به گزارش قدس خراسان به نقل از روابط عمومی میراث فرهنگی خراسان رضوی، محمود طغرایی اظهار کرد: کتیبه نادری سنگ نوشته‌ای باستانی به زبان ترکی خراسانی است که در مدخل ورودی قدیم شهر کبود گنبد کلات نادری موسوم به دربند ارغون‌شاه و در فاصله ۱۰۰ متری برج تاریخی ارغون‌شاه، در ارتفاع ۱۵ متری از کف رودخانه ژرف رود، حجاری شده است.
رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی ادامه داد: این کتیبه به دستور نادرشاه افشار در تاریخ ۱۱۵۵ هجری قمری، در متنی با ۲۴ بیت شعر و به خط نستعلیق نگاشته شده است تا رهگذران بتوانند از فاصله دور آن را ببینند.
وی بیان کرد: به‌این منظور ابتدا چارچوبی از نقوش زیبای اسلیمی را بر بدنه سنگی تراشیده و طرح‌های ختایی های یکسان متشکل از گل‌های پنج‌پر نقش اندازی کرده تا تمام کتیبه را در بر بگیرد. سپس در میان این چارچوب، قاب‌بندی محرابی شکل را حجاری و متن کتیبه را در آن نگاشته اند.
بیدخوری تصریح کرد: فضای میان طاق محراب (سرلوحه) و قاب پیرامون را با اسلیمی‌های دهان اژدری پر کرده و پیرامون قاب محرابی را نیز با گل‌های لاله شاه عباسی زینت داده‌اند. به‌نظر می‌رسد پس از نصب کتیبه می‌خواستند در پایین آن چیز دیگری نیز به این کتیبه بیافزایند که هرگز کامل نشده است و تنها سطح صخره را صاف کرده اند.
رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: این کتیبه با عبارت «و هو الأعلی / بسم‌الله الرحمن‌الرحیم» آغاز می‌شود و عبارات شعری در ۴ ردیف عرضی و ۱۲ ردیف طولی تنظیم شده‌اند. موضوع این کتیبه، مشتمل بر شعری از گلبن افشار، از شاعران گمنام دربار نادر شاه است که به مدح و ثنای خداوندگار و پیامبر اسلام و نادرشاه سروده است. بیت نخست این قصیده، به زبان فارسی است و مابقی آن به زبان تُرکی خراسانی است. البته امروزه برخی از کلمات کتیبه محو شده است.
وی افزود: این اثر بسیار ارزشمند به عنوان یک سند تاریخی فوق العاده از نظر شناخت تاریخ فرهنگی خطه کلات نادری قابل توجه است. همچنین اشعار موجود در آن بخش مهمی از ادبیات ترکی خراسانی در قلمرو ایران دوره افشاری را نیز نشان می‌دهد و از منظر تاریخ هنر نگارش خط و خوشنویسی و بکارگیری هنر طراحی نقوش اسلیمی نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
بیدخوری در پایان یادآور شد: کتیبه نادری کلات نادری به شماره ۳۳۹۷۳ به تاریخ ۱۱/۰۵/۱۴۰۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
نظر شما