محمد آرین نژاد کارشناس اقتصادی در رابطه با اهمیت مبارزه با فرار مالیاتی در گفت و گو با خبرنگار قدس اظهار کرد: یکی از جنبه های کلیدی تحقق درآمدهای مالیاتی پایدار در مبارزه با فرار مالیاتی، به ویژه در میان فرارهای مالیاتی بزرگ نهفته است.

آمارها و ارقام حاکی از گستردگی نگران کننده فرار مالیاتی در کشور است که نیازمند تلاش متمرکز برای مقابله با این موضوع است. شایان ذکر است که بخش غیرشفاف و زیرزمینی اقتصاد ایران از نظر فرار مالیاتی با چالشی قابل توجه مواجه است.

بانک جهانی تخمین می زند که اقتصاد زیرزمینی حدود ۲۰ درصد از کل اقتصاد ایران را تشکیل می دهد. ارقام غیررسمی حاکی از آن است که فرار مالیاتی تنها در بخش زیرزمینی به ۳۵ درصد می رسد و اگر این روند ادامه یابد، می تواند نزدیک به نیمی از اقتصاد را تشکیل دهد. از این رو مقابله با فرار مالیاتی در بخش‌های شفاف و غیرشفاف اقتصاد برای تحقق درآمدهای مالیاتی دولت بسیار مهم است.

 شناسایی مالیات دهندگان بزرگ با درآمدهای نجومی و گرایش به فرار مالیاتی 

این کارشناس اقتصادی در رابطه با لزوم تمرکز بر بخش شفاف اقتصادی در کنار بخش زیرزمینی اقتصاد در مبارزه با فرار مالیاتی اظهار کرد: در بخش شفاف اقتصاد، افراد و شرکت هایی هستند که شناسایی شده اند اما از روش های مختلفی برای فرار مالیاتی استفاده می کنند. برای اصلاح نظام مالیاتی و افزایش درآمدهای مالیاتی، اولویت بندی شناسایی مودیان کلان مالیاتی در سال آینده ضروری است.

وی افزود: در بخش شفاف، سه دسته از مالیات دهندگان بزرگ با درآمدهای قابل توجه و گرایش به فرار مالیاتی قابل شناسایی است. دسته اول شامل اینفلوئنسرها و هنرمندانی است که درآمد قابل توجهی از تبلیغات و منابع دیگر دارند. به دلیل عدم شفافیت در این بخش، نرخ فرار مالیاتی در میان این گروه بالاترین است. علیرغم تعداد کم آنها، تأثیر آنها قابل توجه است. برای شناسایی این افراد از طریق شرکت های واسطه تبلیغاتی تلاش شده و در سال ۱۴۰۰ بیش از ۲.۳ هزار تومان از ۱۲۳ اینفلوئنسر جمع آوری شده است. با تمرکز بر واسطه ها و بهبود شفافیت مالی، می توان از این گروه پردرآمد که تمایل به فرار مالیاتی دارند، مالیات دریافت کرد.

مبارزه با فرار مالیاتی اصناف با درآمدهای کلان و جریان های درآمدی قابل توجه

آرین نژاد ادامه داد: این سایر مشاغل خاص در اقتصاد ایران نیز سطوح بالایی از فرار مالیاتی را نشان می دهند. این مشاغل که درآمد قابل توجهی ایجاد می کنند، می توانند برای جمع آوری مالیات هدف قرار گیرند. مثلاً آرایشگاه‌های زنانه که درآمد میلیاردی دارند، سالانه تنها ۲.۴ میلیون تومان مالیات پرداخت می‌کنند.

به گفته این کارشناس اقتصادی، این مبلغ به طور قابل توجهی کمتر از درآمدی است که تنها در یک ساعت کار در یک آرایشگاه به دست می آید. بنابراین بخش دوم مبارزه با فرار مالیاتی باید بر مشاغل و اصناف با درآمدهای کلان و جریان های درآمدی قابل توجه متمرکز شود.

تمرکز بر مالیات دهندگان صنعتی  که  از معافیت های غیر ضروری استفاده می کنند

آرین نژاد افزود: بخش سومی که نیاز به توجه دارد شامل مالیات دهندگان بزرگ صنعتی است که اغلب از معافیت های غیر ضروری استفاده می کنند. این معافیت ها منجر به کاهش درآمدهای دولت شده است. اصلاحات باید برای رسیدگی به این معافیت های غیر ضروری و طراحی مجدد انگیزه های هدفمند اجرا شود. با انجام این کار می توان درآمدهای مالیاتی پایداری را در این بخش ایجاد کرد.

وی  گفت: رسیدگی به فرار مالیاتی در میان مودیان بزرگ و بخش زیرزمینی برای دستیابی به درآمدهای مالیاتی پایدار و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی حیاتی است. با هدف قرار دادن اینفلوئنسرها، مشاغل با درآمدهای بزرگ و مالیات دهندگان صنعتی، دولت می تواند جمع آوری مالیات را افزایش دهد و سیستم مالیاتی عادلانه و شفاف را تضمین کند. هدف اصلاح ساختاری بودجه ۱۴۰۳ رسیدگی به فرار مالیاتی در میان مالیات دهندگان بزرگ و بخش زیرزمینی اقتصاد است. دولت امیدوار است با این کار اتکای خود به درآمدهای نفتی را کاهش دهد و تاثیر تحریم ها را بر زندگی مردم خنثی کند. بودجه ۱۴۰۳ نشان دهنده گامی قابل توجه در جهت دستیابی به بودجه بدون نفت است که انتظار می رود بیش از ۶۲ درصد از درآمد کشور برای سال آینده از درآمدهای مالیاتی پایدار حاصل شود.