* با توجه به اینکه در سال تحصیلی پیش رو هدایت تحصیلی به پایه نهم انتقال یافته، شما چگونه دانش آموزان را با هنرستان‌ها آشنا می‌کنید؟
** ما جلسات مشترکی با مدیران متوسطه اول، مشاوران، کار‌شناسان و مدیران حوزه ستادی با هدف آشنایی بیشتر این کار‌شناسان با توانایی‌ها و ظرفیت موجود در هنرستان‌ها برگزار کرده ایم. یکی دیگر از کارهای مهمی که انجام شده، قرار گرفتن هر کدام از هنرستان‌ها به عنوان معین چند مدرسه متوسطه اول است. درس کار و فناوری، پروژه‌ها و پودمان‌هایی دارد که دانش‌آموزان با مشاغل موجود در جامعه آشنا میشوند و باید به صورت عملی اجرا شود. بنابراین دانش‌آموزان مدارس وارد کارگاه‌های هنرستان‌ها میشوند و از لحاظ مکانی و موقعیتی نیز با این فضاها آشنا میشوند.
از جمله فعالیت‌های دیگری که در این راستا انجام داده‌ایم، طرح «یک روز در هنرستان» نام دارد که به بهانه همین درس کار و فناوری و هنر در هنرستان‌ها حاضر شوند تا با رشته‌های هنری موجود در جامعه آشنا شوند.
* به نظر شما آیا بهتر نیست شروع هدایت تحصیلی از مقطع ابتدایی انجام شود؟
** در سند تحول بنیادین و درس ملی که زیرنظام سند هست، هدایت تحصیلی به صورت فرایندی دیده شده است، یعنی از پایه اول ابتدایی باید پرونده هدایت تحصیلی برای دانش‌آموز تشکیل شود تا وقتی به پایه نهم می‌رسد، دیگر دغدغه تحصیلی نداشته باشد. البته تا زمانی که این طرح استقرار پیدا کند و به صورت کامل اجرایی شود زمان می‌برد و این نقص باید در اینجا دیده و به آن پرداخته شود.
* از چه تاریخی تصمیم گرفته شد جامعه دانش آموزی به سوی فنی و حرفه‌ای حرکت کند؟
** از حدود سال ۱۳۷۰ که نظام جدید توجه بیشتری به هنرستان‌ها کرد این موضوع پررنگ‌تر دیده شد. تا آن موقع سهم فنی و حرفه‌ای حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد بود. در برنامه پنجم توسعه، پیش‌بینی شده بود سهم آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش به ۲/۴۶ برسد، یعنی همین سال ۹۵ که سال پایان برنامه پنجم بود.
با توجه به مقدورات و با توجه به اینکه رشد کمی هنرستان‌ها خوب بوده است، در مجموعِ هنرستان‌های دولتی و غیردولتی به سهم ۳۸ درصدی رسیده‌ایم.
* آیا از میزان بودجه‌ای که در حال حاضر برای هنرستان‌ها تخصیص داده می‌شود راضی هستید؟
** در هنرستان‌ها یک بودجه تجهیزاتی داریم که به صورت جداگانه در نظر گرفته می‌شود و در دو سال گذشته تقریباً به صورت صد درصدی جذب شد، ولی متأسفانه مبلغ این بودجه خیلی کم و ناچیز است.
* آیا بودجه تخصیصی به هنرستان‌ها با توجه به تعداد آن‌ها و سرانه دانش آموزی کافی است؟ مبلغ آن چقدر است؟
** ما حدود هفت هزار هنرستان در کشور داریم و در سال گذشته حدود ۳۶ میلیارد تومان اعتبار جذب و بین این هنرستان‌ها تقسیم شد. به هر هنرستان حدود پنج میلیون تومان می‌رسد که رقم خیلی ناچیزی است و شاید پول آب و برق هم نشود!
* با توجه به اینکه رشته‌های جدیدی هم در هنرستان‌ها ارایه خواهد شد، چه عدد و رقمی را برای اداره هنرستان‌ها پیشنهاد می‌کنید؟
** در حال حاضر اگر اعداد موجود به 10 برابر برسد، شاید بتوانیم هنرستان‌ها را به روز کنیم ولی متأسفانه به علت محدودیت‌های اعتباری که حاکم است، در خصوص بودجه مشکل داریم.
* دلیل اعتراض معلمان هنرستان‌ها برای کمبود امکانات چیست؟
** امکانات و تجهیزات هنرستان‌های ما قدیمی است و به روز نیستند. تکنولوژی در حال تغییر است و ما به تجهیزات روزآمد نیاز داریم.
* طبق مقررات باید حداکثر هر ۱۶ نفر در یک کارگاه حضور پیدا کنند، در حالی که در برخی استان‌ها این آمار به ۲۸ نفر رسیده است؟
** بله! طبق مقررات باید به ازای هر ۱۶هنرجو یک هنرآموز اختصاص یابد و یک کلاس ۲۸ نفره حتماً باید به دو کلاس ۱۴ نفره تقسیم شود و دو هنرآموز و دبیر بالاسر دانش‌آموزان قرار بگیرند، ولی ممکن است به دلیل محدودیت‌ها و کمبود امکانات این اتفاق روی دهد.
