این روزها اطرافمان پر از خبرهای بد شده؛ از بلاهای طبیعی گرفته تا خبرهای جنگ و عملیاتهای تروریستی. جریان بیوقفه این اخبار، سلامت جسم و روان بزرگسالان را به خطر میاندازد، چه برسد به اینکه کودکان در معرض حجم بالای این نوع اخبار قرار بگیرند. کودکان در سن پیش از مدرسه، در برابر حوادث ناگوار، بسیار حساس هستند. آنها همیشه به این فکر میکنند که ممکن است همان اتفاقهای بد برای آنها و خانوادهشان هم رخ دهد.
البته نوزادان و کودکان نوپا در معرض تهدیدات جسمی و روانی اخبار بد قرار ندارند. کودکان کمی بزرگتر که نسبت به اطرافشان به اندازه کافی آگاهی کسب کردهاند، این اخبار بد را به خود جذب میکنند و بسیار نگران میشوند. با وجود اخبار تکاندهندهای که اطرافمان را پر کرده است، باید گفت که هنوز هم میتوانیم از کودکان خود در برابر آنها مراقبت کرده و اجازه ندهیم اثرات منفی این اخبار روح و روان آنها را آزار دهد.
متاسفانه ما بزرگترها بیشتر مواقع فراموش میکنیم که از کودکان خود در برابر اثرات منفی این حوادث محافظت کنیم. در این گزارش تلاش کردیم که به این موضوع بپردازیم.
محافظت خاص در سنین مختلف
حفاظت از کودکان در مقابل اخبار منفی نظر به شرایط سنی متفاوت است. به هیچ وجه کودک زیر سن ۷ سال خود را در معرض اخبار قرار ندهید، زمانیکه خبر بدی میشنوید، در مورد آن جلوی کودکانتان صحبت نکنید و حتیالمقدور در حضور کودک، به تماشا یا شنیدن برنامههای خبری مشغول نشوید.
چون توضیح دادن شرایط موجود برای آنها کار بسیار سخت است و به سادگی کودک احساس خطر میکند. نگرانی فوری آنها ممکن است این باشدکه چنین چیزی برای خانواده یا نزدیکانشان اتفاق بیفتد.
اما از طرفی نباید طوری رفتار کنید که کودک احساس کند شما در حال مخفیکاری هستید. مطمئن باشید که مخفیکاری در این دوران غیرممکن است و سرانجام او به اخبار دست پیدا میکند. در واقع وقتی سعی میکنید چیزی را از او مخفی کنید، او را بیشتر میترسانید و کودک احساس میکند در خطری بسیار جدی قرار دارد.
اگر کودکتان در سن ۷تا۱۱سال است باید توجه داشته باشید که در این سن، کودکان نسبت به اخبار اطراف خود بسیار بیشتر آگاه میشوند و در مورد آن سوالاتی میپرسند، بنابراین سعی کنید خودتان اخبار را مستقیما با آنها به اشتراک بگذارید تا مطمئن شوید اطلاعات درست و دقیق را دریافت میکنند.
اگر نوجوان ۱۲ساله یا بزرگتر دارید باید این نکته را در نظر داشته باشید که نوجونان بسیار مستقلتر فکر و عمل میکنند. امکان این وجود دارد که اخبار را جدا از شما دنبال کنند و با همسالان خود در مورد آن صحبت کنند. با این حال، هنوز هم مهم است که برای گفتگو یا توضیح اخبار بد با آنها وقت بگذارید. البته دراین دوره سنی، آنها میتوانند پیچیدگیها و ظرافتهای موقعیتها را درک کنند و باید از گفتگو به عنوان فرصتی برای پاسخ به سؤالات آنها و ایجاد تفاهم با آنها استفاده کنید.
با توجه به رده سنی کودک خود میتوانید اخبار یا موضوع رخ داده را به اشتراک بگذارید و با او صادق باشید. تا حد ممکن سعی کنید که اخبار یا رویداد را با جزئیات کامل به او بازگو نکنید یا دروغ نگویید. این کار باعث ترس و نگرانی بیشتر در کودک میشود.
