گرچه روزه گرفتن سخت و دشوار است، ولي لذت شنيدن اين نداي خداوند كه می‌فرمايد: خستگی، روزه را از انسان می‌گيرد، با شنيدن اين ندا عبادت براي ما سهل و روان می‌گردد.
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در آخرين جمعهٴ ماه شعبان خطبه‌اي ايراد فرمودند كه: مردم شما آزاد نيستيد؛ در قفس هستيد و نمی‌دانيد كه در قفس هستيد. گناهانتان شما را در قفس زنداني كرده ‌است. در ماه مبارك رمضان با استغفار، خود را آزاد كنيد. انسان گناهكار بدهكار است و بدهكار بايد گرو بسپرد. اينجا خانه و زمين را به عنوان گرو قبول نمی‌كنند؛ بلكه جان را به گرو مي‌گيرند. آنكه می‌گويد، من هر چه بخواهم می‌كنم، هر جا بخواهم می‌روم و هر چه بخواهم می‌گويم، او اسير است؛ آزاد نيست. گرفتار هوس و آز، برده است نه آزاد.
راه تشخيص بنده بودن يا آزاد بودن اين است كه اگر به دلخواه خود عمل می‌كنيم، معلوم می‌شود در قفس آز و طمع زنداني هستيم؛ و اگر به خواسته خداي سبحان عمل كنيم، آزاد هستيم. انسان آزاد به غير خدا نمی‌انديشد.
از برجسته ترين وظايف در ماه مبارك رمضان آزاد شدن و رهيدن است. انسان بايد اين قفس‌ها و ميله‌هاي پولادين را كه با دست خود ساخته است، بشكند.
راه آزادی، استغفار و طلب آمرزش است. از اين رو گفته‌اند: در شبانه روز چندين بار بگوييد «استغفر الله ربي وأتوب إليه». در نماز و غير نماز براي خود و ديگران طلب آمرزش كنيد، نه براي رهايی از آتش و نه برای رفتن به بهشت و متنعم شدن در آن، بلكه بايد هدف بالاتر از اين مسایل باشد.
ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روزكه می‌گذرد، يك بند از بندهايی كه با دست خود تنيده‌ايم، بايد بگسلد تا آزاد شويم. بهترين راه برای آزاد شدن پی بردن به حكمت‌های عبادات است.

آیت الله جوادی آملی / «حکمت عبادات»