتاه بُرد، میان بُرد و دوربُرد خود را در انواع مختلف کروز و بالستیک دارد که اگر «شهاب» را شناخته شده ترین عضو این خانواده بدانیم، باید به موشکهای دیگری نظیر قدر، قیام، سجیل، فاتح، هرمز و خلیج فارس نیز اشاره کرد که کلکسیونی از موشکهای متعدد با ماموریت های ویژه را تشکیل میدهند.
* کابوس صهیونیستها اینگونه کلید خورد
گزارش را با یک خاطره از شهید حسن طهرانی مقدم ادامه میدهیم؛ کسی که وصیت کرد روی سنگ قبرش بنویسند: «اینجا مدفن کسیست که میخواست اسرائیل را نابود کند.»
این خاطره را یکی از همرزمان نزدیک پدر موشکی ایران، اینگونه روایت میکند:
«پس از ایام دفاع مقدس ما فقط سامانه موشکی اسکاد B را داشتیم که وارداتی بود و موشک نازعات که آن هم برای عملیاتی شدن کاملش نیاز به یک مقداری کار داشت تا به آن مرحله برسد.
در این شرایط، سردار مقدم دست به طرحریزی برنامهای زد که برای خود ما و حتی تعدادی از بچهها بیشتر شبیه یک رویا بود.
چند ماه که گذشت، ایشان (شهید مقدم) گفت که آرزوی من این است و روزی خیالم راحت میشود که به سامانه موشکی دست پیدا کنیم که رژیم غاصب اسرائیل را مورد هدف قرار دهیم.
این، زمانی بود که ما موشک اسکاد 300 کیلومتری آن هم وارداتی غیر بومی داشتیم و حتی داشتن موشک اسکاد C که دارای 500 -600 کیلومتر برای ما یک هدف بسیار بزرگی بود که اگر ما به این سامانه دست پیدا میکردیم، چه کار بزرگی انجام دادیم.
اینجاست که سردار مقدم آرزویی میکند که قاعدتا باید موشک با 1200-1300 کیلومتر بُرد داشته باشد که بتواند به طور جدی مقابل رژیم صهیونیستی بایستد.
سردار شهید حسن طهرانی مقدم
در آن دوران به موازات موشکهای سوخت جامد زلزال، به موشکهای شهاب1 و شهاب 2 نیز دست یافتیم.
دیگر کاملا آن موشکهای اسکاد با تولید و طراحی و ساخت موشکهای شهاب 1و2 کاملا بومی شدند یعنی این قدم ها با آن تلاشهای بی وقفهای که انجام میشد، یکی یکی به ثمر مینشست.
در اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80 وقتی پروژه شهاب 3 توسط متخصصین داخلی به صورت کاملاً بومی به ثمر مینشیند، یکی از آرزوهای دیرینهاش تحقق پیدا میکند.
من خودم شاید تصورم این بود که خب ما به موشک شهاب3 دست پیدا کردیم. برد مناسبی که بتواند اسرائیل را تحت پوشش قرار بدهد و در حقیقت یک هدف بزرگ تامین شده، پس دیگر کار تمام است اما کار برای حاج حسن تمام نشده بود.
به خاطر داریم آن زمانی که اعلام شد جمهوری اسلامی ایران صاحب سامانه موشکی شهاب3 شد، در اردوگاه دشمن چه اوضاعی پیش آمد.
در هر مقطعی که فنآوری سامانههای موشکی پیشرفتهتر میشد، این رعب و وحشت در دل دشمن بیشتر گسترش پیدا میکرد.»
** سهگانه ایران برای نابودی اسرائیل
* نامدارترین موشکهای ایرانی از شهاب تا قدر
خانواده «شهاب» را باید نامدارترین نسل موشکهای ایرانی بنامیم که در 3 رنج شهاب یک، دو و سه تولید شدند.
