بر این اساس شبکه الحدث سعودی دیروز در گزارشی مدعی شد جمهوری اسلامی دعوت عمان برای شرکت در پنجمین دور مذاکرات هسته‌ای با آمریکا را رد کرده است. در پی آن سیدعباس عراقچی با بیان اینکه در حال بررسی هستیم که در دور بعدی مذاکرات شرکت کنیم یا نه گفت: در مقابل زیاده‌خواهی‌ها در پشت میز مذاکره مقابله می‌کنیم اما هیچ‌گاه دیپلماسی را هم ترک نکرده‌ایم.
او که در حاشیه مراسم گرامیداشت شهید امیرعبداللهیان درباره آخرین وضعیت مذاکرات سخن می‌گفت، ادامه داد: پاسخ درخواست‌های غیرمنطقی آمریکا را پیش‌تر داده‌ایم. موضع ما کاملاً روشن است، غنی‌سازی چه با توافق چه بی‌توافق ادامه می‌یابد، ولی اگر طرف‌ها مایل‌اند درباره برنامه صلح‌آمیز ایران شفافیت وجود داشته باشد ما آماده هستیم اما در مقابل، تحریم‌ها را هم که ظالمانه به دلیل ادعاها درباره برنامه هسته‌ای ما وضع کردند، بردارند. اگر بیشتر از این تقاضاهایی داشته باشند و بخواهند ما را از مواردی که حق ماست محروم کنند، جایی برای پذیرش ندارد. هنوز داریم بررسی می‌کنیم که در آن تاریخ و در آن محل می‌تواند مذاکرات سودمندی شکل بگیرد یا خیر.

ماجرا چیست؟
اظهارات تازه عراقچی در آستانه دور تازه مذاکرات، رنگ و بوی انتقادی واضح از نوع رویکرد متناقض مقامات آمریکا درزمینه گفت‌وگوهای هسته‌ای دارد. به گزارش نشنال‌نیوز، مواضع اخیر پس از آن بود که به گفته دو مقام ارشد ایرانی، گفت‌وگوها میان آمریکا و ایران بر سر برنامه هسته‌ای به دلیل اختلاف‌نظر درباره غنی‌سازی اورانیوم با مانع روبه‌رو شده است. ویتکاف روز دوشنبه گفت غنی‌سازی «یکی از خطوط قرمز بسیار روشن» دولت ترامپ است.
به نظر می‌رسد اظهارات او مقام‌های جمهوری اسلامی را درباره مفید بودن ادامه مذاکرات دچار تردید کرده است. ایران مذاکراتی را که صرفاً بر فعالیت‌های هسته‌ای متمرکز است و شامل موضوعاتی مانند برنامه موشکی یا سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی نمی‌شود، تا اینجا «محترمانه» توصیف کرده است.
اما زیاده‌خواهی آمریکا و اصرار واشنگتن بر غنی‌سازی صفر، یک مشکل جدی است و تهران را در ادامه مذاکرات دچار تردید کرده است. لذا در شرایطی که مذاکرات هنوز به مرحله بررسی جزئیات دقیق درباره نحوه کاهش محدودیت‌ها نرسیده‌ تهران به‌درستی و بجا معتقد است ابتدا باید موضع آمریکا درباره غنی‌سازی را به‌طور روشن بداند.

رونمایی تهران از «پلن B» در صورت شکست مذاکرات
با این اوصاف در حالی که دور بعدی مذاکرات در رم برنامه‌ریزی شده، رویکرد متناقض مقامات آمریکا که نشان‌دهنده سردرگمی سیاسی آن‌هاست بر این روند دیپلماتیک سایه انداخته است. کار تا جایی بالا گرفته که خبرگزاری رویترز به نقل از سه منبع ایرانی اعلام کرد در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، تهران «پلن B یا نقشه دومی» دارد.
پلن B این است که راهبرد پیش از آغاز مذاکرات ادامه پیدا کند؛ ایران از تشدید تنش خودداری خواهد کرد و آماده دفاع از خود است. آن‌ها اضافه کرده‌اند این راهبرد همچنین شامل تقویت روابط با متحدانی همچون روسیه و چین است.به نوشته رویترز، پس از برگزاری چهار دور مذاکرات با هدف آنچه مهار برنامه هسته‌ای تهران در ازای رفع تحریم‌ها خوانده شده است، همچنان موانع مختلفی ازجمله غنی‌سازی در ایران وجود دارد.
از سوی دیگر، نبود اعتماد میان طرفین و همچنین تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام)، اهمیت ارائه ضمانت از سوی واشنگتن درخصوص خارج نشدن از توافق احتمالی آتی و بدعهدی نکردن را برای تهران دوچندان کرده است. این در حالی است که در کنار تلاش رژیم صهیونیستی برای به شکست کشاندن گفت‌وگوها، تلاش اروپا به منظور اثرگذاری بر مذاکرات هم مطرح است.
رویترز به نقل از دیپلمات‌های اروپایی و سندی که مدعی رؤیت آن شده است، عنوان کرد در صورت دست نیافتن به توافقی قابل توجه، تروئیکا شاید در ماه آگوست مکانیسم ماشه را فعال کند. جالب آنکه مارک روبیو، وزیر خارجه آمریکا در ادامه موضع‌گیری‌های دوپهلو و گنگ، دیروز در پاسخ به اینکه در صورت دستیابی به توافق میان تهران و واشنگتن، موضوع فعال‌سازی مکانیسم و بازگشت خودکار تحریم‌ها (snapback) از سوی سه کشور اروپایی چه می‌شود، گفت: آن‌ها به‌طور مستقل در حال پیش رفتن هستند. شاید ما (آمریکا) به توافقی با ایران برسیم و آن‌ها (اروپایی‌ها) از آن راضی باشند و تصمیم بگیرند مکانیسم ماشه را فعال نکنند!

