به‌گزارش قدس آنلاین، چندی پیش وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که با توجه به‌سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در اسناد بالادستی و از آنجا که تامین امنیت غذایی و غذای سالم در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی است، برنامه‌ریزی شده که در تولید پنج محصول استراتژیک گندم، برنج، جو، پنبه و شکر به‌خودکفایی صددرصدی برسیم.
اما در مسیر رسیدن به‌این خودکفایی باید دید که اصولا امکانات رسیدن به‌آن در کشور فراهم است و یا اینکه چه عوامی سبب شده با اینکه در چند دوره در برخی اقلام مثل گندم به‌خودکفایی رسیدیم، نتوانستیم وضعیت را حفظ کنیم و اینکه اصولا چه عواملی پایداری در خودکفایی را تضمین می‌کند؟
در دوره‌هایی که به‌خوکفایی رسیدم به‌دلیل شرایط اقلیمی بوده نه برنامه‌ریزی
محمود ثابت، تحلیلگر اقتصاد کشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار قدس کلید واژه رسیدن به‌موفقیت در هر کاری را برنامه‌ریزی دانست و اظهار کرد: برای انجام این کار به‌دو سطح برنامه‌ریزی بلند مدت و برنامه کوتاه و میان مدت نیازمند هستیم که البته برای این برنامه‌ریزی هم نیازمند یک چشم انداز توسعه و دریافت این مسئله که طبق این سند به‌چه می‌خواهیم برسیم، هستیم.
وی با بیان اینکه متاسفانه دولت‌ها به‌موضوع کشاورزی به‌صورت ویژه نگاه نکرده‌اند، افزود: چنانچه بخواهیم به‌عنوان یک الزام به‌خودکفایی در بحث کشاورزی برسیم باید این سند را تدوین کنیم و طبق این سند بدانیم که طی ۲۰ سال آینده باید در چه حدی از توسعه کشاورزی باشیم.
این مدرس دانشگاه در پاسخ به‌اینکه در سال‌های مختلفی به‌صورت سینوسی در برخی اقلام مثل گندم به‌خودکفایی رسیدیم، چرا نتوانستیم خودکفا بمانیم، ابراز کرد: معتقدم که در برخی سال‌ها خودکفایی نتیجه محبت طبیعت بوده، البته ممکن است در برخی مواقع برخی دولت نگاه جدی‌تر به‌بحث کشاورزی کرده باشند؛ اما این نکته به‌این معنی نیست که این دولت‌ها برنامه مدونی برای بخش کشاورزی داشتند، بلکه شرایط اقلیمی سبب بهبود و خودکفایی شده است.
ثابت توجه به‌تولید، توزیع و بهینه‌سازی را در امر برنامه‌ریزی مهم برشمرد و ادامه داد: در بحث تولید باید بدانیم که به‌طور مثال گندم یکی از عمده‌ترین غذاهای مردم ایران است به‌طوری که سرانه مصرف گندم در جهان حدود ۶۵ تا ۷۰ کیلوگرم؛ اما در ایران ۱۲۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم است، بنابراین گندم در ایران به‌عنوان یک کالای استراتژیک نسبت به‌دیگر کشورها از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است.
وی ضمن بیان اینکه در مرحله تولید می‌بایست به‌مسئله بهبود الگوی کشت، افزایش راندمان(که اتفاقا توان تحقق آن را داریم) و بهینه سازی امکانات(توجه به‌کشاورزی صنعتی به‌جای سنتی و نیمه صنعتی)توجه شود، تصریح کرد: همچنین آنچه که در مرحله توزیع باید مورد توجه قرار گیرد کاهش هدررفت است. یکی از سیاست‌های موفقی که امسال پیاده شد افزایش انگیزه کشت از طریق قیمت توافقی و یا تضمینی و در کنار آن اجرای الگوی کشت قراردادی بود که عملکرد را به‌شدت افزایش داد.
این کارشناس اقتصاد کشاورزی در ادامه سخنان خود مهمترین بخش کاهش هدررفت را نحوه مصرف دانست و ابراز کرد: ایران یکی از بزرگترین مصرف کنندگان در دنیاست به‌طوری که ۳۰ درصد از نان تولیدی ما تبدیل به‌ضایعات می‌شود و این در حالی است که این میزان باید به‌کمتر از پنج درصد برسد، چنانچه این اتفاق رخ دهد بحث مصرف و بهره‌وری نهاده هم مدیریت می‌شود.
ثابت در پایان سخنان خود به‌عملکرد ضعیف در حوزه تبدیل نهاده‌ها به‌محصولات نهایی اشاره و تصریح کرد: عمده تبدیل گندم ما به‌نان انجام می‌شود در صورتی که می‌توانیم دیگر محصولات همچون ماکارونی را از آن تولید کنیم که میزان دورریز آن نسبت به‌نان کمتر است.
