رهبر کاتولیک های جهان از همان نخستین روز«پاپ» شدن تا امروز

- بارها و بارها- با سخنان یا رفتارهای جالب که- تا پیش از او- از هیچ پاپ دیگری سر نزده است، پیروان خود و بلکه بسیاری از مردم جهان را شگفت زده کرده یا به تحسین واداشته است. «فرانسیس اول» در تازه ترین سخنانش در باره عملیات تروریستی اخیر اروپا هم جوری حرف زد که اگر چه شماری از سیاستمداران غربی به مذاق شان خوش نیامد، اما مردم جهان- مسلمان و مسیحی- زبان به تحسین گشودند. پاپ فرانسیس می گوید: « نباید برای اسلام، هویت خشونت آمیز قایل شویم. اگر من بخواهم در باره خشونت اسلامی سخن بگویم لاجرم باید از خشونت کاتولیکی هم حرف بزنم، مسلمانان اهل خشونت نیستند... می دانم این سخنان خطرناک است ... امروزه پول در مقام خدایی نشسته و جای انسان را نیز  در مناسبات اجتماعی گرفته، این ریشه تروریسم است... نبود  فرصت های اساسی برای جوانان اروپایی یکی از عوامل تروریسم است».

«خورخه» چه گونه «فرانسیس» شد؟

سال 1936 که در «بوینوس آیرس» آرژانتین پا به دنیا گذاشت، نامش را «خورخه» گذاشتند. پدرش کارگر راه آهن و مادرش خانه دار و هر دو از مهاجران ایتالیایی بودند. خورخه وقتی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را تمام کرد، در دانشگاه رشته شیمی را تا کارشناسی ارشد خواند و گویا از این جا بود که  هوای مدرسه دینی به سرش زد. سال 1985 آقای شیمیدان تصمیم گرفت لیسانس فلسفه اش را هم بگیرد و سپس برود دنبال تدریس ادبیات و روانشناسی در یک کالج زادگاهش. شیمی، فلسفه، روانشناسی و ادبیات اما کافی نبود بنابراین «خورخه ماریو برگولیو» تصمیم گرفت «الهیات» را هم بیازماید. خُلق و خویش انگار با این رشته و مباحث آن بیشتر جور در می آمد، چون پس از مدتی مطالعه و تدریس در این رشته به مقام استادی الهیات در مدرسه علوم دینی رسید و در حالی که برای خودش کشیش و «پدر خورخه برگولیو» به شمار می رفت دوره دکتری اش را هم در مدرسه «سن یورگن» آلمان تمام کرد و به عنوان یک رهبر معنوی به کشورش بازگشت. بقیه سرگذشت پدر روحانی را می توانید حدس بزنید: سال 1992 دستیار اسقف بوینوس آیرس، 6 سال بعد سر اسقف و سال 2001 از سوی  پاپ ژان پل دوم به مقام کاردینال رسید. جایگاه پاپ نیز در سال 2013 به او رسید تا دویست و شصت و ششمین پاپ جهان مسیحیت، لقب فرانسیس را برای خود برگزیند.

شلیک به اشرافیت

از همان روز اول نشان داد، اهل دنگ و فنگ و تشریفات پیچیده و مرسوم واتیکان و کلیسا نیست. پیش از هر چیز، لقب «فرانسیس» را برای خودش انتخاب کرد. قدیس ایتالیایی که در قرن سیزدهم،  قید مال و منال  و زندگی اشرافی را زد و رفت میان فقیران و تنگدست ها. فرانسیس قرن 21 هم شنل قرمز، قبای ابریشمی، کفش و کلاه چرمی گرانقیمت و گردنبند طلای پاپ های پیشین را کنار گذاشت و به قبای سفید ساده و یک صلیب فلزی بسنده کرد. در گام دوم، به جای رفتن به قصر واتیکان، اسباب و اثاثیه اش را برد به یک سوییت دو خوابه نزدیک کلیسای «سن پیتر» و خیلی خاکی و خودمانی قاطی کشیش های عادی شد و با آنها نشست و برخاست و پخت و خورد و خوابید. هرچند با این کارهایش، روی اعصاب بزرگان واتیکان رفت. حالا حساب کنید، اشراف زاده های سنتی واتیکان پس از اینکه دیدند «پاپ» پس از نخستین آیین رسمی به جای نشستن در خودروی گرانقیمت کاخ با اتوبوس به خانه دو خوابه اش بر می گردد و در مراسم عید پاک، پای 12 جوان بزهکار را می شوید و می بوسد چه حالی شدند! بدتر از همه این که شستن پای زن و یا یک غیر کاتولیک ممنوع بود اما فرانسیس- بی توجه به خط قرمزها-  پای دو زن را که یکی شان غیر کاتولیک و دومی مسلمان بود را شست. در واکنش به همه اعتراض و انتقادها اما پاپ تازه رسیده، تنها گفت: می خواستم نشان بدهم کسی که بالادست دیگران است باید همیشه خادم آنها باشد.