حس امنیت را منتقل کنید
زمانی که کودکتان در کنار شما هستند و اخبار را از تلویزیون یا رسانههای اجتماعی دنبال میکنید به او کمک کنید تا موضوعاتی که میشنود را به درستی درک کند. اگر متوجه شدید که کودکتان به دلیل اخبار منفی دچار هیجانات منفی شده است با او صحبت کنند تا احساس امنیت برایش ایجاد شود. او را مطمئن کنید که قرار نیست اتفاق بدی برای او یا نزدیکانش رخ دهد.
نگرانی یا مشغله ذهنی بچهها به خبر باعث اختلال در فرآیند توجه و تمرکز آنها میشود. بنابراین شاید بهتر باشد مدیریت اطلاعات فرزندان را والدین برعهده بگیرند، زیرا پدر و مادر بیش از هر فرد دیگری از میزان درک و آستانه تحمل فرزندان آگاه هستند.
والدین باید واکنشهای مربوط به استرس، پریشانی، نگرانی و اضطراب خود را تا حد امکان نزد کودک مدیریت کند و از رفتارها و گفتگوهایی که پیام ناامنی، اضطراب شدید و فاجعهسازی را منتقل میکنند، پرهیز کنند. بیشتر کودکان با شنیدن خبرهای بد به شدت ناراحت و نگران میشوند. در اینگونه مواقع باید با کودکتان در مکانی که او احساس آرامش میکند، بنشینید و از او بخواهید از احساسش صحبت کند. در این گفتگوها میتوانید به او یاد دهید با حالات روحی پر از اندوه خود چگونه کنار بیاید و احساسات بد خود را مهار کند. حتی میتوانید نمونههایی از وضعیت بد روحی خود در گذشته برای او بیاورید و به او نشان دهید که چگونه از پس آن وضعیت برآمدید.
اثرات مخرب اخبار منفی
اخبار منفی و بد، تأثیر شدید و مخربی بر سلامت روان همه افراد خواهند داشت. این مسئله برای روحیه کودکان می تواند بسیار آسیب زننده باشد. همه کودکان نسبت به اخبار بد، به یک شیوه واکنش نشان نمیدهند. بچهها از نظر نقاط قوت و ضعف با هم متفاوت هستند. همچنین درک آنها از شدت منفی بودن یک خبر متغیر است.
آنچه مسلم است اینکه برخی از کودکان در یک گروه سنی، در مراحل مختلف رشد خود از فهم و رشد مغزی متفاوتی برخوردار هستند، پس اطلاعات را ممکن است به طرز متفاوت تری دریافت کنند. واکنش کودکان در سنین مختلف نسبت به اخبار بد و اتفاقات تکان دهنده و ناراحت کننده، متفاوت است.
مشکلات خواب شبانه، توهم، استرس و ترس، اضطراب در هر کار، سردرد، معده درد و حالت تهوع، گریه کردن بدون دلیل، عصبانیت و پرخاشگری شدید، لجبازی کردن و کابوس های شبانه، شب ادراری و ... از تاثیرات آثار مخرب شنیدن خبر بد است.
همه خبرها منفی نیستند
به کودکتان بگویید که معمولا در اخبار رسانههای گروهی، از حوادث و هر اتفاق ناخوشایندی که رخ میدهد، صحبت میشود. در برنامههای خبری معمولا از قدرتها و شهامتهای افراد و خبرهای خوبی که ممکن است پیش بیاید، بسیار کم گفته میشود. این بدین معنا نیست که در دنیا فقط حوادث بد است. اگر خوب به اطراف خود دقت کنیم، میتوانیم نمونههای زیادی از رویدادهای خوب را بیابیم. بدین ترتیب کودک احساس نمیکند روی آتش زندگی میکند و ممکن است روزی گرفتار فاجعهای شود.
اگرچه نمیتوانید فرزند خود را تمام اخبار بد دور نگهدارید، میتوانید با نوعی بازی یا فعالیت جدید، حواس کودکتان را به موضوعی دیگر معطوف کنید. در ضمن با این کار زمان نشستن جلوی تلویزیون را به حداقل میرسانید. حتی میتوانید بعد از شنیدن خبرهای بد، برای بهتر کردن روحیه کودکتان، همراه او بازی کنید. بدین ترتیب او متوجه میشود که دنیا همیشه ترسناک و خطرناک نیست.
خدابخش حکیمی- خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما