یکی از شایع‌ترین علل درد اسکلتی عضلانی در کودکان درد رشد است که اغلب والدین را نگران می‌کند. این دردهای بی‌خطر معمولاً در سنین ۳ تا ۱۲ سال رخ می‌دهند و با وجود نامشان، ارتباط مستقیمی با رشد جسمانی ندارند. به آن درد رشد می‌گویند؛ زیرا از گذشته تصور می‌شده این اتفاق زمانی می‌افتد که استخوان‌ها به‌سرعت رشد می‌کنند. اکنون مشخص شده این درد چندان هم به رشد مربوط نیست؛ اما این اسم همچنان رویش مانده است.

آیا این درد واقعی است؟

بله، کودک این درد را واقعاً تجربه می‌کند. خیلی از بچه‌ها می‌گویند این درد را به‌صورت گرفتگی یا تیرکشیدگی احساس می‌کنند؛ اما ممکن است برای هر کودکی متفاوت باشد. درد رشد می‌تواند از ۳ سالگی شروع شود و بیشتر در کودکان حدوداً ۱۲ساله دیده می‌شود. بچه‌ها معمولاً در پاهای خود درد را احساس می‌کنند؛ مثلاً ساق پا، پشت پاشنه، ران‌ها و یا پشت زانوها. گاهی ممکن است بازوهای کودک نیز درد داشته باشد.

علائم و علت‌های درد رشد

درد رشد معمولاً در هر دو سمت بدن و اغلب عصرها یا شب‌ها بروز می‌کند و ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت ادامه یابد. این دردها معمولاً متناوب‌اند و ممکن است برای مدتی ناپدید شده و دوباره ظاهر شوند. گاهی کودک را نیمه‌شب از خواب بیدار می‌کنند اما صبح‌ها یا پس از استراحت، برطرف می‌شوند. بروز آن‌ها پس از فعالیت زیاد شایع‌تر است و بدون علائمی مثل تورم، قرمزی یا لنگیدن همراه‌اند. این دردها مفصلی نیستند و مانع فعالیت‌های کودک نمی‌شود. کودک ممکن است از سردرد نیز شاکی باشد.

علت‌های درد رشد

کارشناسان می‌گویند دقیقاً علت این درد را نمی‌دانند؛ اما احتمال‌هایی وجود دارد:

. فعالیت بدنی زیاد که باعث استفاده بیشتر از عضلات می‌شود.

. تحرک بیش از حد، صافی کف پا، اسکولیوز (انحنای ستون فقرات) یا دیگر شرایط بدنی که می‌تواند به بدن فشار وارد کند.

. کمبود ویتامین D یا پایین‌بودن تراکم استخوان

. اضطراب یا استرس هیجانی که می‌تواند بدن‌درد، سردرد و شکم‌درد ایجاد کند.

. بیماری ازگود اشلاتر که موجب درد، تورم و حساس شدن به لمس در استخوان درشت‌نی می‌شود.

. ژنتیکی و در افراد با سابقه خانوادگی

مدیریت و درمان درد رشد

درد رشد درمان خاصی ندارد. اما برای کمک به تسکین درد پیشنهادهایی داریم:

. به‌آرامی ماساژ دهید و عضله را به‌آرامی بکشید.

. از پد گرمایی یا حمام گرم استفاده کنید.

. از داروهای مسکن مثل استامینوفن یا ایبوپروفن کمک بگیرید.

. در میزان فعالیت‌های بدنی کودک تغییراتی ایجاد کنید.

. فیزیوتراپی ببرید و از کفش‌های طبی‌تر استفاده کنید.

. کودک را به ورزش‌ها و فعالیت‌های متنوع‌تر تشویق کنید.

توصیه‌های رفتاری

. کودک را نوازش کنید و به او این اطمینان را بدهید که دردش برطرف می‌شود و صبح دیگر درد نخواهد داشت.

. به کودک نگویید دردش به دلیل بازی‌کردن یا رشدکردن است؛ چون کودک از هر دو عامل خواهد ترسید، توضیحی نیاز نیست فقط خیالش را راحت کنید که دردش به‌زودی خوب می‌شود.

چه زمانی باید کودک را پیش پزشک ببرید؟

اگر کودکتان دردی دارد که دلیلی برایش پیدا نمی‌‎کنید خوب است او را پیش پزشک ببرید. اگر پزشک تأیید کند که درد کودک درد رشد است حداقل خیال شما راحت می‌شود.

در این موارد مراجعه به پزشک ضروری است:

. درد شدید

. برآمدگی و تورم عضله

. لنگیدن

. قرمزی علاوه بر درد

. تیرگی ادرار

. تورمی که بعد از ۲۴ ساعت بهتر نشده یا بدتر شده است.