در واقع جمهوری اسلامی ایران در اولین گامهای خود برای تولید موشک در داخل، شهاب 1 را با بُرد 300 کیلومتر از روی موشک اسکادB ساخت و حدود 2 سال بعد، موشک شهاب 2 با بُرد 500 کیلومتر ساخته شد.
بعد از آن بود که با الگوبرداری از روی موشک اسکاد C، اولین موشک جمهوری اسلامی ایران با هدف اصابت به سرزمینهای اشغالی با نام «شهاب 3» تولید شد.
نمایی از موشکهای شهاب در رزمایش سپاه
این موشک بُردی در حدود 1150 کیلومتر داشت که برای اصابت به سرزمینهای اشغالی میبایست از مرزهای غربی کشور نظیر گیلانغرب شلیک میشد.
پس از آزمایش موشک شهاب 3 در سال 1377 و اعلام مشخصات آن از جمله بُرد، نگاه دشمنان به توانایی موشکی ایران تغییر کرد زیرا ارائه نمونههای جدیدتر، دوربُردتر و دقیقتر از خانواده موشکهای شهاب نشان دهنده رسیدن ایران به سطوح بالای فناوری موشکی بود که نوید محصولات مخوفتری را در آینده میداد.
نمونههای مختلفی از شهاب3 تولید و به خدمت نیروهای مسلح کشور درآمد که از نظر بُرد و زیرسامانهها ارتقاء یافتهاند اما همگی یک مرحلهای سوخت مایع بوده و از سامانه هدایت اینرسیایی برخوردارند.
از جمله میتوان به نمونه پیشرفتهتر شهاب 3 با نام «قدر» با قابلیت بهرهگیری از کلاهکهای Multi War Head (بارانی)، تولید و تحویل رده های عملیاتی گردیده که قابلیت هدفگیری تا بُرد 2هزار کیلومتر را دارند.
قدر البته در 2 نوع قدر F و قدر H تولید شد که بُرد این موشک در نوع دوم آن چیزی در حدود 1650 کیلومتر است.
شلیک موشک قدر در رزمایش پیامبر اعظم 4
موشکهای سوخت مایع با توجه به نیاز به شارژ شدن سوخت در مخازن پیش از پرتاب، زمان آمادهسازی زیادی دارند. در این حالت امکان شناسایی موشک پیش از پرتاب وجود دارد. برای رفع این مشکل از سالها پیش سیلوهای زیرزمینی برای پرتاب موشکهای بالستیک در نقاط مختلف کشور ساخته شده که میتوان موشک شارژ شده و آماده شلیک را تا چند ماه در آنها نگاه داشت.
نام |
بُرد |
طول |
وزن مسلح |
وزن سرجنگی |
نوع سوخت |
قُطر |
جدایش |
ماموریت |
شهاب3 |
1150 کیلومتر |
15.54 متر |
15360 کیلوگرم |
670 کیلوگرم |
مایع |
125 سانتیمتر |
یک مرحله ای |
زمین به زمین |
قدرF |
1950 کیلومتر |
15.86 متر |
17460 کیلوگرم |
650 کیلوگرم |
مایع |
125 سانتیمتر |
یک مرحله ای |
زمین به زمین |
با دستیابی ایران به موشک 2هزار کیلومتری سوخت مایع -بردی که تاکنون از سوی فرماندهان نیروهای مسلح به عنوان سقف تعیین شده برای موشک های زمین به زمین ایرانیست- این بُعد از نیازهای موشکی برآورده شد. اما از آنجا که در این صنعت، 2 فاکتور «دقت» و «قدرت» نیز به اندازه«بُرد» تاثیرگذار است، صنعت موشکی با تدبیر شهید طهرانی مقدم به طی مجدد مسیر گذشته پرداخت اما این بار با هدف تامین دقت و قدرت تخریب بیشتر موشکها.
یکی از هدفگذاریها در نسل های پس از شهاب و قدر، استفاده از «سوخت جامد» در موشک های دوربُرد بود؛ سوختی که البته در موشک های کوتاه بُرد فاتح با برد 300 کیلومتر نیز بکار رفته اما حالا باید این سوخت به موشک هایی تزریق شود که ماموریت اصلی آنها نابودی بزرگترین دشمن انقلاب اسلامی در منطقه است.
البته باید این را هم در نظر داشت که استفاده از سوخت جامد اگرچه توانمندی ها را در حوزه های مختلفی نظیر قدرت، سرعت افزایش می دهد اما خطرپذیری و ریسک بالایی نیز دارد.
* سجیل؛ موشک عاشورایی ایران برای نابودی اسرائیل
موشک «سجیل» همانند موشک قدر در نیمه دوم دهه 80.ش معرفی شد که برخی آنرا برترین موشک بالستیک ایرانی میدانند.
این موشک (محصول پروژه عاشورا)، اولین موشک دوربُرد سوخت جامد ایران، به سرعت و تنها ظرف چند دقیقه آماده پرتاب شده و پس از شلیک نیز پرتابگر آن به سرعت محل را ترک میکند. این ویژگی باعث کاهش احتمال نابودی موشک قبل از پرتاب میشود.
همچنین به دلیل شتاب بسیار بالای سجیل، امکان ردگیری آن در فازهای اولیه پرتاب بسیار کم و عملا شانس دشمن برای انهدام این موشک در طی پرواز را ناچیز میکند.
بُرد سجیل 2000 کیلومتر عنوان و تاکنون در 2 نمونه سجیل 1 و 2 معرفی شده است.
این موشک از نوع دو مرحله ای بوده که پس از اتمام سوخت مرحله اول، این بخش از موشک جدا شده و مرحله دوم روشن می شود. با اینکار، بخشی از جرم بدنه که خالی شده و بار اضافه محسوب میشود، از موشک جدا شده و به افزایش بُرد کمک میکند.
سجیل با خروج از جو و طی مسیر در چنین ارتفاعی به داخل جو بازگشته و با سرعت حدود 13 ماخ (حدود4300 متر بر ثانیه) به سوی هدف سرازیر میشود که انهدام آنرا برای تمام سامانههای دفاع هوایی موجود «ناممکن» کرده است.
فناوری سوخت جامد مرکب که در این موشک استفاده شده نیز علاوه بر ویژگیهای رانشی مطلوب، عمر انبارداری بالایی را نیز برای آن به دنبال دارد.
سامانه های هدفگیری ناوبری و هدایت سجیل دقت بسیار بالایی را برای آن به ارمغان آورده اند که برای این موشک ارزش عملیاتی زیادی را ایجاد کرده است.
موشک سجیل 2 نیز از سوخت جامد استفاده میکند که نسل جدیدتری از سوخت موشک به شمار میرود. همچنین این موشک از سرعت و دقت بیشتری در برخورد با هدف بهره برده و از عملکرد منحصر به فردی در سیستم ناوبری به نسبت دیگر موشکهای زمین به زمین ایران برخوردار است.
نام |
بُرد |
طول |
وزن مسلح |
وزن سرجنگی |
نوع سوخت |
قُطر |
جدایش |
ماموریت |
سجیل |
2000 کیلومتر |
17.9 متر |
23540 کیلوگرم |
650 کیلوگرم |
جامد |
125 سانتیمتر |
دو مرحلهای |
زمین به زمین |
بنابر این با توجه به اخبار و گزارشهای رسمی اعلام شده از سوی نیروهای مسلح، تا امروز باید سهگانه «شهاب»، «قدر» و «سجیل» را نامزدهای اصلی نابودی اسراییل دانست، موشکهایی که از فاصله دور به سمت سرزمین های اشغالی شلیک میشوند و البته اینها به جز موشکهای پیشرفتهایست که امروز در اختیار مقاومت اسلامی منطقه قرار دارد.
