فدس/ سیاست/ آرشخلیل خانه : در حالی که قرار است دور بعدی این مذاکرات 25 ژانویه برگزار شود، قطع روابط سیاسی میان ایران و عربستان سعودی که دو بازیگر مهم و اصلی و تاثیر گذار در موضوع سوریه هستند، یکی در جبهه دوستان سوریه که نقش اساسی را در کمک به دفاع این کشور در مقابل تروریست‌ها و اجماعی که برای سرنگونی حکومت قانونی سوریه شکل گرفته بود و دیگری در جبهه مخالفان سوریه که نقش اصلی را در ایجاد و پشتیبانی فکری، ایدئولوژیک، مالی و تسلیحاتی تروریست‌ها بر عهده داشته است، حالا چشم انداز توافقات بین‌المللی حاصل شده در نیویورک برای حل بحران سوریه و نشست آتی را مبهم کرده است. در شرایطی که روابط تهران و ریاض هنوز رو به وخامت نگذاشته بود، حضور عادل الجبیر وزیر خارجه تازه کار سعودی‌ها و محمد جواد ظریف وزیر کهنه کار ایران در نشست سوریه به درگیری و مجادله لفظی میان آنها کشید، حال در شرایط موجود معلوم نیست فضای نشست آتی که قرار است در روزهای آینده برگزار شود با حضور این دو دیپلمات، چگونه رقم خواهد خورد.
این در حالی است که بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی بر این باورند که رفتارهای تند و غیر معمول سعودی‌ها در این ایام و تنش زایی در روابطشان با ایران گوشه چشمی هم به موضوع سوریه و ناراحتی حکومت داران جدید این کشور از شکست سیاست‌ها و سرمایه گذاری‌هایشان در سوریه دارد.
البته «عبدالله المعلمی» نماینده عربستان در سازمان ملل گفته است تنش بین ریاض و تهران تاثیری بر حضور این کشور در مذاکرات صلح سوریه نخواهد داشت، اما پذیرش این ادعا کار دشواری است.
شاید از همین رو است که «جان کربی» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دیروز محافظه کارانه گفته است ما هنوز امیدواریم و انتظار داریم که نشست‌های جناح مخالف و رژیم سوریه در ماه جاری اتفاق بیفتد.
اکنون که قرار است هیات
مذاکره کننده معارضان سوریه از سوی استفان دی‌میستورا نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه مشخص شود، بی‌شک یکی از مهمترین چالش‌ها بر سر ترکیب این هیات میان جبهه دوستان سوریه و مخالفان این کشور و بویژه میان عربستان و ایران خواهد بود.
شاید از اینرو است که «دی‌میستورا» در آستانه نشست آتی از تیره شدن روابط میان ایران و عربستان ابراز نگرانی کرده و پس از سفر به ریاض قرار است به تهران بیاید تا شرایط را ارزیابی و شاید راهکاری برای نجات نشست بعدی از اوضاعی که عربستان پدید آورده بیابد.
دورنمای پیچیده بحران سوریه
شبکه «سی‌ان‌بی‌سی نیوز» در گزارشی به نقل از فیراس آبی و آنا بوید، تحلیل‌گران ارشد موسسه مطالعاتی «آی اچ اس کانتری ریسک» هشدار داد افزایش دشمنی میان ایران وعربستان دورنمای ریسک منطقه‌ای را پیچیده‌تر می‌کند و مذاکرات صلحی را که با هدف پایان دادن به جنگ داخلی پنج ساله در سوریه آغاز شده ممکن است با خطر توقف روبه‌رو کند.
عربستان و راهبرد بی‌ثباتی ارتجاعی
یک تحلیلگر مسائل منطقه هم معتقد است ایران و عربستان در مذاکرات وین و نیویورک بر سر موضوع سوریه فقط دور یک میز نشسته بودند اما راهبرد آنها فرسنگ‌ها از هم دور بود، از اینرو نباید انتظار داشت که این اختلاف دیدگاه، خود را در نشست بعدی نشان ندهد و البته نباید نگاهی خوشبینانه به سهولت نتیجه گرفتن از این نشست داشت.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه با بیان اینکه دو راهبرد در مورد سوریه وجود دارد می‌افزاید: راهبرد اول مبتنی بر ثبات دموکراتیک است که ایران در رأس این راهبرد قرار دارد و معتقد است اول باید ثبات در سوریه بوجود آید و سپس انتخابات برگزار شود و راهبرد دوم بی‌ثباتی ارتجاعی برای تغییر ساختار قدرت در سوریه است که عربستان جلودار آن است. این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه این دو راهبرد کاملا در مقابل هم قرار دارند می‌گوید: تحریک لازمه بی‌ثبات کردن است و عربستان برای جلوگیری از ثبات در سوریه همواره رفتارهای تنش‌آمیز در منطقه را در دستور کار خود قرار داده، از جمله حمله به یمن و تشکیل ائتلاف به نام مبارزه با تروریسم برای مداخله نظامی و حمایت از گروه‌های مسلح در سوریه در صورت لزوم و حالا هم اعدام «شیخ نمر» برای تحریک شیعیان در منطقه و بهره‌برداری از آن. عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح می‌کند: ریاض به هیچ وجه خواهان حل بحران سوریه از مسیر سیاسی نیست، به همین دلیل هم پس از موفقیت نشست نیویورک گروه‌های تروریستی را در ریاض جمع کرد تا برنامه‌های خود را به نماینده دبیرکل سازمان ملل برای تعیین هیات مذاکره کننده معارضین سوریه تحمیل کند. به همین دلیل برای موفقیت پروسه مذاکرات صلح لازم است جامعه جهانی این کشور را مهار کند، در غیر این صورت عربستان با تاکتیک‌های مختلف بحران آفرینی و تحریک در مسیر حل این بحران سنگ اندازی خواهد کرد.
نظر شما