غافل از آنکه در این راه دستها و سر‌ها قطع شده، بی‌آنکه ذره‌ای از گرمای آن در دل مردم کم شود.
از این رو در بررسی چرایی تمرکز تکفیری‌ها بر مسأله این زیارت و تأثیر آن بر نقش بر آب شدن اهداف تکفیری‌ها و اربابانشان با حجت الاسلام والمسلمین حبیب عباسی، مدیر بخش پژوهش مؤسسه تحقیقاتی ولی عصر (عج)، کار‌شناس شبکه جهانی ولایت و محقق و پژوهشگر حوزوی به گفت و گو پرداخته‌ایم.
جناب آقای عباسی! بفرمایید باورهای اصیل شیعی همچون زیارت در جغرافیای فکری تکفیر چه جایگاهی دارد؟
در رابطه با باورهای شیعی همچون زیارت، جریانهای افراطی و تکفیری موضعی خاص دارند و معتقدند که رفتن به این مسیر، یعنی سراغ غیر خدا رفتن و آن را اسباب شرک می‌دانند و کاملاً با آن مخالف هستند.
چرایی این مسأله هم از آن روست که ضربه فراوانی از این ماجرا خورده‌اند، زیرا گرایشها و تمایلات بسیاری میان شیعه و سنی درباره زیارت وجود دارد و زیارت پیوندهای عاطفی را با پیامبر (ص) و ائمه (ع) ایجاد می‌کند، بنابراین با آن مخالفت و مقابله می‌کنند.
در مسیر این مقابله، تخریب زیارتگاه‌ها را در دستور کار دادند و بشدت آن را دنبال می‌کنند و حتی درصدد بودند در سوریه مرقد مطهر عقیله بنی هاشم (س) را تخریب کنند که خوشبختانه با دفاع جانانه نتوانستند.
چرا جریانهای تکفیری، دشمنی و مخالفت خود با موضوع زیارت را بیشتر به راهپیمایی اربعین معطوف کرده‌اند و برای جلوگیری از برگزاری آن تبلیغات و تهدیدات گسترده می‌کنند؟
جریانهای تکفیری نگرانی دارند که هر مقدار این راهپیمایی پرشور‌تر باشد اعتقادات اسلامی، ارتباط با معصومین (ع) و موضوع توسل را محکمتر کند، به ویژه درباره توسل، زیرا این راهپیمایی از بالا‌ترین مصادیق توسل است و افراد روزهای متمادی با توسلات خود زندگی روزمره را تعطیل کرده و مسیر راهپیمایی اربعین را طی می‌کنند. در میان افرادی هم راهپیمایان را اسکان داده و تغذیه می‌کنند که همه این رفتار‌ها بر مدار توسل است.
از این رو، تکفیری‌ها توسل را شرک می‌خوانند و با آن مقابله می‌کنند از جهت اعتقادی؛ البته باید توجه داشت راهپیمایی اربعین یک رزمایش و قدرت نمایی است که بدون امکانات ویژه و تدارکات خاص، از جانب مردم هدایت و حمایت می‌شود و میلیون‌ها نفر در آن شرکت می‌کنند و همین برای آنها نگران کننده است. چون این جمعیت چند میلیونی نشان از اعتقادی راسخ دارد و اعتقادات شیعه و آموزه‌های اهل بیت (ع) را در دنیا مطرح می‌کند و به رخ می‌کشاند که تحمل و پذیرش این مسأله برای جریانهای تکفیری بسیار سخت است.
در طول تاریخ به ویژه دوران معاصر جریانهای تکفیری چقدر روی زیارت سیدالشهدا(ع) تمرکز کرده و مبارزه با زیارت آن حضرت (ع) را در مقایسه با دیگر معصومین (ع) در دستور کار دارند؟
باید توجه داشت که زیارت سیدالشهدا(ع) یک ویژگی خاص دارد آن حالت ظلم ستیزی این زیارت است، این قطعاً حالتی ویژه است در مقایسه با سایر زیارت‌ها و نگرانی دیگران نیز از همین مسأله است که از زیارت ایشان افراد به مسأله ظلم ستیزی و مقابله با حکام ظلم و جور برسند، زیرا هدف اصلی امام (ع) همین بود.
