یادش بهخیر، دوران جنگ سرد و زمانی که دو ابرقدرت آن روزگار و دنبالههایشان گرم رجزخوانی و رقابت تسلیحاتی و هستهای بودند، بازار «پناهگاهسازی» هم در اروپا گرم بود و خیلی از شرکتهای خاص مشغول رقابت در ساخت پناهگاههای زیرزمینی و ضد اتمی بودند. جنگ سرد که تمام شد، اگرچه ساخت و توسعه سلاحهای هستهای، آنطور که باید و شاید متوقف نشد اما بازارجنگ سرد به ظاهر از رونق افتاد و بازار پناهگاهسازی هم تقریباً کساد شد. حالا اما با شائبههایی که درباره جنگ هستهای وجود دارد و خیلیها دارند چاه آن را میکنند، گویا نهضت پناهگاهسازی دوباره رونق گرفته و خیلیها دارند نانشان را در تنور جنگ هستهای میپزند.
اینک آخرالزمان!
مدتی است نگرانیها از بروز جنگ هستهای واقعاً بالا گرفتهاست. همین دیروز برخی خبرگزاریها و پایگاههای تحلیلی و خبری در توصیف حال و هوای حاکم بر جهان از نگرانیهای آخرالزمانی نوشتند. جنگ روسیه و اوکراین، حمله اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران، اجلاس شانگهای که مثل شمشیری برهنه علیه واشنگتن و تلآویو فرود آمد، بحران ونزوئلا که چین را به عنوان حامی تسلیحاتی وارد صحنه کرد، حمله اسرائیل به قطر، حملات موشکی و پهپادی یمن به اسرائیل، پیمان دفاعی اخیر عربستان و پاکستان که ریاض را زیر چتر حمایت هستهای قرار میدهد و... همه و همه نشانههایی از توفانی عظیمترند. آیا این تحرکات نظامی، پیمانهای دفاعی و درگیریهای پراکنده، جهان را به سوی جنگ جهانی سوم سوق میدهند؟ و اگر بله، آیا این جنگ با قارچهای هستهای که قادرند تمدن بشری را نابود کنند، به اوج خواهد رسید؟
وضعیت امروزی از بعضی جهات تقریباً شبیه دوران جنگسرد شده است.«یورونیوز» در این باره در گزارشی جالب نوشت: «در دوران جنگ سرد، بسیاری از کشورهای اروپایی با ساخت پناهگاههای زیرزمینی گسترده تلاش میکردند در صورت وقوع حمله هستهای از شهروندان خود محافظت کنند.اما پس از فروپاشی دیوار برلین، بیشتر این پناهگاهها از کار افتادند، به موزه تبدیل شده یا به حال خود رها شدند. گروه پژوهشی «سابترانیا بریتَنیکا» میگوید در گذشته بیش از ۲۸۰ پناهگاه هستهای در بریتانیا وجود داشت. با این حال، اکنون تنها تعداد اندکی از آنها فعال هستند و اغلب پناهگاههای قدیمی در برابر تسلیحات مدرن کارایی چندانی ندارند».
متری ۷هزار یورو!
با افزایش تنشهای ژئوپلیتیک و کمبود شبکههای گسترده پناهگاه عمومی، بازاری ویژه برای پناهگاههای شخصی در کشورهایی مانند ایتالیا، اسپانیا، آلمان، سوئد و بریتانیا شکل گرفته است.
ساخت سادهترین پناهگاهها (معمولاً کمتر از ۱۰ مترمربع) به ازای هر مترمربع ۳ تا ۵ هزار یورو هزینه دارد؛ تقریباً معادل قیمت یک آپارتمان نقلی یا یکخوابه در شهرهای متوسط اروپایی. این پناهگاهها معمولاً شامل دیوارهای بتنی ضخیم، درهای ضدتشعشعات هستهای و سامانه تهویه هوا هستند.
