تصویر دستفروشانی که در خیابانهای شلوغ شهر بساط لوازم آرایشی پهن کردهاند، امروزه به منظرهای آشنا تبدیل شده است. آنان با ادعای عرضه محصولات اصل و ارزان مشتریان جوان را به سمت خود جذب میکنند، غافل از اینکه این محصولات به مثابه شلیکی به سلامت پوستشان است.
ریشههای تاریخی آرایش در ایران
هانیه رضوانی، متخصص پوست و مو در گفتوگویی میگوید:در گذشته، لوازم آرایشی بیشتر جنبه پزشکی داشتند. مثلاً زنان بر این باور بودند که سرمه، بینایی را تقویت میکند. حتی ویلس، مأمور انگلیسی در دوران ناصرالدین شاه، در سفرنامه خود به آرایش زنان اعیان و استفاده از خالهای مشکی اشاره کرده است.
عوارض لوازم آرایشی تقلبی؛ از حساسیت تا مسمومیت
پوست، بزرگترین اندام بدن، اولین قربانی این هجوم شیمیایی است. عوارض این محصولات گاهی آنقدر دیر ظاهر میشوند که درمان، کاری سخت و پرهزینه خواهد بود.
رضوانی، متخصص پوست درباره عوارض این محصولات هشدار میدهد: حساسیت شایعترین عارضه است که ممکن است پس از سالها استفاده ظاهر شود. این عوارض شامل سوزش و سوزن سوزن شدن پوست، قرمزی، تورم و خارش، تاولهای آبدار، کهیر و عفونتهای پوستی است. نکته مهم دیگر اینکه لوازم آرایشی تقلبی به خاطر محتوای سمی و رنگهای غیرمجاز، میتوانند جذب پوست شده و موجب مسمومیت شوند.
راه رهایی از این معضل، تنها در پاک کردن صورت نیست، بلکه در پاکسازی باورها و فرهنگ مصرف است.
وی راهکارهای حفظ سلامت پوست را چنین برمیشمارد: رژیم غذایی متوازن، نوشیدن آب کافی در طول شبانه روز، خواب مناسب و استراحت کافی، دوری از تابش آفتاب، ورزش مداوم و ترک سیگار و مصرف نکردن مشروبات الکلی برای سلامت پوست افراد بسیار موثرند.
از کارگاههای غیرمجاز زیر زمینی تا دستفروشی
بازار سیاه لوازم آرایشی، شبکهای به هم پیوسته از تولید تا توزیع است. کارگاههای غیرمجاز در شهرهای مرزی، محصولاتی با برچسبهای جعلی تولید میکنند و از مرزهای طولانی کشور به راحتی عبور میدهند. یکی از دستفروشان در بازار نازیآباد میگوید:«امروز پیدا کردن لوازم آرایشی اصل در ایران تقریباً غیرممکن است. این محصولات غالباً در کارگاههای غیرمجاز تولید و به صورت قاچاق وارد بازار تهران میشوند.
مریم سورانی، یکی از شهروندان، عقیده دارد: امروز آرایش فقط مختص زنان نیست، متاسفانه در سالهای اخیر برخی مردان نیز به شدت به آرایش گرایش پیدا کردهاند. رسانههای اجتماعی، فیلمهای خانگی و به ویژه ماهواره، متهمان ردیف اول ترویج فرهنگ آرایش افراطیدر بین مردان و زنان جوان هستند.
اینها همه تقلبی است، اما چارهای نیست
یک فروشنده که نمیخواهد نامش فاش شود به صراحت می گوید: الان اصل این لوازم را نمیتوانید در ایران پیدا کنید. اینها همهشان تقلبی است. اما چه کنیم که باید کاسبی کرد و پول درآورد. افرادی هم که از ما میخرند بیشترشان میدانند که لوازم اصل نمیخرند، چون قیمت خیلی ارزان تری دارند.
دنبال باکیفیت میگردند، اما پیدا نمیکنند!
حرفهایها هم در برابر سونامی محصولات بیکیفیت درماندهاند. وقتی تقلبیها همه بازار را پر کردهاند، حتی آرایشگران حرفهای نیز برای یافتن محصولات قابل اعتماد با مشکل روبرو هستند. مونا، آرایشگر جوان در این باره میگوید:«بعضی از مشتریها از ما میخواهند بهترین برندها را معرفی کنیم، اما واقعاً لوازم آرایشی باکیفیت و به صرفه در این بازار پیدا نمیشود. بنابراین سعی میکنیم مواد مورد نیازمان را از مراکز معتبر بخریم تا مشتریها را از دست ندهیم.
دیگر از این محصولات استفاده نمیکنم!
