تخصیص روزانه یک لیتر بنزین به هر کد ملی، علاوه بر ایجاد عدالت در بهرهمندی از یارانه انرژی، نقش مهمی در تقویت امنیت روانی جامعه ایفا میکند. وقتی مردم مطمئن باشند که سهمیه مشخص و محفوظی دارن ؛ حتی در شرایط جنگ ، بحران یا اختلال در زیرساختها ؛ احساس آرامش و اطمینان بیشتری خواهند داشت. از سوی دیگر، این الگوی توزیع، با تکیه بر مشارکت مستقیم شهروندان، زیرساختی مقاوم و انعطافپذیر برای مقابله با تهدیدهای احتمالی فراهم میسازد. در نهایت، امنیت انرژی کشور نه با فشار بر منابع، بلکه با صرفهجویی آگاهانه و داوطلبانه تکتک مردم محقق میشود.
طرح «تخصیص بنزین به کد ملی» گامی اساسی در مسیر اصلاح یارانه انرژی و بازتوزیع عادلانه منابع است. در مدل فعلی، یارانه بنزین به خودروها اختصاص مییابد و این موضوع باعث شده که افراد فاقد خودرو یا دارای مصرف پایین عملاً از این یارانه ملی محروم بمانند، در حالی که افراد دارای چند خودرو، سهم بیشتری دریافت میکنند. تغییر این شیوه و اختصاص سهمیه بنزین به هر فرد ایرانی، بر اساس کد ملی، باعث میشود که عدالت اجتماعی در بهرهمندی از منابع عمومی افزایش یابد و توزیع یارانه، به جای داراییمحور بودن، به سمت «شهروندمحور» شدن حرکت کند.
اجرای این طرح همچنین زمینهساز مدیریت مؤثرتر مصرف و کاهش قاچاق سوخت خواهد بود. با قرار دادن افراد در جایگاه تصمیمگیرنده درباره نحوه مصرف یا فروش سهمیه خود، انگیزه برای مصرف بیرویه کاهش مییابد و بازار رسمی برای تبادل سهمیه ایجاد میشود که از قاچاق و هدررفت سوخت جلوگیری میکند. تجربههای مشابه در دیگر کشورها نشان دادهاند که وقتی منابع انرژی مستقیماً به مردم تخصیص مییابد و با ابزارهای شفاف قابل کنترل و انتقال است، رفتار مصرف نیز بهصورت معنادار اصلاح میشود.
از سوی دیگر، این طرح به تنوعبخشی در سبد سوخت کشور نیز کمک میکند. با تمرکز تدریجی مصرف بنزین بر بخشهای واقعاً ضروری و فراهم کردن زمینه برای جایگزینی آن با سوختهای پاکتر مانند CNG در ناوگان حملونقل عمومی، کشور میتواند از وابستگی مطلق به بنزین فاصله بگیرد. این اقدام، نهتنها مصرف را بهینه میکند، بلکه در بلندمدت زیرساختی برای پدافند غیرعامل انرژی فراهم میسازد. بهویژه در شرایطی که شبکه توزیع سوخت در معرض تهدید قرار بگیرد، ذخیرهسازی فردی و تخصیص شناور بنزین میتواند یکی از ابزارهای مقاومت در برابر بحرانها باشد.
افزایش شفافیت در نظام توزیع یارانه و تقویت امنیت روانی مردم در شرایط بحرانی از دیگر مزایای این طرح است. اتصال سهمیه بنزین به کد ملی و کارت بانکی افراد، امکان رصد دقیق مصرف، جلوگیری از فساد، و حذف رانتهای پنهان را فراهم میکند. از سوی دیگر، مردم با اطمینان خاطر از اینکه سهمیهشان محفوظ است، حتی در صورت اختلال در زیرساختها یا بحرانهای احتمالی، آرامش بیشتری خواهند داشت و قطعا تخصیص یارانه بنزین به کد ملی زمینهساز آرامش روانی و امنیت انرژی کشور خواهد شد. این طرح، اگر با سیاستهای مکمل اطلاعرسانی، پشتیبانی فنی و سامانههای شفاف همراه شود، میتواند یکی از پایههای اصلاح ساختار یارانه انرژی در ایران باشد.
نظر شما