در گیرودار رخدادهای پیچیده منطقه، اعلام سفر وزیر خارجه به دو کشور عمان و هلند، سوژهای نیست که از دید ناظران سیاسی پنهان بماند. طبق گفته اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، سیدعباس عراقچی برای شرکت در اجلاس مجمع مسقط فردا دوشنبه راهی عمان شده و سپس روز سهشنبه در نشست سالانه سازمان منع سلاحهای شیمیایی در لاهه هلند شرکت خواهد کرد.
با وجود اطلاعرسانی رسمی صورت گرفته، در محافل غیررسمی رویداد مذکور خبرساز شده و کارشناسان هر کدام از زاویهای به تحلیل و بیان اهداف آن میپردازند. تصمیم عراقچی برای حضور در دو پایتخت گفته شده به ویژه پس از اشاره سربسته دونالد ترامپ به انجام گفتوگو میان تهران و واشنگتن، در تمرکز رسانههای غربی قرار دارد. از سویی اتفاق دیپلماتیک جاری در میانه گره خوردن مناسبات تهران و غرب که با تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی به اوج خود رسیده حائز اهمیت دوچندان است.
هر چند حضور در مجمع مسقط و اجلاس لاهه به عنوان اهداف سفر پیش روی عراقچی طرح شده ولی همزمان رد و بدل شدن پیام دیپلماتیک میان ایران و کشورهای غربی در حاشیه این رویدادها به عنوان یک گمانه مطرح شده است. با وجود رد صریح مذاکره مستقیم با آمریکا از سوی ایران، برخی نشانهها مذاکره غیرمستقیم یا حداقل انتقام پیام را رد نمیکند. در این راستا با توجه به پیشینه و نقش تاریخی مسقط، بسیاری حضور «حمود بن فیصل البوسعیدی» وزیر کشور عمان در نشست ۶ آبان اکو در تهران- نشستی که غیر عمان هیچ مقام دولت عربی دیگر ی در آن حضور نداشت- را با هدف انتقال پیام طرف غربی به جمهوری اسلامی تعبیر کردند. در ادامه، سفر سه روز پیش محمد بنسلمان به آمریکا و همزمان انتشار اخبار ضد و نقیضی از اینکه ولیعهد سعودی حامل پیام رئیس جمهور ایران به واشنگتن بوده را نباید از قلم انداخت.
در کنار مسائل ذکر شده، ترتیب دو کشور مقصد وزیر خارجه هم بر ابهامها افزوده است. نباید از یاد برد که در هنگامه پنج دور مذاکرات غیرمستقیم هستهای میان تهران و واشنگتن پیش از جنگ ۱۲روزه، عمان همواره میزبان مطمئن انتخابی از سوی جمهوری اسلامی بود. در مقابل بر اساس عرف بینالمللی و با هدف ایجاد توازن در حوزه میزبانیها، رم پایتخت ایتالیا گزینه معرفی شده از سوی کاخ سفید بود. همین ترتیب میزبانی از مذاکرات هستهای، حال سفر عراقچی به دو کشور عمان و هلند را معنادار کرده و برخی رد و بدل شدن غیرمستقیم پیام میان طرفین در دو پایتخت مطلوب ایران و آمریکا را بعید نمیدانند و با این احتمال معتقدند مسقط و لاهه شاید بتوانند در مسیر گرهگشایی از بنبست ایجاد شده در حوزه هستهای راهگشا باشند.
جمهوری اسلامی با وجود بیاعتمادی کامل اما همچنان به رویکرد دیپلماتیک با غرب پایبند است. عراقچی روز جمعه در گفتوگوی اختصاصی با نشریه انگلیسی اکونومیست که بسیاری آن را پیامی به دولت آمریکا تعبیر کردند ضمن تأکید دوباره بر اصول مد نظر جمهوری اسلامی و رد ایده «غنیسازی صفر» گفت: «ایران آماده توافق است، اما تنها توافقی «منصفانه و متوازن» را میپذیرد و هر گونه دیکته شدن خواستههای آمریکا را رد میکند». البته در شرایطی که عراقچی پس از اقدامهای خصمانه غرب و تصویب قطعنامه در آژانس، رسماً پایان توافق قاهره را اعلام کرد قطعاً اتخاذ هر گونه رویکرد دیپلماتیک از سوی طرفها در مقطع کنونی با چالشهای بسیار سختی مواجه خواهد بود و همان گونه که سعید خطیبزاده، معاون وزیر خارجه گفته اگر مذاکرهای با آمریکا اتفاق بیفتد «مذاکره مسلح» خواهد بود. در نهایت روایتهای میدانی اثبات میکند با وجود همه دشمنیها، ایران پرچم مذاکره را هیچ گاه زمین نمیگذارد اما برای انتخاب مسیر تنشزدایی یا تنشزایی توپ اکنون کاملاً در زمین آمریکاست.
خبرنگار: هدایت جاوید
نظر شما