این ادعایی است که چندی پیش محمدرضا شالبافان، روان‌پزشک و سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت به آن اشاره کرده است.
همین موضوع کافی است تا بیش از همه بر ضرورت به‌کارگیری دانش روان‌شناسان در ترمیم زخم‌های روح و روان جامعه تأکید کنیم.
رئیس پیشین سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره در گفت‌وگو با ما به بهانه ۹ اردیبهشت، روز روان‌شناس و مشاور، از حال و روز رشته روان‌شناسی در کشور و چالش‌های پیش روی آن گفته است.
ظرفیت تکمیل است
دکتر محمد حاتمی می‌گوید: در ۲۰سال اخیر به‌ویژه پس از تأسیس سازمان نظام روان‌شناسی، رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره به لحاظ کمی بسیار افزایش یافته، به‌طوری که در حال حاضر ظرفیت تمامی کلاس‌های مربوط به رشته‌های روان‌شناسی در مقطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترا نسبت به دیگر رشته‌ها تکمیل است و بسیاری از متقاضیان پشت درهای کنکور یا مصاحبه مانده‌اند.
اگر به موازات توسعه کمی در زمینه روان‌شناسی، سیاست‌گذاری‌ها، قوانین و اجراییات نیز تغییر یابد وضعیت ۳۰۰هزار دانشجو و دانش‌آموخته این رشته به سامان می‌رسد.
حاتمی همچنین امیدوار است با اجرایی شدن طرح‌های پیشنهادی‌اش درباره راه‌اندازی روان‌شناسی خانواده، مدرسه و روان‌شناسی دادگاه که در زمان مسئولیتش در سازمان نظام روان‌شناسی ارائه شده، مسئله اشتغال این افراد حل شود.
کیفیت چطور؟
رئیس پیشین سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور می‌گوید: برخلاف رشته‌های پزشکی که چهارسال به صورت نظری و سه سال عملی آموزش می‌بینند و با تجربه خوبی مشغول به کار می‌شوند، متأسفانه رشته روان‌شناسی این‌گونه نیست و در دانشگاه‌های ما یک‌سری مسائل نظری را به دانشجویان روان‌شناسی آموزش می‌دهند و هیچ‌گونه فعالیت عملی و کارورزی انجام نمی‌شود و دانش‌آموختگان بدون تجربه قبلی وارد بازار کار می‌شوند.
برخورد با روان‌شناس‌نماها
وی با یادآوری دوره مسئولیت خود در سازمان بیان می‌کند: هنگامی که مسئولیت سازمان را برعهده داشتم گزارش‌ها و شکایت‌هایی از مردم به سازمان رسید مبنی بر اینکه یک‌سری افراد با عنوان روان‌شناس در فضای مجازی خود را مشاور و روان‌شناس معرفی می‌کنند.
این افراد به ظاهر حرف‌های خوبی می‌زدند که همان مشکلات مردم بود، اما در حقیقت نمی‌توانستند مشکلی از آن‌ها را حل کنند، چراکه حتی تحصیلات روان‌شناسی نداشتند و از همه بدتر اینکه گاهی مردم را مورد سوءاستفاده‌های اخلاقی قرار می‌دادند.
حاتمی ادامه می‌دهد: از آنجا که این عده قابل کنترل نبودند چاره‌ای نداشتیم جز اینکه اعلام کنیم افرادی که دارای پروانه سازمان نظام روان‌شناسی نیستند نمی‌توانند مشاوره دهند.
خوشبختانه این موضوع مورد استقبال مردم قرار گرفت و اسامی حدود ۷۰۰ نفر در سه فهرست جداگانه اعلام عمومی شد.
آیا هنوز هم فهرست روان‌شناسان زرد اعلام می‌شود؟
وی اظهار می‌کند: متأسفانه از حدود یک سال و نیم پیش نه تنها در این باره اقدامی انجام نگرفته بلکه تیم جدید سازمان نظام روان‌شناسی گاهی روان‌شناسان زرد را تقویت هم می‌کند و حتی به آن‌ها گفته‌اند از مسئولان پیشین سازمان شکایت کنید که چرا اسامی شما را اعلام کرده‌اند! هرچند معتقدم این روان‌شناس‌نماها خطارکار هستند و کار به جایی نمی‌برند، چراکه بدون مجوز کار می‌کنند.
حاتمی اذعان می‌کند: تیم کنونی مستقر در سازمان نظام روان‌شناسی مورد تأیید دیوان عدالت اداری نیست و قرار است انتخابات جدید برگزار شود و افراد دیگری مسئولیت سازمان را بر عهده بگیرند که قطعاً در دوره جدید با تقویت نظارت و بازرسی‌ها، مسئله روان‌شناس‌نماها و افرادی که مجوز ندارند در اولویت قرار خواهد گرفت.
سازمان نظام روان‌شناسی متولی و مسئول نظارت است که باید با حمایت دولت، سازوکارهای قوی و قدرتمند ایجاد شود و بر فعالیت روان‌شناسان نظارت کند.
وی با بیان اینکه در تمام کشورها نظارت‌های بسیار دقیق‌تری در این زمینه صورت می‌گیرد، می‌افزاید: در دیگر کشورها این‌گونه نیست که هر فردی در فضای مجازی برای خود دفتر و دستکی راه بیندازد و بدون مجوز، مشاوره دهد. امیدوارم در دوره آینده این موضوع ساماندهی شود تا حق مردم و افرادی که تحصیلات روان‌شناسی دارند اعاده شود.
آمارهایی که تأیید می‌شود
رئیس پیشین سازمان نظام روان‌شناسی می‌گوید: به لحاظ قانونی آمارهایی که وزارت بهداشت درخصوص افراد مبتلا به مشکلات روحی و روانی اعلام می‌کند قابل استناد هستند. غیر از وزارت بهداشت چنانچه منبع دیگری حتی برای مثال وزیر کشور یا هر مقام و فرد دیگری آماری در این زمینه اعلام کند صحیح نخواهد بود.
منابعی مانند سازمان نظام روان‌شناسی و سازمان نظام پزشکی به دلیل اینکه درگیر موضوعات روانی مردم هستند و در این باره مسئولیت دارند، به نتایجی در این باره رسیده‌اند اما باید نتایج را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهند تا وزارت بهداشت که مسئولیت سلامت جامعه را برعهده دارد آمارها را اعلام کند.
در حال حاضر براساس اعلام وزارت بهداشت، آمارهایی که در جامعه وجود دارد نشان می‌دهد ۲۳.۸درصد مردم نیاز به خدمات بالینی روان‌شناختی دارند؛ به این معنا که از هر چهار نفر یک نفر نیاز به این خدمات دارد.
بنابراین براساس مؤلفه‌های مختلف، مردم نیاز به خدمات روان‌شناسی و مشاوره دارند، هرچند معتقدم تمام جمعیت کشور لازم است هر چند وقت به روان‌شناس مراجعه کنند تا درباره بهتر زندگی کردن، بهزیستی زندگی و چگونگی تعامل با افراد جامعه و اعضای خانواده مشاوره بگیرند.
نظر شما