* موشک قیام؛ مخصوص پایگاههای آمریکایی
29 مرداد ماه سال 89 بود که برای اولین بار جدیدترین موشک بالستیک میان برد ایرانی با نام «قیام» با موفقیت تست و شلیک شد.
این موشک از کلاس جدید موشکهای ایرانی بود که دارای ویژگیهای فنی جدید و قدرت تاکتیکی منحصر به فرد است.
«قیام» را دروازه ورود ایران به عرصه جدید در ساخت موشکهای بالستیک نامیدند به طوری که می توان گفت تجربه 25 ساله صنعت دفاعی کشور در عرصه هوافضا تا آن روز در این موشک خلاصه میشود؛ موشکی که نداشتن بالک به عنوان یکی از ویژگی های آن، علاوه بر افزایش سرعت، قابلیت پرتاب موشک از انواع لانچرهای خاص را به آن میدهد.
این موشک بالستیک بنا بر ماموریتهای تعریف شده، میتواند اهداف را در فواصل مختلف مورد اصابت قرار دهد.
سردار حاجیزاده در این رابطه میگوید: «حاج حسن -طهرانی مقدم- یک بار برنامهریزی کرد که به بُرد 2 هزار کیلومتر برسیم. پس از آن برنامه دیگری داشت و معتقد بود که باید برگردیم و خلاءهای این بُرد را به لحاظ کمی و کیفی برطرف کنیم.
در این زمان بود که احساس شد یک موشک با برد 800 کیلومتر برای اهداف آمریکایی نیاز داریم اما نه با ابعاد و انداره موشکهای بزرگ.»
فرمانده نیروی هوافضای سپاه افزود: «موشکی مدنظر شهید طهرانیمقدم بود که با برد 800 کیلومتر، ابعادی به اندازه موشک شهاب1 داشته باشد.»
سرعت آماده سازی و شلیک موشک قیام، یکی دیگر از ویژگی های مهم آن است و البته تمامی ویژگیها از قبیل جنس، مواد و دیگر خصوصیات نیز در این موشک رادارگریز مد نظر قرار گرفته است.
امروز میزان انبوهی از موشک بالستیک قیام تحویل نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شده است.
* «فاتح» تک تیرانداز 300 کیلومتری ایران
موشک مایل پرتاب «فاتح» را در کنار بسیاری از ویژگی های منحصر به فردش -از جمله دقت فوق العاده- باید اولین گام مهم ایران در طراحی و ساخت موشک بالستیک سوخت جامد نیز دانست.
نمونههای مختلف این موشک با بُردهای 250 تا 300 کیلومتر دارای محموله انفجاری شدید به جرم 500 کیلوگرم است که سرعت آن به 1.5 کیلومتر بر ثانیه میرسد. این موشک از سامانههای پیشرفته هدایت و ناوبری برخوردار است و تا پایان مسیر هدایت میشود.
بنا بر گزارشهای منتشر شده، خطای موشک فاتح کمتر از 10 متر بوده که این در مورد نوع دریایی آن -خلیج فارس- از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است زیرا مأموریت آن انهدام اهداف متحرک دریایی است.
این میزان خطا بسیار کم و در حد سامانههای زمین به زمین کشورهای تراز اول در صنعت موشکی محسوب میشود که نشان از پیشرفت چشمگیر کشورمان در زمینه کاهش خطا و افزایش دقت سامانههای موشکی سطح به سطح دارد.
این میزان خطای اندک موشکهای «فاتح» یا «خلیج فارس» یا دیگر موشکهای بالستیک به معنای دادن قدرت انتخاب به فرماندهان برای انهدام یک هواپیما یا آشیانه خاص، باند پرواز فرودگاه یا ساختمانی خاص در محدوده برد صدها کیلومتری این سلاحها است که به معنی از بین رفتن یک هدف ارزشمند دشمن با اصابت هر فروند موشک ایرانی از این نوع خواهد بود.