آگاهی، گرانبهاترین محصول زیبایی است. این را دانشجویی میگوید که ترجیح میدهد سلامتش را فدای آرایش نکند. زینت توکلی، دانشجوی جوان که تجربه ناخوشایندی در این رابطه داشتهمیگوید:«خیلی وقت است که از لوازم آرایش استفاده نمیکنم، چون پوست حساسی دارم و بارها مجبور شدهام با ورم و قرمزی به سر کار بروم. از وقتی که دانشجو شدم، چیزهایی در مورد مواد آرایشی فهمیدم و حالا نمیخواهم خودم را دستی دستی بیمار کنم.»
کاش به زیبایی درون توجه میکردند!
در پشت آن همه رنگ و لعاب که برای نگه داشتن نگاهی بر صورت مینشیند، ترسی قدیمی پنهان است؛ ترس از تنها ماندن. اما آیا واقعاً نجات یک زندگی مشترک، در قوطیهای آرایش نهفته است؟
ساناز کمالی، بانوی خانه دار می گوید:متأسفانه بعضی از خانمها برای هرچه زیبا شدن سعی میکنند تا هر چیزی به صورتشان بزنند تا مبادا شوهرانشان آنها را رها کنند. کاش آنها فقط به زیبایی ظاهری توجه نمیکردند و میدیدند که زیبایی معنوی چگونه بنیان خانواده را سرپا نگه میدارد.
متاسفانه مردان هم درگیر آرایش شدهاند!
مرزهای جنسیتی در دنیای آرایش در حال محو شدن است. در این دوره مردان ایرانی نیز به جمعیت مصرفکنندگان لوازم آرایشی پیوستهاند؛ پدیدهای که رسانههای جمعی به شدت در گسترش آن نقش دارند.
نسرین کاویانی، از بانوانی است که در این زمینه به زبان میآورد: الان نباید آرایش را فقط زنانه حساب کرد، بعضی از مردان هم هستند که با پوست برنزه و ژستهای مختلف روی مجلهها دیده میشوند. حتی در تبلیغات تلویزیونی، سریالها، فیلمها و برنامههای مختلف صدا و سیما، آرایش صورت مردان با انواع پودر و کرم سفید کننده و ... مشخص است؛ خانم ها خیلی خوب این چیزها را زودتر میفهمند.
آمارهای نگرانکننده؛ ایران در رتبههای بالای مصرف
ایران دومین مصرفکننده لوازم آرایشی در خاورمیانه و هفتمین مصرفکننده در جهان است که ۳۰ درصد بازار لوازم آرایشی خاورمیانه متعلق به ایران است، ۱۴ میلیون زن ایرانی بین ۱۵ تا ۴۵ سال، ماهانه حدود ۶ یورو برای آرایش هزینه میکنند.
ریشههای روانشناختی آرایش افراطی
پشت لایههای ضخیم آرایش، تنها میل به زیبایی نهفته نیست؛ گاهی فریادی برای جبران کمبودها و خلأهای عاطفی و روانی است.
در این رابطه حمیده نوری، روانشناس در گفتوگویی میگوید: در بسیاری از موارد، این پدیده از تیره شدن روابط با پدر و مادرها ریشه میگیرد. برخی میخواهند خود را از گروه سنی خود جلوتر نشان دهند یا خلأهای عاطفی را پر کنند.
وی معتقد است: آرایش غلیظ نشانهای از کمبود اعتماد به نفس و تلاش برای پنهان کردن احساسات درونی است. بنابراین مصرف زیاد لوازم آرایشی در ایران را نمیتوان فقط به یک مشکل روانی چسباند، این یک موضوع فرهنگی است که چندان هم بومی نیست.
نوری، تصریح می کند: استفاده زیاد از لوازم آرایش یک بیماری نیست، بلکه یک علامت و زنگ خطر است. این موضوع مانند سیگار کشیدن یک علت نیست، بلکه یک معلول به شمار میرود.
راهکارهای فرهنگی و روانی از زبان این روان شناس این چنین است: هدایت خواستهها، تمایلات و انرژی فوقالعاده نسل جوان، تقویت اعتماد به نفس در نوجوانان و جوانان، بهبود روابط عاطفی درون خانواده و ترویج الگوهای زیبایی بومی و سالم.
آمارها حاکی از آن است که ایران به دومین مصرفکننده لوازم آرایشی در خاورمیانه و هفتمین مصرفکننده در جهان تبدیل شده است. رقمی که هم رشد مصرفگرایی را نشان میدهد و هم عمق فاجعه را. اما پشت این ارقام خشک، داستانهای غمانگیزی از آسیبهای پوستی، حساسیتهای شدید و حتی مسمومیتهای ناشی از مصرف محصولات تقلبی نهفته است
نظر شما