یکی از دغدغههای همیشگی فعالان عرصه روایتگری دفاع مقدس، افول این راه با کهولت سن پیشکسوتان عرصه ایثار و شهادت بوده و هست و برای روشن نگه داشتن این روایت ایستادگی و مقاومت، تلاشهای گوناگونی صورت گرفته است.
انجمن راویان فتح رضوی در استان خراسان رضوی از جمله مؤسسات مردمنهادی به شمار میآید که سالهاست با اتکا به ایمان، تجربه پیشکسوتان و انگیزه جوانان، روایتگری دفاع مقدس را به یک جریان زنده و پویا در استان تبدیل کرده است.
این مجموعه که به صورت غیررسمی از سال ۱۳۸۴ و از شهریور ۱۳۹۰ به صورت رسمی در خراسان رضوی در حال فعالیت است، نهتنها توانسته یاد و خاطره شهدا را در قالب برنامههای متنوع و گسترده زنده نگه دارد؛ بلکه با تربیت نسل تازهای از راویان جوان، آینده روایتگری را تضمین کرده است.
برای جویا شدن از جزئیات فعالیتهای این انجمن به سراغ عباس آرانیان، مدیر انجمن راویان فتح رضوی رفتیم. او که خود از پیشکسوتان عرصه ایثار و شهادت است، درباره فعالیتهای این انجمن در این سالها میگوید: دفتر مرکزی انجمن در مشهد است و در حال حاضر در ۲۲ شهرستان خراسان رضوی دارای شعبه هستیم. در مشهد نیز هشت گروه فعال داریم که شامل پنج گروه پیشکسوت، دو گروه راوی جوان و یک گروه راوی خواهر است. در مجموع حدود ۳۰ شعبه فعال در استان داریم و تاکنون نزدیک به ۸۰۰ نفر عضو انجمن شدهاند.
روایتگری در خراسان رضوی نهادینه شده است
مدیر انجمن راویان فتح رضوی میافزاید: انجمن در مناسبتهای مختلف همچون هفته دفاع مقدس، هفته بسیج، دهه فجر، ۹ دی، سوم خرداد و دیگر مناسبتها فعالیتهایی را در سطح شهر برگزار میکند و با احتساب روایتگریهای راهیان نور، سالانه حدود ۵ هزار برنامه روایتگری را برگزار میکنیم. بهعنوان نمونه، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۷۰ راوی در طول ۸۰ روز به راهیان نور اعزام شدند و از میان این راویان ۴۵ نفر از گروه راویان جوان بودند. همچنین در آبان و آذر امسال ۴۵ راوی برای راهیان نور دانشآموزی دختران و پسران به مناطق جنگی اعزام شدند.
آرانیان با بیان اینکه روایتگری در خراسان رضوی به عنوان یک فعالیت نهادینهشده شناخته میشود، درباره سطح مخاطبان روایتگریها خاطرنشان میکند: یادواره شهدا، برنامه در منازل شهدا، ادارهها، مساجد، دانشگاهها، مدرسهها، محلات و دیگر محافل برگزار میشود و هیچ محدودیتی در مخاطب وجود ندارد؛ از کودکان مهدکودک تا دانشآموزان، دانشجویان، بزرگسالان و استادان دانشگاه مخاطب روایتگری ما هستند.
او با اشاره به اینکه یکی از مهمترین فعالیتهای انجمن جذب، آموزش و به کارگیری راویان جوان است، عنوان میکند: با توجه به اینکه بیشتر پیشکسوتان دوران دفاع مقدس، اکنون بالای ۵۰ سال سن دارند و دیر یا زود ممکن است از نظر جسمی و روحی امکان روایتگری را نداشته باشند، به همین خاطر ضرورت دارد این سنگر بدون فراموشی و تحریف به نسل جدید سپرده شود.
تربیت ۷ هزار راوی جوان تا سال ۱۴۲۲
مدیر انجمن راویان فتح رضوی با بیان اینکه چشمانداز ۲۵ ساله انجمن تا سال ۱۴۲۲ ترسیم شده و هدف این چشمانداز تربیت ۷ هزار راوی جوان و ۳ هزار راوی پیشکسوت است، درباره سطوح آموزشی در این انجمن میگوید: برنامههای آموزشی انجمن به صورت مقطعی و برنامهریزی شده در چهار سطح تعریف شده است. در سال جاری آموزش سطوح یک و ۲ به شهرستانها واگذار شده؛ اما همچان سرفصلها توسط انجمن ارائه میشود و در تأمین استاد نیز با آنها همکاری میکنیم. این اقدام موجب صرفهجویی در هزینهها و استفاده از ظرفیتهای محلی شده است. پس از گذراندن سطوح مقدماتی یک و ۲، شرکتکنندگان باید یک کنفرانس شفاهی روایتگری را در حضور داوران ارائه دهند، سپس کارت روایتگری کشوری برای آنها صادر میشود. در سطح ۳ آموزشهای تخصصیتر و کارگاهی را داریم. در سطح چهارم نیز در صورت حمایت، شامل بازدیدهای میدانی و حضور در برنامههای راهیان نور است. کارگاههای توانمندسازی نیز به صورت استانی برگزار میشوند و حتی راویان پیشکسوت با سابقه ۱۵ تا ۱۶ سال روایتگری نیز در کلاسهای «ارتباط مؤثر» و «فن بیان» شرکت میکنند تا با موضوعات جدید و نیازهای مخاطبان هماهنگ باشند.
