اوتیسم، مسیری کوتاه و مقطعی نیست؛ راهی است که هرچه زمان میگذرد، نیازهایش بیشتر و هزینههایش سنگینتر میشود. کودکانی که برای سادهترین مهارتهای زندگی به درمانهای مستمر نیاز دارند، در حالی رشد میکنند که بخش قابل توجهی از خدمات توانبخشی و درمانی آنان هنوز از پوشش مؤثر بیمهها جا مانده است. در این میان، خانوادهها ناچارند میان ادامه درمان یا تحمل فشارهای مالی یکی را انتخاب کنند؛ انتخابی دشوار که پیامدهای آن تنها به امروز محدود نمیشود.
در حالی که اختلال طیف اتیسم یکی از شایعترین اختلالات رشدی در کودکان به شمار میرود، همچنان بخش قابل توجهی از هزینههای درمان و توانبخشی این کودکان خارج از پوشش مؤثر بیمهها قرار دارد؛ موضوعی که خانوادهها را با فشارهای مالی و روانی جدی مواجه کرده است.
کارشناسان و فعالان حوزه اتیسم معتقدند درمان و توانبخشی کودکان مبتلا به اتیسم، فرآیندی بلندمدت، مستمر و پرهزینه است و بدون حمایت واقعی بیمهها، امکان دسترسی عادلانه به خدمات تخصصی برای بسیاری از خانوادهها وجود ندارد. خدماتی مانند گفتاردرمانی، کاردرمانی، خدمات روانشناسی و حتی درمانهای دندانپزشکی، از جمله نیازهای اساسی این کودکان است که باید بهصورت منظم و هفتگی انجام شود.
نقش بیمهها در این میان، نقشی کلیدی و تعیینکننده است. پوشش مستقیم هزینههای توانبخشی، عقد قرارداد با مراکز تخصصی، حذف پرداختهای اولیه از سوی خانوادهها و به رسمیت شناختن اتیسم در زمره بیماریهای خاص و صعبالعلاج، میتواند مسیر درمان را هموارتر کرده و از وقفههای درمانی که آثار جبرانناپذیری بر روند رشد کودک دارد، جلوگیری کند.
با این حال، شواهد میدانی نشان میدهد که بیمههای پایه و حتی تکمیلی، تعهدات خود را در قبال این گروه از بیماران بهطور کامل اجرا نمیکنند. تأخیرهای چندماهه در پرداخت خسارت، نبود پوشش خدمات بیمارستانی و توانبخشی، و الزام خانوادهها به پرداخت بخش عمدهای از هزینهها، از جمله چالشهایی است که بارها از سوی خانوادهها و انجمنهای مردمی مطرح شده است.
اوتیسم باید در زمره بیماریهای صعبالعلاج قرار گیرد
داوود قیصرنژاد، رئیس انجمن اتیسم گیلان با اشاره به مشکلات جدی خانوادههای دارای فرزند مبتلا به اوتیسم در حوزه بیمه و درمان در گفتوگویی تأکید کرد: تا زمانی که اوتیسم بهعنوان بیماری صعبالعلاج شناخته نشود، بخش عمدهای از هزینههای درمانی و توانبخشی همچنان بر دوش خانوادهها باقی میماند.
داوود قیصرنژاد با اشاره به وضعیت بیمهای کودکان مبتلا به اوتیسم اظهار کرد: یکی از معضلات اساسی در سطح کشور این است که بیماری اوتیسم هنوز بهطور کامل در نظام بیمهای بهعنوان بیماری خاص و صعبالعلاج ثبت نشده و همین موضوع سبب شده خدمات درمانی، بهویژه در بیمارستانهای دولتی، تحت پوشش کامل بیمه قرار نگیرد.
وی افزود: در استان گیلان، حتی در مواردی که خدمات دندانپزشکی بهصورت خیریه و رایگان ارائه میشود، هزینههای مربوط به بستری، اتاق عمل و تجهیزات بیمارستانی تحت پوشش بیمه نیست. بیمه سلامت و تأمین اجتماعی، خدمات دندانپزشکی را در زمره بیماریهای صعبالعلاج نمیدانند و خانوادهها ناچارند ابتدا هزینهها را از جیب پرداخت کرده و سپس ماهها در انتظار دریافت خسارت بمانند.
رئیس انجمن اتیسم گیلان با بیان اینکه تأخیر در پرداخت خسارتهای بیمهای گاه به بیش از شش ماه میرسد، گفت: خانوادهای را میشناسم که در اردیبهشت حدود ۱۵ میلیون تومان هزینه دندانپزشکی پرداخت کرده، اما تاکنون حتی بخش اندکی از آن از سوی بیمه تأمین اجتماعی بازپرداخت نشده است.
قیصرنژاد با اشاره به هزینههای بالای توانبخشی افزود: خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی که نیاز اصلی اغلب کودکان مبتلا به اوتیسم، بهویژه زیر ۱۰ سال است، بهدرستی تحت پوشش بیمه قرار نمیگیرد و طبق برآوردها، حدود ۷۰ درصد هزینههای توانبخشی توسط خود خانوادهها پرداخت میشود. این در حالی است که بیمهها پرداخت را منوط به تخصیص اعتبار دولتی برای بیماریهای خاص میدانند.
رئیس انجمن اتیسم گیلان ادامه داد: اگر اوتیسم در صندوق بیماران خاص و صعبالعلاج به رسمیت شناخته شود، میتوان انتظار داشت حداقل خدمات کلینیکی و بیمارستانی در مراکز دولتی بهصورت رایگان ارائه شود، اما تاکنون این اتفاق بهطور کامل محقق نشده است.
قیصرنژاد با تأکید بر لزوم نگاه ملی به این موضوع تصریح کرد: این مسئله مختص یک استان نیست و نیازمند تصمیمگیری و تمرکز کشوری است. وزارت بهداشت باید با بیمهها تفاهمنامههای مشخصی امضا کند تا خدمات توانبخشی و درمانی اوتیسم بهصورت مستقیم و بدون پرداخت اولیه از سوی خانوادهها ارائه شود.
رئیس انجمن اتیسم گیلان در پایان پیشنهاد داد: بیمههای پایه و تکمیلی بهجای دریافت فاکتور و پرداختهای دیرهنگام، بهطور مستقیم با کلینیکهای توانبخشی قرارداد ببندند تا خدمات بهصورت آنلاین ارائه شود. این اقدام هم فشار مالی خانوادهها را کاهش میدهد و هم روند درمان کودکان مبتلا به اوتیسم را تسهیل میکند.
نظر شما