اما نسخههای لوکس میتوانند قیمتهای نجومی داشته باشند. به عنوان نمونه، یک پناهگاه ۱۴۰ متری با امکاناتی مشابه یک خانه کامل و تلویزیون ۴۰ اینچی، یک میلیون یورو قیمت دارد. در بریتانیا شرکت «بوروود التیدی» پناهگاههای پیشساخته لوکس را با قیمت تا ۱۸۱ هزار یورو عرضه میکند که شامل درهای ضدنشت، بخاری برقی، مخزن آب، آشپزخانه کامل، تختخوابهای انباری و ژنراتور خورشیدی هستند.
در آلمان، شرکت «بانکرباوئر» یک پناهگاه ۹.۶متری را ۷۹ هزار یورو میفروشد که علاوه بر سامانههای هشدار، پرتابکننده گاز اشکآور نیز دارد! در سوئد هم یک پناهگاه ۵۴ متری با ظرفیت ۶ نفر، آشپزخانه و ژنراتور دیزلی ۱۷۰ هزار یورو قیمتگذاری شده است.
«ویکتور آنژلیه» بنیانگذار شرکت «نوکلیر بانکر کمپانی» در سوئد میگوید مشتریانش به دولتها اعتماد ندارند و به همین دلیل سراغ پناهگاههای خصوصی میروند. او افزود بیشتر مشتریانش از لهستان، سوئد و هلند هستند و از زمان آغاز تهاجم تمامعیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، تقاضاها برای پناهگاه افزایش یافته است.
بودجه ۲۳۵ میلیون یورویی
تنها تعداد کمی از کشورهای اروپایی شبکه پناهگاههای خود را فعال نگه داشتهاند. در این میان، سوئیس گستردهترین سیستم پناهگاه هستهای را دارد و تنها کشوری است که براساس قانون موظف است برای کل جمعیت پناهگاه فراهم کند.اکنون حدود ۹ هزار پناهگاه عمومی و ۳۶۰ هزار پناهگاه خصوصی در این کشور وجود دارد که مجموع ظرفیت آنها ۹.۳میلیون نفر برآورد میشود؛ تقریباً برابر با کل جمعیت سوئیس.
دولت این کشور برنامهای ۲۳۵ میلیون یورویی را برای نوسازی حدود ۱۰۰ هزار پناهگاه کوچک قدیمی آغاز کرده است. این پناهگاهها که ۴۰ سال پیش ساخته شده و هفت نفر ظرفیت دارند، به دلیل فرسودگی سیستمهای تهویه در حال جایگزینی با پناهگاههای عمومی بزرگتر هستند.
پناهگاههای عمومی سوئیس میتوانند ۲۰۰ تا ۵ هزار نفر را در خود جای دهند. پناهگاه بولو در لوزان و تونل زوننبرگ در نزدیکی لوسرن از بزرگترین این تأسیسات به شمار میروند.
سوئد نیز سرمایهگذاری زیادی روی آمادگی هستهای کرده است. این کشور ۶۴هزار پناهگاه دارد که ظرفیت ۷میلیون نفر را تأمین میکند. بزرگترین آنها پناهگاه «کلارا» در استکهلم است که میتواند تا ۸هزار نفر را در شرایط جنگی پناه دهد. دولت سوئد همچنین طرحی ۹میلیون یورویی برای بازرسی و آمادهسازی پناهگاهها طی ۴۸ ساعت در شرایط اضطراری اجرا کرده است.
فنلاند هم شبکهای گسترده از پناهگاهها دارد. براساس آمار ۲۰۲۲، پیش از پیوستن این کشور به ناتو، فنلاند دارای ۵۰هزار و ۵۰۰ پناهگاه بود که ۸۵ درصد آنها خصوصی هستند. وزارت کشور فنلاند میگوید این ظرفیت برای حفاظت از ۴.۸ میلیون شهروند کافی است.
خلاصه اینکه عدهای از سیاستمداران کلهشق جهان دارند چاه جنگ هستهای را میکَنند و ظاهراً این چاه، برای هرکس آب نداشته باشد برای برخی شرکتهای اروپایی، نان دارد!
نظر شما