این جشنواره از سال 1378 عنوان بین‌المللی را به شناسنامه و تعاریفش اضافه کرد و در طول سال‌های پس از آن یک دغدغه بسیار مهم برای برگزارکنندگان و مدیران و نیز یک اشتیاق و نیاز برای هنرمندان و تماشاگران ایرانی تئاتر در ارتباط با تعاریف بین‌المللی به وجود آورد. هرچند به نظر می‌رسد که این جشنواره با بین‌المللی شدن تحت شرایط مطلوب و با توجه به استانداردهای یک جشنواره بین‌المللی فاصله زیادی دارد، اما در هرصورت یکی از بخش‌های مهم آن که در همه این سال‌ها به عنوان بخش بین‌الملل از آن یاد می‌شود، مربوط به نمایش‌های خارجی جشنواره است.
«دگردیسی پروانه شدن»
سوفیا برتسی کارگردان جوان مجارستانی با حذف کلام نمایشی و ساختار داستانی، نمایشی مبتنی بر تصویر نمایشی و با استفاده از نورپردازی، صدا، بازیگری و ویدیو را به صحنه برده است. نمایش دگردیسی پروانه شدن، سفری رؤیایی رو به تکامل را به روایت می‌گذارد. سفری که در آن یک شفیره در فضایی تاریک رؤیای دیگرگونه شدن را آغاز می‌کند. تماشاگر با اجرایی مواجه است که در آن بازیگران با کمک نور و تصویر و صدا جهانی متفاوت را به روایت می‌گذارند. نمایش فرصتی برای اجرا و در معرض دید قرار دادن رؤیاست. رویای یک موجود زنده که می‌تواند به نوعی رؤیای طبیعت هم باشد. رؤیای طبیعت و حتی رؤیای انسان از زاویه دیدی متفاوت و دیگرگونه! نمایش درواقع روایت خلقت و دیگرگونگی است. فاصله تبدیل شدن از شفیره به پروانه مسیر این دیگرگونگی را در معرض تماشا قرار می‌دهد. بازیگران پوشیده در پارچه‌هایی کشی این دیگرگونگی را با کمک سایر مؤلفه‌های اجرایی به خوبی به اجرا در‌می‌آورند.
«شیزوفرنی» از عراق
نمایش شیزوفرنی هم مثل نمایش دگردیسی پروانه شدن که در اولین و دومین روز جشنواره از کشور مجارستان به روی صحنه رفت نمایشی بدون قصه است. نمایش ساختار داستانی علی و معلولی ندارد و در سی و پنج دقیقه و به صورت موجز موضوع و محتوای روان‌شناسانه‌اش را با رویکردی جدی و ظریف نسبت به مسأله انسان و جنگ روایت می‌کند. صحنه نمایش به صورت خلاصه و ساده شامل فضایی محصور در میان پلاستیک‌هاست که به نوعی در راستای جهان و دنیای مورد نظر انسان قرار می‌گیرد. قهرمان نمایش «یاسر العبادی» در دنیایی بین واقعیت و ذهنیت جنگ، کشتار و آوارگی را به عنوان کابوس‌های انسان جنگ زده در صحنه روایت می‌کند. فضای کابوس‌وار اجرا با کمک مؤلفه‌های صحنه، بازیگری، نورپردازی و افکت و موسیقی دنیایی را به نمایش می‌گذارد که در آن بیزاری از جنگ به داوری گذاشته می‌شود.
«بازی سایه» از ژاپن
بازی سایه نمایشی متفاوت با ظاهری مدرن از کشور ژاپن است که شنبه و یکشنبه در تالار وحدت روی صحنه رفت. این نمایش که توسط گروهی جوان اجرا شد به واسطه طراحی نور و تقابل نور و سایه و تصاویر زیبایی که در کنار موسیقی و حرکت خلق کرد، توانست بیش از آن‌چه تصور می‌شد در تالار وحدت و از طرف تماشاگران تشویق شود. در بازی سایه چنان‌که از مفهوم سایه‌بازی بر می‌آید، سایه و نور در بازتولید شاعرانه جدال قدیمی خیر و شر آن در بستری امروزی بخوبی در کنار هم به کار گرفته شده‌اند. نمایش با ارجاعات مستقیم سیاسی و اجتماعی به وضعیت امروز ژاپن که در عین نظام پیشرفته‌اش بالاترین میزان خودکشی در جهان و مخوف‌ترین گنگ‌های جرم و جنایت را دارد پرداخته است. بازی سایه‌ها هرچند به ظاهر خط روایی سرراست و نخ‌نمایی دارد، اما در عین حال چنان فرم و معنای درهم تنیده‌ای دارد که بخش زیادی از کدهایش به دلیل ریتم تند کار و هم به دلیل تفاوت‌های فرهنگی ممکن است توسط تماشاگر ایرانی کدشکنی نشود. با این‌حال نمایش ژاپنی‌ها مورد تحسین تماشاگران قرار گرفت.
9 نمایش غیر ایرانی جشنواره
در بخش مسابقه بین‌الملل سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر 9 نمایش در کنار 13 نمایش ایرانی به رقابت خواهند پرداخت. داوری بخش بین‌الملل جشنواره تئاتر فجر را مسعود دلخواه، فریندخت زاهدی، جرزی لمون آبه، الگ لووسکی و اشتفان اشمید بر عهده دارند. نمایش‌های «بازی سایه» نوشته و کار تاتسویا‌هاسه گاوا از ژاپن، «خانه‌ای در آسیا» و «فاجعه» نوشته الکس سرانو، پاپالاسیوس، فران دوردال و کارگردانی آگروپاسیون سنور سرانو محصول کمپانی سنور سرانو اسپانیا، «دگردیسی پروانه شدن» نوشته و کار سوفیا برسزی از مجارستان، «شیزوفرنی» نوشته و کارگردانی حسین یاسر العبادی از عراق، «من مده آ» نوشته و کار سالومه یوگلیدز از گرجستان، «هدا گابلر» نوشته هنریک ایبسن و کارگردانی ماریانه رولند از نروژ، «هملت» نوشته ویلیام شکسپیر و کارگردانی توماس اوستر مایر از آلمان و یک نمایش مشترک تولید شده در ایران و آلمان با عنوان «رقص مرگ» نوشته و کارگردانی یاسر خاسب همه آثار خارجی‌های سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است.
به نظر می‌رسد بخش تئاتر ملل جشنواره تئاتر فجر امسال بیشتر از یکی، دو دوره پیش توانسته رضایت مخاطبان و تماشاگران جشنواره تئاتر فجر را جلب کند و با توجه به آثاری که در روزهای پیش‌رو به روی صحنه خواهند رفت می‌توان انتظار داشت که این رضایت‌مندی در مورد نمایش‌های خارجی در جشنواره تضمین شود.
نظر شما