* آموزش و پرورش چه برنامه‌های تبلیغی و تشویقی برای آشنایی و هدایت دانش‌آموزان به سمت کار، صنعت و پیشه‌ها دارد؟
** با توجه به مصوبه جدید شورای عالی، ما در ۴۱ رشته فنی و حرفه‌ای در چهار زمینه صنعت، خدمات، کشاورزی و هنر فعالیت خواهیم داشت. برخی رشته‌ها مانند علوم دریایی که مخاطب خاصی دارد و با توجه به توصیه مقام معظم رهبری و نیاز به افراد ماهر در نیروی دریایی، جلساتی با نیروی دریایی ارتش و سپاه و سازمان بنادر داشته ایم. در حال حاضر نیروی دریایی ارتش برای جذب نیرو اعلام آمادگی کرده و احتمال جذب در نیروی دریایی برای این افراد فراهم است.
* آیا رشته‌های جدیدی هم در دستور کار هنرستان‌ها هست؟
** بله، از جمله می‌توان به رشته حمل و نقل که امسال اضافه خواهد شد، اشاره کرد. در رشته چاپ و به منظور گسترش این صنعت نشست‌هایی داشته‌ایم که مسؤولان اعلام کرده‌اند، دانش آموختگان شما را در آینده جذب خواهیم کرد. این موضوع بستگی به دستگاه‌های گوناگون که ورود پیدا می‌کنند، دارد و چشم انداز آن روشن است.
* چرا در یک برهه زمانی تفاهمنامه‌ای با نهادی یا شرکتی امضا می‌شود و آن رشته هم در محل بوجود می‌آید و هنرجو تحصیل می‌کند، ولی جذب نمی‌شود. آیا موجب بی‌اعتمادی جامعه نمی‌شود؟
** همه شرایط موجود در جامعه باید با هم در نظر گرفته شود. هدفی که ما در فنی و حرفه‌ای دنبال می‌کنیم، این است که دانش‌آموز قدرت و جرأت کار کردن را پیدا کند و بعد از اینکه دیپلم می‌گیرد و در کنار یک دانش آموزی که رشته نظری خوانده قرار می‌گیرد، یک مهارت داشته باشد، چون قرار نیست همه دانش‌آموزان به دانشگاه بروند.
در بسیاری موارد دانش‌آموز ۱۲ سال در آموزش و پرورش و ۶ سال هم در دانشگاه درس می‌خواند، اما وقتی می‌خواهد وارد بازار کار شود، تازه باید مانند یک کارگر ساده برود و مهارت کسب کند. ما در آموزش‌های سه ساله در هنرستان دنبال این هستیم که اگر دانش‌آموز به هر دلیلی نخواست به دانشگاه برود، جرأت کار کردن را داشته باشد.
* کسب مهارت برای دانش‌آموزان چه جایگاهی در نظام آموزشی ما دارد؟
** در قانون برنامه پنجم حتی برای دانش‌آموزان شاخه‌های نظری نیز پیش‌بینی شده بود که یک مهارت یاد بگیرند تا دانش آموخته شوند ولی متأسفانه به دلیل محدودیت‌های مالی این اتفاق نیفتاد. این نشان می‌دهد که کسب مهارت اهمیت بسیار بالایی دارد.
*با توجه به اقبال هنرستان‌ها، سهم خواهی شما از نظر مالی از وزارت آموزش و پرورش چقدر بوده است؟
** آنچه که مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش است و به امضای رئیس محترم جمهور نیز رسیده و ابلاغ شده است، سهم آموزش‌های فنی و حرفه‌ای است که رقم ۲۶/۴۸ از دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه یعنی حدود سه میلیون دانش‌آموز را در بر می‌گیرد. یعنی نزدیک به نیمی از دانش‌آموزان در هنرستان‌ها تحصیل خواهند کرد و با توجه به هزینه‌های دانش‌آموزان هنرستان‌ها که کار‌شناسان آن را حدود پنج برابر هزینه شاخه‌های نظری اعلام می‌کنند، ما بودجه‌های بسیار بالاتری نیاز داریم. اگر در آموزش و پرورش اعتقاد داریم توسعه متوازن، شاخه‌ای و رشته‌ای است و اگر بخواهیم به اقتصاد مقاومتی برسیم، باید در بخش هنرستان‌ها سرمایه‌گذاری کنیم.
*برای پویا شدن دانش‌آموزان هنرستانی چه کرده‌اید؟
** طرحی تصویب شد که هنرستان‌های ما محصولاتی را تولید کنند و به فروش برسانند و مبلغی از عواید آن به دانش‌آموزان پرداخت شود. اکنون دو سال است این کار را انجام می‌دهیم. در پی سفر وزیر آموزش و پرورش به روسیه، هدایایی برای مسؤولان آن کشور تهیه شده بود که کار دست دانش‌آموزان هنرستان‌ها بود.
* متأسفانه در اجتماع ما به غلط جا افتاده که دانش آموزی که معدل کمتری دارد، وارد هنرستان می‌شود. در این خصوص چه فرهنگ سازی انجام داده‌اید؟
** ممکن است برخی دانش‌آموزان هوش ریاضی متوسطی داشته باشند، اما دارای هوش مهارتی بالایی باشند. ما با ایجاد مسابقات و نمایشگاه‌های گوناگون و عرضه محصولات این دانش‌آموزان در جامعه ثابت کرده ایم که دانش‌آموزان هنرستان‌ها چه توانایی‌های فوق العاده ای دارند که زمینه سازندگی کشور را فراهم می‌کند.
نظر شما