دوگانه آب و غذا مهمترین مسئله‌ای که دشمنان بر آن دامن می‌زنند
امین محمودی، کارشناس اقتصادی درحوزه کشاورزی هم در گفت‌وگو با خبرنگار قدس در رابطه با الزامات رسیدن به‌خودکفایی در محصولاتی چون گندم، جو، برنج، شکر و پنبه، ابراز کرد: مهمترین مسئله‌ای که بر امر خودکفایی سوار است و دشمنان امنیت غذایی کشور(که یکی از چهار بعد اساسی امنیت کشور است) بر آن دامن می‌زنند، دوگانه آب وغذا است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر تنها از ۳۰ درصد آب‌های ناشی از بارندگی بهره می‌بریم و ۷۰ درصد دیگر یا از طریق تبخیر و یا خروج از مرزها، از دسترس خارج می‌شود، افزود: چنانچه ۳۰ درصد از این ۷۰ درصد را ذخیره کنیم به‌جای تامین آبِ ۸۵ میلیون جمعیت، می‌توانیم برای ۱۵۰ میلیون نفر آب تامین کنیم.
این کارشناس اقتصادی حوزه کشاورزی ذخیره این میزان آب را نیازمند انجام عملیات آبخیزداری و آب‌خوان داری دانست و خاطرنشان کرد: در رابطه با خودکفایی جو باید گفت که سال گذشته افزایش یک میلیون تنی در تولید داشتیم و چنانچه طرح کشت در دیمزارها به‌ثمر برسد و در کنار آن برای اجرای طرحِ الگوی کشت هم تمامی سازمان‌ها پای کار بیایند به‌راحتی می‌توانیم خودکفا شویم.
محمودی اضافه کرد: در بحث شکر در کنار واردات بسیار، تولید هم انجام می‌شود. در سال‌های گذشته، تولید نیشکر از چغندرقند بیشتر بود؛ اما وزارت جهاد امسال سطح زیرکشت چغدرقند بهاره و پاییزه را افزایش داده به‌همین منظور در حال حرکت به‌سمت خودکفایی هستیم، هرچند که وعده خودکفایی این محصول به ۱۴۰۳ موکول شده است.
وی یادآور شد: در حوزه گندم هم در دوره‌هایی از ریاست جمهوری احمدی نژاد و روحانی خودکفا شدیم که علت هم برمی‌گردد به‌افزایش نرخ خرید تضمینی گندم که متاسفانه ادامه نیافت و گندم متناسب با قیمت جهانی افزایش نیافت و همین امر به‌خودکفایی ضربه زد. به‌همین منظور در سال آخر دولت دوازدهم تنها هفت میلیون و ۵۰ هزار تن گندم تولید کردیم؛ اما دولت سیزدهم قیمت نرخ خرید تضمینی گندم را از پنج به ۱۱ هزار تومان و در سال دوم زراعی ابتدا به ۱۳ و بعد به ۱۵ هزار تومان رساند و این یعنی افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت گندم نسبت به‌سال آخر دولت روحانی.
این کارشناس اقتصاد کشاورزی گفت: در حوزه پنبه امسال با کاهش تولید مواجه بودیم. نکته‌ای که در این رابطه وجود دارد اینکه هرساله تعداد کارگاه‌ها و کارخانجات نساجی افزایش می‌یابد، بنابراین تولید پنبه سالانه باید به‌طور مثال ۲۰ درصد نسبت به‌برنامه‌های تدوینی بیشتر باشد، البته به‌نظر می‌رسد در تولید پنبه با اجرای طرح الگوی کشت و اقدامات مثبتی که در استان‌های گلستان، فارس و خراسان بزرگ صورت گرفته به‌خودکفایی نائل شویم، همچنین در حوزه برنج هم نیاز سالانه ما سه میلیون و ۶۰۰ هزار تن است که امسال دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن تولید داشتیم، چنانچه الگوی کشت به‌درستی اجرا و سازمان‌ها پای کار بیایند می‌توانیم در تولید برنج هم خودکفا شویم.
وی در پایان بخش سخنان خود علت عدم تداوم خودکفایی در محصولات اساسی را خشکسالی دانست و تصریح کرد: همچنین هزینه‌های کشاورزی در سال‌های اخیر افزایش یافته و سیاست‌های دولت دوازهم هم در خرید تضمینی مناسب نبود و همین موارد ما را در رسیدن به‌خودکفایی دچار مشکل کرد. به‌طور کلی چنانچه عملیات آبخیزداری و آب‌خوان داری به‌درستی اجرا، خرید تضمینی متناسب با هزینه کشاورزان باشد، الگوی کشت اجرا و طرح جهش تولید در دیمزارها به‌ثمر برسد و کشت قراردادی مورد توجه قرار گیرد شاهد خودکفایی پایدار خواهیم بود.
نظر شما