در بسیاری از استانها، میشود گنبدهای نمکی را دید. در این میان گنبد نمکی جاشک، یک نمونه متفاوت است. در این گنبد، وجود آب جاری و کانیهای نمک، جلوهای متفاوت از زیباییهای طبیعت ساخته اند.
این گنبد به عنوان اثر طبیعی ملی فسیلی به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به ثبت رسیده است. گنبد نمکی جاشک بوشهر در بهمن ماه ۱۳۸۶ به عنوان اثر ملی طبیعی در سازمان حفاظت محیط زیست و سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث فرهنگی و گردشگری کشور ثبت شده است. بهترین زمان بازدید از این گنبد نمکی، نیمه دوم پاییز تا اواخر زمستان است.
چشمههای آب شور
مهمترین ویژگیهای متفاوت این کوه نمکی، غارها، چشمهها و آبشارهای نمکی آن است که در هیچ گنبد دیگری نمی توان از آنها سراغ گرفت. غارها در اینجا از فعل و انفعالات بلورهای نمک و آب حاصل شده اند؛ مسیرهای تاریک پر پیچ و خمی که با قندیلها و ستونهای نمكی تزیین شده اند و همین همزیستی سبب شده تا چشمههای آب منطقه، رکورددار وجود شوری در آب باشند. غلظت نمك در چشمههای نمکی جاشک كه درون غارهای منطقه و سطح درهها به وفور وجود دارند، 350 برابر بیشتر از آب دریاست.
با وجود چشمههای آب، به جز چند گونه از مارمولکها و خفاشها که ساکنان دایمی اینجا محسوب میشوند، گنبد نمکی جاشک، خالی از حیات وحش است.
سطح گنبد نمکی در اغلب نقاط به دلیل درصد بالا، خالی از هر گونه رویش است؛ هرچند در برخی از نقاط گنبد، وجود مناطق بزرگ و کوچک آهکی به چشم میخورد که روی این سطوح گیاهانی مانند «گون»، «گیشدارا» و «قیج» به چشم میخورد. در فصل زمستان و بهار هم مجموعهای از گیاهان یک ساله روی سطح آهکی گنبد شکل میگیرند تا سبزی مختصری به طبیعت منطقه داده باشند.
دودکشهای جن
گنبد نمکی جاشک، دیدنیهای دیگری هم دارد مثل آبشارهای نمکی، غارهای نمکی و نمکچالها. در این میان «تخت دیو» یا «دودکش جن» و دره «گل کلم» دو جلوه طبیعی از دیدنیهای گنبد نمکی جاشک است. دره گل کلم، یکی از شگفتانگیزترین بخش گنبد است. سطح این منطقه یک دست با نمکی که به صورت گل کلم در آمده، فرش شده است. در این دره، نمکها به صورت کپههایی کوچک در کنار هم قرار گرفته و زیبایی خیره کنندهای ایجاد کرده اند.
تخت دیوها هم که به صورت ستونهایی در میان نمکهای گنبد ظاهر شدهاند، به دلیل اختلاف در میزان فرسایش پذیری سنگها شکل گرفته اند. این دودکشهای جن، از دیدنیهای منحصر به فرد منطقه به شمار میآیند.
تنوع رنگ نمکهای گنبد هم شگفت انگیز است. رنگهای متنوع قرمز، قهوه ای، سفید، زرد، سیاه و نارنجی را به فراوانی میشود در پهنه گنبد نمکی جاشک دید.
آبشار آب نمک
آبشارهای نمکی از دیگر ویژگیهای طبیعی منحصر به فرد در این گنبد است. این آبشارها که در مسیر طبیعی جریان آب گنبد قرار گرفته است، در فصول کم آب به واسطه تبخیر در حاشیههای مسیر خود، شکلهای مختلفی از بلورهای نمک را به وجود میآورند. آبشارهای طبیعی در مسیر طبیعی آبراهههای گنبد و در کوهپایههای پایین دست، به شکلهای مختلف و در اندازههای متفاوت، وجود دارند. در فصل گرم به واسطه تبخیر زیاد آب، بلورهای نمکی ضخیمی در مسیر آبشارها ایجاد میشود که با لغزش آب روی بلورهای نمکی و تابش آفتاب، منظرهای شگرف و زیبا از همزیستی آب و نمک ایجاد میشود. آبشارهای نمکی را میشود در بیشتر فصول سال در دل گنبد نمکی جاشک دید.
نمکچالها هم از جاذبههای خاص گنبد نمکی دشتی هستند که در سطح شیبدار و حرکت ثقلی تودههای نمک و در جهت شیب گنبد و به صورت پلکانی تشکیل شدهاند و در سطح خود اشکالی زیبا و رنگهای متحیرانهای را به وجود آوردهاند.
برای دیدن گنبد نمکی جاشک، باید به استان بوشهر سفر کرد. گنبد نمکی جاشک در فاصله ۱۴۴ کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر، در 64 کیلومتری شهر «خورموج» در مسیر خورموج- بندر دیر و بعد از شهر «کاکی» در نزدیکی روستای گنخک(در فاصله 6 کیلومتری از جاده اصلی) قرار دارد. از شهر کاکی تا گنبد نمکی، 15 کیلومتر راه است.
راه دسترسی به گنبد از سمت شرقی از فاصله سه کیلومتری پس از روستای گنخک است؛ آن هم از طریق جاده خاکی معدن قدیمی سنگ نمک که در منطقه فعالیت میکرده. برای رسیدن به گنبد، از سمت شرقی آن هم باید پس از پل روستای «کردلان» جاده خاکی را به سمت گنبد پیش گرفته تا به کوهپایههای گنبد برسیم. تشکیل گنبد، شمال غربی به جنوب شرقی بوده و از سمت غرب به روستای «گنخک» و روستای «جاشک» کشیده شده و از سمت شرق از روستای «باغان» تا روستای «درویشی» ادامه دارد. وسعت گنبد در حدود سه هزار و ۶۶۶ هکتار بوده و ارتفاع قله آن هزار و ۴۹۰ متر از سطح دریاست و حداقل ارتفاع آن از سطح دریا نیز ۷۰ متر است. قله این کوه نمکی 1350 متر از دشت اطراف خود بالاتر است. این کوه 12 کیلومتر درازا و 5/4 کیلومتر پهنا دارد. گنبد نمکی جاشک سه هزار و 666 هکتار وسعت دارد.
نظر شما