عشایر ایران همواره از میوه درختان بلوط به‌ عنوان مکمل قوت لایموت خود استفاده کرده و علاقه و تعصب خاصی نسبت به این ‌گونه خوراکی و دارویی دارند.

جنگل‌های زاگرس با گستردگی در ۱۱ استان کشور با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند و حدود ۷۰ درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ها شامل می‌شوند.

جنگل‌های بلوط این روزها حال‌ و روز خوشی ندارند و هر چند وقت یک‌ بار شاهد آتش‌سوزی، حمله اَره به دستان برای تبدیل بلوط به زغال، حمله آفت‌ها، ریزگردها و همچنین فعالیت‌های معدنی در این عرصه هستیم که همگی دست به دست هم داده‌اند تا نفس بلوط‌های زاگرس را به شماره بیندازند.

متأسفانه برداشت بی‌رویه، طرح‌های عمرانی و جاده‌سازی، شخم زدن و فرسایش خاک ناشی از دخالت‌های بشر و فعالیت‌های معدنی سبب کاهش زادآوری جنگل‌های بلوط شده و نفس‌های بلوط‌ها را به شماره انداخته است.

معادن بلای جان بلوط‌ها

مدیر کل منابع طبیعی لرستان با بیان اینکه وسعت بهره‌برداری از معادن با موافقت اولیه منابع طبیعی همخوانی ندارد در این ارتباط اذعان کرد: این رویه نادرست موجب شده صدها هکتار از جنگل‌های بلوط تخریب شود و امروز شاهد دفن درختان در زیر دپو باطله‌ها هستیم.

شیرزاد نجفی در جلسه شورای پیشگیری از وقوع جرم دادگستری لرستان گفت: مشکل اصلی مربوط به پروانه‌هایی است که پیش از سال ۱۳۹۴ صادر شده و منجر به بروز فجایع زیست ‌محیطی گسترده در عرصه‌های جنگلی استان شده است.

وی با دعوت از اعضای شورا به بازدید میدانی از مناطق تخریب شده در شهرستان چگنی افزود: در گذشته رویه‌ای وجود داشت که بر اساس آن، منابع طبیعی با واگذاری عرصه‌ای کوچک به وسعت نیم تا یک هکتار موافقت می‌کرد، اما اداره وقت صنایع و معادن بر اساس همان موافقت اولیه، پروانه بهره‌برداری برای ۷۰۰ تا ۸۰۰ هکتار از اراضی بکر جنگلی صادر می‌کرد.

چگنی، مثال بارز تخریب

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان تصریح کرد: این پروانه‌های قانونی موجب شده هر زمان برای جلوگیری از تخریب وارد عمل می‌شویم، در محاکم قضایی محکوم شویم؛ زیرا معدن‌داران با داشتن پروانه قانونی، حق فعالیت دارند و این موضوع چالشی جدی برای حفاظت از جنگل‌ها ایجاد کرده است.

نجفی با اشاره به حجم بالای تخریب در این مناطق گفت: علاوه بر محدوده پروانه‌ها، معدن‌داران به صورت غیرقانونی دپوها و باطله‌های خود را در قلب جنگل‌ها تخلیه می‌کنند، به طوری که اکنون در شهرستان چگنی یک دپو ۳کیلومتری ایجاد شده که تمام درختان بلوط منطقه را مدفون کرده است.

علاوه بر محدوده پروانه‌ها، معدن‌داران به صورت غیرقانونی دپوها و باطله‌های خود را در قلب جنگل‌ها تخلیه می‌کنند، به طوری که اکنون در شهرستان چگنی یک دپو ۳کیلومتری ایجاد شده که تمام درختان بلوط منطقه را مدفون کرده است.

وی افزود: این تخریب‌ها همچنین موجب رسوب‌گذاری در بندهای آبخیزداری شده و کارایی آن‌ها برای مهار سیلاب را به طور کامل از بین برده است.

نجفی با انتقاد از محدودیت اعتبارات تخصیص یافته برای احیای مناطق تخریب شده، اظهار کرد: کل اعتبار اختصاص یافته از محل خسارت‌های معادن در سال گذشته برای استان تنها یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بوده، در حالی که هزینه احیای همین معادن هزاران برابر این مبلغ است و با این ارقام امکان بازسازی وجود ندارد.

وی خواستار اصلاح پروانه‌های قدیمی و الزام بهره‌برداران به فعالیت تنها در محدوده اولیه مورد موافقت منابع طبیعی شد و گفت: هدف این است که وضعیت موجود حفظ شود و معدن‌داران تنها در همان عرصه یک‌هکتاری فعالیت کنند و به جنگل‌ها آسیبی نرسانند.

نجفی از اداره کل صمت خواست فهرست و نقشه دقیق معادن فعال استان را ارائه دهند و تأکید کرد: منابع طبیعی باید به عنوان متولی اراضی ملی بداند چه تعداد معدن در چه محدوده‌ای فعال است تا نظارت دقیقی بر عملکرد آن‌ها داشته باشد.