مرا «فالو» کنید لطفاً!

متفاوت بودنش تنها به ساده زیستی خلاصه نمی شود. نخستین پاپ اهل آمریکای جنوبی، ایتالیایی، اسپانیایی و آلمانی را خوب حرف می زند و انگلیسی و فرانسوی را نیز  -کم و بیش- بلد است. در جوانی، عاشق رقص تانگو بوده و حالا هم عضو دو آتشه کانون هواداران تیم فوتبال «سن لورنزو» است. از نظر رهبر کاتولیک های جهان، لوینل مسی از مارادونا و پله بهتر است. پاپ فرانسیس با 80 سال سن در اینستاگرام و خیلی جاهای دیگر فعالیت می کند و در برخی بحث های علمی برای خودش صاحب نظر است تا جایی که بر خلاف دیگر اهالی کلیسا معتقد است، تئوری «بیگ بنگ» درباره منشا پیدایش جهان هستی و نظریه داروین با آموزه های دینی تضاد ندارند. هوادار جدی گفت وگوی ادیان در سخنرانی هایش اهل بگو و بخند و شوخی کردن است. البته من الان مانده ام همان سال اول پاپ شدن که در سخنرانی اش اعلام کرد: «کسانی که مرا در توئیتر دنبال کنند زمان کمتری را در بزرخ می گذرانند» شوخی می کرد یا می خواهد، «فالوئر» هایش را زیاد در برزخ معطل نکند؟!

آنها که دوستش ندارند

چنین نیست که همه مردم جهان، پاپ متفاوت قرن 21 را برای ویژگی هایش دوست داشته باشند. از دولتمردان ترکیه که درپی سخنان فرانسیس اول درباره کشتار ارامنه به دست عثمانی ها از او رنجیدند و تلاش کردند به او اتهام بزنند، بگیرید تا کاتولیک های خشک مغز و سیاستمداران اروپایی را نیز  

می توان در زمره  مخالفان وی دانست. شاید همین مخالفت ها بود که سبب شد به دستیار و مسؤول امور مالی اش، بابت سواستفاده جنسی از کودکان گیر بدهند. مخالفت های فرانسیس با تجمل گرایی کشیش ها و انتقادهایی که او از فساد اقتصادی و اخلاقی در کلیسا آشکارا بر زبان آورده، بی پاسخ نمانده است. اسناد و تصویرهایی که از سال های 1973 به دست آمده، نشان می دهد فرانسیس اول در آن روزگار و در کنار حاکمان نظامی آرژانتین برخی کشیش های مبارز را لو داده است. پاپ تا به امروز این اتهامات را نپذیرفته هرچند پاسخ و توضیحی هم درباره عکس ها نداده است.

سیب زمینی بودن را دوست ندارد

همین دو سه روز پیش در لهستان به جوانان گفت: این قدر سیب زمینی نباشید! و سپس افزود: امروز جوانانی به درد دنیا می خورند که محکم پا در راههای تازه وناشناخته بگذارند، نه مانند سیب زمینی به لم دادن و تماشای تلویزیون و چشم دوختن به صفحه موبایل اکتفا کنند... سیب زمین نباشید... !

با این حساب، دیگر تعجب نمی کنید، اگر بگوییم؛ این همه متفاوت رفتار کردن پاپ سبب شده، گروهی از زنان ایتالیایی -دو سال پیش- به او نامه بنویسند و ازش بخواهند، قانون ممنوعیت ازدواج کشیش ها را لغو کند تا آنها بتوانند با کشیش مورد علاقه شان، پیوند ازدواج ببندند و به روابط مخفی و زیرشیروانی با آنها پایان دهند. ... اکنون من نمی ، این بانوان عاشق پیشه از ماجرای دلدادگی روزگار جوانی پاپ -که او را تا مدتها دچار سرگیجه های متوالی کرده بود- خبر داشته اند یا نه؟ همان جور که به هیچ وجه نمی دانم، سرگیجه ناگهانی و زمین خوردن پاپ فرانسیس در آیین عشای ربانی چندی پیش، آیا نشانه شروع یک ماجرای عاشقانه تازه است (همان عشق پیری و ...)  یا کهولت سن و مسؤولیت سخت پاپ شدن در رویارویی با فساد اخلاقی و مالی رایج در کلیساها؟