آرانیان درباره چاپ کتابهایی در زمینه روایتگری نیز اظهار میکند: کاری که منحصراً در خراسان رضوی رقم خورده، انتشار هشت جلد کتاب توسط تیم پژوهش و آموزش انجمن ماست. این آثار بدون حمایت دولتی و فقط با تلاش مشترک جوانان و پیشکسوتان تولید و چاپ شدهاند. بخشی از این کتابها در راهیان نور مورد استفاده قرار میگیرند و حتی برای سفر به خوزستان، سه جلد کتاب اختصاصی تهیه شده است.
هیچ محدودیت سنی برای روایتگری جوانان نداریم
مدیر انجمن راویان فتح رضوی درباره ردهبندی سنی راویان جوان خاطرنشان میکند: بسیاری از راویان جوان ما از مقطع دبیرستان وارد انجمن میشوند. برای نمونه، در تربتحیدریه راوی هجده ساله داریم و در مشهد نیز چندین نفر در همین سن فعالیت میکنند. برخی از این افراد تا حدی توانمند شدهاند که مسئولیت روایتگری یک اتوبوس را در راهیان نور برعهده میگیرند. انجمن هیچ محدودیت سنی برای روایتگری جوانان ندارد؛ اگر دانشآموزی در مقطع متوسطه اول هم به ما مراجعه کند و از نظر فن بیان توانمند باشد، پس از گذراندن آزمونها و دورههای آموزشی در حضور استادان، میتواند به جمع راویان بپیوندد.
آرانیان با بیان اینکه یکی از تفاوتهای اساسی میان راویان جوان و پیشکسوت، سبک جدید ارتباط با مخاطب امروز بهویژه جوانان است، عنوان میکند: راویان جوان با انگیزه بالا از ابزارهای کمکآموزشی، تصاویر، پاورپوینت، کلیپ و حتی زیرصدا در روایتگری استفاده میکنند؛ امری که با ذائقه مخاطب امروز سازگار است. تجربه سالهای اخیر نشان داده هر جا راویان جوان همراه کاروانهای جوان اعزام شدهاند، نتایج بسیار مثبت بوده است. ارزیابیها چه حضوری، چه مکتوب و چه در فضای مجازی نشان دادهاند استقبال از حضور راویان جوان خوب بوده و هیچگاه با بیمیلی مخاطبان مواجه نشدهایم. این موفقیت حاصل آموزشهای ابتدایی ما در کارگاههای «ارتباط مؤثر» و «مخاطبشناسی» است. برای نمونه، یکی از راویان جوان خواهر از تایباد همراه کاروان روایتگری اعزام شد و هیچکس پرسشی از جنس «شما در جنگ کجا بودید؟» مطرح نکرد؛ البته گاهی نیاز بوده یک راوی پیشکسوت را به دلیل تجربه بالایی که دارد، با یک راوی جوان همراه کنیم یا تنها راوی پیشکسوت را برای روایتگری بفرستیم. ما هر سه مدل روایتگری را تجربه کردهایم.
مدیر انجمن راویان فتح رضوی درباره آخرین رویداد برگزار شده در این انجمن نیز بیان میکند: در کارگاه روایتگری که به تازگی با عنوان «خاکریز دوم» و با هدف استمرار حرکت شهدا و توانمندسازی راویان در مجتمع فرهنگی امام رضا(ع) برگزار شد، ۱۸۰ نفر از میان ۳۰ گروه منتخب شامل راویان جوان و پیشکسوت حضور داشتند. از میان این گروهها، ۱۲ گروه در رقابت عملیاتی شرکت کردند. هر گروه موظف بود روایتگری ۱۲دقیقهای، روایتگری هشت دقیقهای، معرفی سه دقیقهای از یک شهید و معرفی کتاب دفاع مقدس را ارائه دهد. داوری این رقابت نیز توسط ۱۲ نفر از استادان دانشگاه و پیشکسوتان دفاع مقدس انجام شد. در نهایت، گروه شهید ستوده از مشهد رتبه نخست، گروه شهید رضوی از تایباد رتبه دوم و گروه شهید برونسی از تربتحیدریه رتبه سوم را کسب کردند. این رقابتها تجربهای تازه و ارزشمند برای شرکتکنندگان بود.
نظر شما