لذا برای آنها خیلی سخت است و نمی‌توانند این مطلب را از شیعه بپذیرند، در طول تاریخ نیز همیشه حکام جور با این مسأله و گرایش قلبی معنوی مقابله کرده‌اند؛ به عنوان مثال در دوران متوکل عباسی، تخریب مزار مطهر سیدالشهدا(ع) رخ می‌دهد با این امید که شاید توجهات نسبت به امام (ع) را کم کنند، اما غافل از آنکه همواره این توجهات وجود داشته و هرگز کم نشده و روز به روز افزایش یافته است تا امروز که جمعیتی چندین میلیونی (سال گذشته ۲۰ میلیون و امسال پیش بینی می‌شود به ۳۰ میلیون افزایش بیابد) برای زیارت امام (ع) روانه می‌شوند، به عنوان حرکت نمادین در لبیک گفتن به مبارزه با ظلم که از جانب مسلمانان ساماندهی شده، زیرا هم شیعه و هم اهل سنت قبول داشته و همراهی می‌کنند.
در پروسه مبارزه با جریانهای تکفیری، موضوع زیارت و راهپیمایی عظیم اربعین چه جایگاهی دارد و چه نقشی را می‌تواند ایفا کند؟
یکی از مبارزات عملی با جریانهای تکفیری همین مسأله زیارت است، در مقابل ظلم و کشتار آنها، به جای مقابله و رفتن به سمت جنگ و کشتار، راهپیمایی صلح آمیز و فارغ از هر گونه خشونت و برخورد راه افتاده و با همراهی مسلمانانی از کشورهای مختلف که از حال یکدیگر باخبر می‌شوند و مسیر را برای امری مقدس بدون برخورد طی می‌کنند.
از طرفی این بستر ایجاد شده و مقدمات این پیاده روی با راه اندازی موکبها، زمینه‌ای را برای اسکان و استقرار تعداد زیادی از اهل سنت که در نتیجه اقدامهای تکفیری‌ها آواره شده‌اند، فراهم کرده است.
این یعنی شیعه، میزبان اهل سنت شده و محل اسکان و غذای آنها را تأمین می‌کند؛ به عبارت بهتر ظرفیت‌هایی اثرگذار برای مقابله با بحرانها ایجاد شده است؛ از همین طریق فراخوان علمای شیعه و اهل سنت برای مقابله با دشمنان اسلام ارایه شد.
پس، راهپیمایی اربعین دو ویژگی دارد، یکی اینکه کاری مسالمت آمیز و صلح جویانه است، همه تکفیری‌ها در پی این هستند که مسلمانان را از توجه به معصومین (ع) و اولیای الهی دور کنند، اما این توجه کار آنها را خنثی می‌کند.
نکته دیگر اینکه ظرفیتهای این پیاده روی در خدمت مصالح و اهداف بزرگتر است، نظیر اسکان و تغذیه اهل سنت در بسیاری از موکبهای تدارک دیده شده برای راهپیمایان اربعین.
در کنار تأثیرات مثبت برای جهان اسلام، در بعد بیرونی و بین المللی چطور، آیا این راهپیمایی می‌تواند زمینه ساز زدودن آثار تلاش جریان تکفیر برای اسلام هراسی داشته باشد و این فرآیند را خنثی کند؟
امروزه در دنیا اتفاقات مسالمت آمیز فراوان داریم و افراد؛ اجتماعات متعددی در طرفداری از صلح راه می‌اندازند، اما در میان این اتفاقات و مجامع بین المللی، راهپیمایی اربعین به عنوان نخستین اجتماع مسالمت آمیز دنیا ثبت شده است، قبلاً در ردیف دوم و سوم بود، اما از دو سال گذشته رتبه نخست را از نظر تعداد و حجم به خود اختصاص داه است.