سیاست اعلامی و اعمالی روشن تهران
وقتی تمام مسائل اشاره شده در بالا را کنار هم بگذاریم اقدام ایران در ابراز بی اعتمادی به دلیل خبرپراکنی‌های دروغ طرف مقابل، درست و بجاست. عراقچی پیش‌تر در مواجهه با بازی روانی آمریکا گفته بود: به طرف مقابل می‌گویم اظهارات ضد و نقیض رسانه‌ای به مذاکرات کمکی نمی‌کند و باید این روش را اصلاح کنند. اگر این موضوع را تکرار کنند ما هم به ناچار همان کار را خواهیم کرد.
با اعلام این ضرب‌الاجل و تغییر نکردن مواضع مقام‌های کاخ‌سفید، به نظر می‌رسد تهران حالا و در آستانه مذاکرات در دور پنجم موضع‌گیری صریح‌تری در قبال طرف مقابل دارد. در آخرین مورد، علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین‌الملل در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس عنوان کرد: تناقض مکرر در گفته‌ها و عملکرد ترامپ و همکارانش موجب سلب اعتماد و اعتبار نسبت به دولت آمریکا شده و این مسئله از بی سروسامانی حکومت آمریکا حکایت دارد. اما بی‌پرده‌ترین موضع‌گیری در این‌باره، فرمایشات دو روز پیش رهبر معظم انقلاب بود. ایشان گفتند: اینکه آمریکایی‌ها بگویند به ایران اجازه غنی‌سازی نمی‌دهیم، غلط زیادی است؛ جمهوری اسلامی منتظر اجازه این و آن نیست.
اظهارات مقام‌های ایرانی نارضایتی آشکار آن‌ها از رویکرد طرف آمریکایی را روشن می‌کند. با این حال، در شرایطی که طرف مقابل دست از یاوه‌گویی‌های خود برنداشته، با اعلام نارضایتی صریح از رویکرد طرف مقابل، مدیریت فشار بر دشمن را به منظور اصلاح مواضع آن‌ها آغاز کرده است. تهران خطوط قرمزی دارد و همزمان بر دیپلماسی برای کاهش تنش تأکید می‌کند. با این حال، این مسئله تا هنگامی ادامه دارد که طرف مقابل ضمن توجه به این مسائل با دست برداشتن از خیال‌بافی‌ها، از موضع منطقی و برابر و نه براساس زور، تهدید و تحریم وارد گفت‌وگو شود. از سوی دیگر موضع اخیر ایران از نظر وارد کردن شوک به طرف مقابل قابل توجه است. برداشت مقام‌های واشنگتن این است که تهران به دلیل تهدیدات مدام رژیم صهیونیستی در موضع ضعف قرار دارد و این در حالی است که ایران به سبب توانایی‌های داخلی و همچنین اتحادهای بیرونی ازجمله کاهش تنش با همسایگان و همچنین اتحاد راهبردی با چین و روسیه، وزن منطقه‌ای و جهانی خود را گسترش داده است. این نوع جهت‌گیری به ایران دست برتر را در میز مذاکرات داده و اعلام موضع سنجیده اخیر مقامات ما به طرف آمریکایی خواهد فهماند این آن‌ها هستند که باید دست از رؤیابافی بردارند و اگر دنبال توافق از موضع برابر هستند دست جنبانده و زمان را هدر ندهند.