سالهاست که بازار مسکن در ایران با التهاب، سوداگری، و بیثباتی دستوپنجه نرم میکند. یکی از دلایل اصلی این وضعیت، فقدان اطلاعات دقیق و قابل اتکاست. نه میدانیم چه تعداد خانه خالی در کشور وجود دارد، نه میتوانیم بهدرستی وضعیت مالکیتها را تحلیل کنیم. در این میان، سامانه ملی املاک و اسکان بهعنوان زیرساختی کلیدی، آمده تا مسیر سیاستگذاری در این حوزه را دگرگون کند.
بهروز محبی، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون برنامه و بودجه، در گفتوگویی با خبرنگار قدس آنلاین، از نقش حیاتی این سامانه سخن میگوید: ما تا وقتی ندانیم هر فرد چند ملک دارد، چه املاکی در چه شهرهایی در اختیارش هست و کدامها واقعاً خالی ماندهاند، نمیتوانیم بازار مسکن را مدیریت کنیم. سامانه املاک، اولین گام برای دیدن واقعیت است؛ نه حدس و گمان.
هدف از راهاندازی سامانه املاک تنها اخذ مالیات نیست
او با تأکید بر اینکه هدف از راهاندازی این سامانه تنها اخذ مالیات نیست، ادامه میدهد: برخلاف آنچه برخی تصور میکنند، قانون مجلس یازدهم درباره املاک، اولویتش شفافسازی و حمایت از مستأجران است. ما میخواهیم بدانیم چه کسانی، چرا و چگونه خانههای خود را از چرخه مصرف خارج کردهاند. اگر ندانیم، هیچ ابزاری برای کنترل بازار در دست نداریم.
محبی معتقد است گامهایی که تاکنون برداشته شده، مؤثر بودهاند، اما کافی نیستند: اتصال این سامانه به ثبتنام خانوار، صدور دستهچک و گواهینامه، باعث شد مردم بیشتر مراجعه کنند. اما همچنان بسیاری از اطلاعات ناقص است. دلیلش هم روشن است: فرآیند ثبت پیچیده و زمانبر است. باید سادهترش کنیم.
او در ادامه پیشنهاد میدهد که ثبت اقامتگاه در این سامانه باید به امری آسان و روزمره تبدیل شود: اگر کسی برای یک کار ساده مثل اعلام نشانی خانهاش مجبور باشد ساعتها وقت صرف کند، طبیعیست که مقاومت کند. ما باید مسیر را برای مردم هموار کنیم. اپلیکیشن، سامانههای موبایلی، ادغام با خدمات پرکاربرد اینها راهکارهای ما هستند.
ضرورت ایجاد عدالت در برخورد با مالکان و مستأجران
او در ادامه با اشاره به مزیتهای عملیاتی سامانه میگوید: یکی از مزایای مهمی که کمتر به آن توجه شده، صرفهجویی در وقت مردم است. قبلاً اگر کسی میخواست گواهینامه بگیرد، یا دستهچک جدید دریافت کند، باید چندین مرحله برای تأیید نشانی طی میکرد. گاهی باید منتظر میماند تا پاکت پستی بیاید، یا ساعتها در صف باشد تا آدرس محل سکونتش تأیید شود. اما حالا همه این فرآیندها با استعلام از سامانه املاک و اسکان انجام میشود. یعنی یک بار ثبت اطلاعات کافیست تا در بسیاری از خدمات اداری و بانکی، دیگر نیازی به تأیید مجدد یا اتلاف وقت نباشد.
او همچنین به ضرورت پایان دادن به ابهام در بازار اشاره میکند: شما ببینید، در همین تهران، گاهی آمارهایی میشنویم که فلانی ۵۰، یا حتی ۵۰۰ واحد مسکونی دارد! آیا واقعاً نباید درباره این مالکان بزرگ شفافیت داشته باشیم؟ چرا باید چنین موضوعی مبهم بماند؟ ما اگر بخواهیم مالیاتستانی عادلانه باشد، اول باید اطلاعاتمان کامل باشد.
از نظر محبی، یکی از ثمرات کلیدی این سامانه، ایجاد عدالت در برخورد با مالکان و مستأجران است: خانهای که خالی مانده و در چرخه مصرف نیست، باید هزینهای بابت این تصمیم به اقتصاد کشور پرداخت کند. این نه ظلم است، نه سختگیری؛ این عین عدالت است. در مقابل، کسی که خانهاش را در اختیار بازار اجاره قرار داده، احتکار را کاهش میدهد.
صدور بیمهنامهها فقط با استعلام موفق از سامانه املاک
وی در ادامه، از همکاری دولت و سایر نهادها برای تقویت این مسیر میگوید: از خرداد ۱۴۰۴، بیمهنامهها فقط با استعلام موفق از سامانه املاک صادر میشوند. این یعنی ما داریم به یک نظام منسجم اطلاعاتی نزدیک میشویم. اگر این روند را جدی ادامه دهیم، میتوانیم مسکن را از یکی از مبهمترین حوزههای اقتصادی کشور، به یکی از شفافترینها تبدیل کنیم.
محبی معتقد است که آینده بازار مسکن ایران، در گرو این شفافیت است: ما در آغاز راه هستیم. اما همین آغاز، نشانه خوبیست. وقتی مردم ببینند که نظام منصفانه و روشن است، خودشان هم همراهی میکنند. در نهایت، این همراهی مردم است که بازار را متعادل و امید را زنده نگه میدارد.
وی افزود: به طور خلاصه ؛ شفافیت در بازار مسکن، بدون سامانه ملی املاک و اسکان، تنها یک شعار باقی میماند؛ چرا که هیچ سیاستگذاری مؤثری بدون داشتن تصویر دقیق و بهروز از وضعیت مالکیت، سکونت و خانههای خالی امکانپذیر نیست.
نظر شما