از سوی دیگر، موشکهای خلیج فارس و فاتح از چند نوع پرتابگر استفاده میکنند. پرتابگرهای تک فروندی دارای اتاقک مجهز به تجهیزات محاسبه پارامترهای پروازی و هدفگیری مستقر بر کامیون، پرتابگر 2 فروندی «ذوالفقار» مستقر بر خودروی جدید و نیز یک پرتابگر 3 فروندی نیمه متحرک کششی، انواع اصلی این پرتابگرها را تشکیل میدهند.
این پرتابگرها که اغلب آنها نیز متحرک هستند، قابلیت عملیاتی بسیار بالایی به این موشکها برای پراکنده شدن در مناطق مختلف و اجرای آتش بسیار دقیق علیه دشمن ایجاد میکنند که عملاً کار یافتن پرتابگرها قبل از شلیک را برای او بسیار دشوار میکند.
* موشک خلیج فارس؛ مرگ سریع در دریا
این موشک در بهمن ماه 1389 توسط نیروی هوافضای سپاه با موفقیت آزمایش شد تا «خلیج فارس» به عنوان اولین موشک بالستیک مافوق صوت ایرانی علیه اهداف دریایی نام بگیرد.
رسم بر این است که برای مقابله با اهداف دریایی نظیر رزمناوها و شناورهای سنگین، موشکهای کروز به کار گرفته شوند (مانند هدف قرار دادن ناوچه ساعر در جنگ 33روزه) اما این نوع از موشک، چالشهای خاص خود را دارد که از جمله آن میتوان به سرعت پایین موشک اشاره کرد که احتمال هدف قرار گرفتن آن را پیش از اصابت به هدف افزایش میدهد.
موشک «خلیج فارس» با شعاع بُرد عملیاتی 300 کیلومتر به صورت هدایت ترکیبی عمل میکند به طوری که جستجوگر آن در فاز نهایی بر روی هدف قفل کرده و در این حالت، شناور دشمن هیچ راه گریزی از اصابت آن که کلاهکی با حدود 450 کیلوگرم مواد منفجره دارد، نخواهد داشت.
سوخت موشک خلیج فارس، جامد است و این موشک توسط مرکز تحقیقاتی نیروی هوافضای سپاه طراحی و توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تولید شده و یکی از شاهکارهای سردار شهید حسن طهرانیمقدم به حساب میآید.
خلیجفارس در حقیقت نسل جدیدی از موشک فاتح 110 محسوب میشد اما با توجه به شکل طراحی دماغه این موشک میتوان به تفاوت بین «خلیج فارس» و «فاتح» پی برد.
به نظر میرسد موشک خلیج فارس در نوک کلاهک خود از یک سامانه الکترواپتیک پیشرفته برای کشف اهداف در هنگام بازگشت به جو بهره میبرد که این امکان را به موشک میدهد تا در زمان حمله، مستقل بوده و خود اقدام به کشف هدف کرده و خود را به سمت هدف هدایت کند.
نمایش استقرار این موشک بر روی لانچرهای متحرک و 3تایی، گویای این مطلب است که میتوان در آنِ واحد، موشکهای بیشتری را از یک نقطه به سمت اهداف دریایی شلیک کرد و متحرک بودن آن نیز احتمال مورد اصابت قرار گرفتن سامانه را بسیار پایین میآورد.
نام |
بُرد |
طول |
وزن مسلح |
وزن سرجنگی |
نوع سوخت |
قُطر |
ماموریت |
فاتح |
300 کیلومتر |
8.9 متر |
3670 کیلوگرم |
500 کیلوگرم |
جامد |
68 سانتیمتر |
زمین به زمین |
خلیج فارس |
300 کیلومتر |
8.9 متر |
3730 کیلوگرم |
450 کیلوگرم |
جامد |
68 سانتیمتر |
زمین به دریا |
نظر شما