در کجای عالم بیست میلیون نفر همزمان با هم به یک سمت حرکت می کنند، با این سطح از همدلی و همکاری و بدون نزاع که پایان آن نیز به خشونت و درگیری ختم نشود و فعلی مستحب رخ دهد و بازگشت با خشنودی باشد.
دنیا می‌تواند این را ببیند و متوجه شود اسلام واقعی این است که در آن خشونت نیست و همکاری و همدلی در لحظه لحظه آن دیده می‌شود، بویژه در مسأله پذیرایی‌هایی که در طول مسیر از راهپیمایان صورت می‌گیرد.
از چه راه‌هایی می‌توان میدان دید جهانی را برای نگریستن به راهپیمایی اربعین و تأثیرات مثبت آن گسترش داد؟
نسبت به همین مسأله، کاری در شبکه جهانی ولایت در عراق در دست است، الان عده بسیاری از اهل سنت میهمان موکبهایی هستند که وظیفه میزبانی از دسته های پیاده روی اربعین را بر عهده دارند؛ به عنوان مثال عتبه کاظمین، غذایی را که برای میهمانان خود در نظر داشت، به آوارگان اهل سنت اختصاص می‌دهد و روزانه از زیارتگاه ائمه (ع) برای آنها غذا ارسال می‌شود.
بنابراین، می‌توان روی این مسأله تمرکز کرد که اهل بیت (ع) مرکز ثقل وحدت هستند و شیعه و سنی، آنها را به عنوان کسانی که محبتشان واجب بوده، می‌شناسند و روی این مسأله اتفاق نظر دارند.
از این رو، در این مسیر پیاده روی با این وضعیتی که با آن مواجه هستیم، بویژه با ضرورت مقابله با جریانهای افراطی در جهان اسلام، این کار مسالمت آمیز و اقدام میلیونی که هیچ اختلاف نظر و تنشی بین مذاهب اسلامی نیست و همه مذاهب می‌توانند در آن شرکت کنند، اگر به دنیا معرفی شود که کاری مسالمت‌آمیز بدون دخالت هیچ دولتی و فقط و فقط با پیگیری و حمایتهای مردمی در پذیرایی و اسکان در حال انجام است، آثار و برکات فراوان خواهد داشت.
می‌توان این مسأله را روشن کرد بویژه با تمرکز بر این مسأله که در این اقدام هیچ معارضه‌ای بین مذاهب اسلامی وجود ندارد و فقط و فقط جنبه عزاداری و ابراز ارادت و توسل و مبارزه با ظلم دارد.
چقدر ضربه زدن به موضوع وحدت اسلامی باعث شده جریانهای تکفیری پیکان تهدیدات خود را به سمت راهپیمایی اربعین و شرکت کنندگان در آن نشانه بروند؟
یکی از مسایل مهم این است که وقتی مذاهب از یکدیگر فاصله می‌گیرند، نسبت به مواضع و معارف هم شناخت ندارند که در نتیجه آن فاصله‌هایی بین‌شان ایجاد می‌شود که جریانهای تکفیری از همین فواصل و با دست گذاشتن روی نقاط افتراق و کلید زدن پروسه اختلاف ورود می‌کنند، بنابراین؛ اگر به جایی برسیم که مذاهب اسلامی با هم گفت و گو داشته باشند و بدانیم خداوند راه را مشخص کرده تا مذاهب با اعتقادات یکدیگر آشنا شوند، این آشنایی زمینه انحراف را کم می‌کند و از شدت کار این جریانها کاسته می‌شود، چون جریانهای تکفیری در حال جذب نیرو از درون جامعه اسلامی هستند و وقتی شیعه و سنی یکدیگر را دشمن بدانند، جذب نیرو برای جریانهای تکفیری آسان می‌شود.
نظر شما