در سال گذشته به میزان ۹/ ۴۰درصد جمعیت پانزده ساله و بیشتر از این سن، از نظر اقتصادی فعال بوده اند؛ یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به سال۱۳۹۹، ۴ /۰درصد کاهش یافته است. همچنین براساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری خراسان رضوی در سال گذشته ۶/۶درصد اعلام شده که آن هم نسبت به سال۱۳۹۹، حدود ۴/۰درصد افزایش داشته است. نرخ مشارکت اقتصادی خراسان رضوی در سال گذشته ۹/ ۴۰درصد اعلام شده است. این نرخ در سال۱۳۹۹، ۶/ ۴۳درصد بوده است. از بررسی آمار بیکاری در خراسان رضوی نیز درمی یابیم که نرخ بیکاری این استان نسبت به کشور ۶/۲درصد کمتر و این درحالی است که نرخ مشارکت اقتصادی استان ما با کشور برابری می کند. باید به این مسئله توجه کرد که سال گذشته کشور و ازجمله خراسان رضوی با چند موج کرونا مواجه شدند. باتوجه به اینکه پایه اقتصاد خراسان رضوی بر محور زیارت قرار دارد، شیوع کرونا به اقتصاد این استان آسیب بیشتری وارد کرده است. مسئولان استانی می گویند برای امسال نیز ۱۱۵هزار شغل هدف گذاری شده است، اما تحقق این موضوع نیازمند چه راهکارهایی است؟

توسعه اقتصاد زیارت
آمارها نشان می دهد که مشهد سالانه پذیرای بیش از ۳۰میلیون زائر داخلی و خارجی است. قرارگاه مشترک پشتیبانی و حمایت از فعالیت های اقتصادی خراسان رضوی پیش بینی کرده است تا چهار سال دیگر با ایجاد زیرساخت های لازم می توان میزان ورودی زائران خارجی به مشهد را به ۱۸میلیون نفر رساند. باید به این موضوع توجه کرد که مشهد از ظرفیت های زیادی برای جذب زائر خارجی برخوردار است و می توان با تقویت این ظرفیت ها، هدف تعیین شده را محقق کرد.
به عنوان نمونه گردشگری رویدادمحور ازجمله موضوعاتی است که مشهد به منظور افزایش جذب زائران داخلی و خارجی می تواند بر روی آن سرمایه گذاری کند. در این نوع گردشگری سعی می شود در مناسبت های مختلف، رویدادهای گوناگونی برگزار و از این موضوع برای جذب گردشگر استفاده شود. باتوجه به مذهبی بودن مشهد، این امکان برای آن وجود دارد که با برنامه ریزی برای گرامیداشت رویدادهای مذهبی بتوان امکان افزایش جذب توریسم مذهبی را فراهم کرد. برگزاری آیین هایی برای روز میلاد امام رضا(ع) یا روز ورود ایشان به مشهد یا برگزاری آیین زنان نوغان و همچنین دهه کرامت ازجمله برنامه هایی است که می تواند محل توجه قرار بگیرد. به عنوان نمونه قبل از کرونا در دهه کرامت، بیش از ۳میلیون زائر به مشهد سفر می کردند. این رقم نشان می دهد که پاسداشت این رویدادها به افزایش ورود زائران به مشهد منجر می شود.
در بهمن سال گذشته نیز حجت الاسلام حجت گنابادی نژاد، سرپرست معاونت هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی، گردش مالی بخش سوغات و صنایع دستی مشهد را بین ۳ تا ۶هزار میلیارد تومان تخمین زده بود. بررسی ها نشان می دهد که سهم کالاهای داخلی در این گردش مالی سوغات، اندک است و بیشتر این هزینه ها صرف خرید کالاهای خارجی می شود، اما درصورت برنامه ریزی مناسب می توان سهم کالاهای داخلی از اقتصاد زیارت را افزایش داد؛ اقدامی که می تواند سبب افزایش اشتغال زایی در خراسان رضوی و مشهد شود.

سند تحول دولت و اشتغال
یکی از موضوعاتی که در سند تحول دولت به آن توجه شده، حوزه اشتغال است. در این سند به منظور توسعه اشتغال، راهکارهایی مانند ایجاد سامانه اطلاعات بازار کار و تحلیل بازار کار مشتمل بر دسته بندی حرفه ها و مشاغل کشور براساس استاندارد دسته بندی حرفه ها، استاندارد دسته بندی صنعتی تمام فعالیت های اقتصادی و همچنین شاخص های اصلی بازار کار ازجمله بهره وری نیروی کار، میزان دستمزدها، ساعات کاری، میزان شاغلان براساس بخش های اقتصادی، میزان اشتغال براساس حرفه ها و دیگر شاخص های اعلامی سازمان بین المللی کار دیده شده است. توجه به تقویت اشتغال در حوزه دانش بنیان، یکی دیگر از موضوعاتی است که در سند تحول دولت بر آن تاکید شده است.
مروری بر آمارهای مختلف نشان می دهد که یکی از دلایل ضعف حوزه اشتغال در خراسان رضوی و مشهد، نبود سندی جامع از وضعیت اشتغال در این منطقه است، به طوری که اکنون به صورت دقیق مشخص نیست در چه مشاغلی و به چه میزان نیروی کار نیاز داریم و در چه مشاغلی با اشباع نیروی کار مواجه هستیم. اجرایی شدن سند تحول دولت در مشهد سبب می شود تدوین نقشه راه برای اشتغال زایی آسان شود و سرمایه گذاری های صورت گرفته در این حوزه هدر نرود.

منبع: شهرارا