قبل از این که فرزند شما اطلاعات مرتبط با مواد اعتیاد آور را به غلط از اطرافیان خود کسب کند، خود این نکات را به وی بیاموزید. به او بگویید مواد چه خطراتی دارد وعواقب اعتیاد چیست؟ معتاد کیست و علل شروع مصرف کدامند؟ چرا که آمارهای گرایش نوجوانان و جوانان به مواد مخدر تکان دهنده است. خط قرمز در گفت وگوی پیش رو با علیرضا جزینی قائم مقام سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر به بررسی دلایل گرایش نوجوانان و جوانان به مواد مخدر و راه‌های پیشگیری آن پرداخته است.

علیرضا جزینی، کارشناس مواد مخدر با اشاره به اینکه 72 درصد از دانشجویان و دانش آموزان معتاد به دلیل عدم پر کردن اوقات فراغت به مواد مخدر روی آورده اند گفت: مسایلی که منجر به گرایش نوجوانان و جوانان به موضوع اعتیاد می‌شود را می‌توان از چند منظر مورد توجه قرار داد زیرا عوامل مختلفی برگرایش به مواد مخدر در این سن و سال تأثیرگذاراست.

پر کردن اوقات فراغت و استفاده بهینه از آن یکی از معضلاتی است که متأسفانه دولت و نهادهای آموزشی به آن بی توجهی کرده اند.اوقات فراغت مسأله خطیری است که در صورت جدی نگرفتن آن باید منتظر پر شدن آن با آموزش و فراگیری آسیب‌های اجتماعی چون اعتیاد باشیم.

با سوال کردن از یک نوجوان یا جوان دانشجو به راحتی می‌توان دریافت که یکی از مهمترین دلایل گرایش به مواد مخدرعدم پر کردن بهینه اوقات فراغت دانش آموزان  بوده است.72 درصد دانشجویانی که به مواد مخدر روی آورده اند یکی از دلایل گرایش خود را عدم پر کردن اوقات فراغت عنوان کرده اند بنابراین برنامه ریزی برای نوجوانان وجوانان نقش موثری در کاهش گرایش نوجوانان و جوانان در اعتیاد می‌کنند.

وی درباره عدم آگاهی درست جوانان از مضرات مواد مخدر صنعتی خاطر نشان شد: متأسفانه توصیه‌های دوستان ناباب و شاید عدم اطلاع درست در خصوص عواقب روی آوردن به مواد مخدر صنعتی نیز منجر به افزایش گرایش جوانان به مواد مخدر شده است.

متأسفانه برخی اظهار نظرها مبنی براینکه شیشه اعتیاد آور نیست ممکن است فرد را به سمت استفاده از این مواد هدایت کند. برخی از نوجوانان و جوانان به این امید که شیشه اعتیاد زا نیست آن را مصرف می‌کنند تا بعد از گذشت چندین جلسه که فرد به مرحله وابستگی می‌رسد دیگر امکان بازگشت به سختی فراهم می‌شود.

علیرضا جزینی در ادامه با هشدار به خانواده‌ها درباره نوع رفتار و عملکرد فرزندانشان یادآور شد: مطمئنا یکی از مسایل مهم در عدم گرایش نوجوانان وجوانان به مواد مخدر موضوع  نظارت و کنترل در محیط خانواده و اجتماع است اگر خانواده نظارت جامع و مطلوبی برعملکرد فرزندان خود نداشته باشند احتمال روی آوردن به مواد مخدر دور از ذهن نیست.

والدینی که ساعت رفت وآمد فرزندشان را کنترل نمی‌کنند و فرزند تا پاسی از شب را خارج از منزل می‌گذراند باید نسبت به این مسأله هوشیار باشند که خطر گرایش به مواد مخدر در کمین فرزندشان است. متأسفانه برخی خانواده‌ها رفتارهای غیر منطقی فرزندشان و دیر و زود آمدن‌ها یا بی خوابی‌ها یا پر خوابی‌های آن‌ها را علت یابی نکرده و معمولاً  حساسیت به خرج نمی‌دهند.

 جزینی محیط‌های دانش آموزی و دانشجویی را نسبت به موضع غیبت آن‌ها هشدار داده گفت: یکی از موضوعات نگران کننده محیط‌های آموزشی عدم توجه به غیبت کردن دانش آموزان و دانشجویان است.متأسفانه شواهد نشان می‌دهد اولیای مدارس و دانشگاه نیز نسبت به غیبت و دیر کردن دانش آموزان و دانشجویان نگران نمی‌شوند در حالی که یکی از وظایف مهم آن‌ها حساسیت به این موضوع و در میان گذاشتن آن با خانواده‌ها است از این رو عامل نظارت بر رفتارهای نوجوانان وجوانان  در کاهش گرایش به مواد مخدر نقش مطلوبی ایفا می‌کند.

این کارشناس مبارزه با مواد مخدر کسب لذت را یکی از دلایل گرایش به مصرف مواد مخدر عنوان کرده دراین باره افزود: متأسفانه یکی از دلایلی مهمی که نباید از آن غافل شد بحث  کسب لذت است که بنا به سن نوجوانی و جوانی و کسب هیجانات بیشتر فرزندانمان را به سوی مواد مخدر هدایت می‌کند.

 به نظر می‌رسد مصرف کننده در اولین مصرف احساس می‌کند زندگی شاد تری خواهد داشت  یا از مشکلات زندگی به گونه ای خلاص شود این مساله نقش مهمی در مصرف مواد مخدر در بین نوجوانان وجوانان دارد از این رو کار روانشناسی و توجه به نیازهای هیجانی این گروه سنی ، فراهم کردن محیط‌های پر هیجان ایمن برای خالی کردن هیجانات دوران جوانی و پاسخگویی به نیازهای آن‌ها مساله مهمی است که غفلت در آن زیان آور است.

جزینی بی توجهی نهادهای دولتی را به این موضوع مورد توجه قرارداده و اظهار داشت: بی تردید در بحث آگاه سازی  بسیاری از نهادهای دولتی مقصر هستند چرا که نسبت به افزایش آگاهی بخشی عموم جامعه خصوصاً خانواده‌ها و جوانان کوتاهی نموده اند. به یاد دارم هر فرایند آگاه سازی که قرار است در صدا وسیما روی آن کار شود در پیچ وخم تخصیص اعتبارات گیر می‌کند در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا  فرایند آگاه سازی به صورت مجانی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.

در حوزه دانشگاه و آموزش و پرورش نیزکه با انبوهی از جوانان مواجه هستیم  متأسفانه شاهد یک حرکت سیستمی نیستیم که به صورت منسجم در بحث پوشش آموزش و پیشگیری حرفی برای گفتن داشته باشد. لذا هر چند در سال جاری برای این مساله اقدامات و تمهیداتی اندیشیده شده است اما به نظر می‌رسد کافی نیست و  مقصد نهایی را پوشش نمی‌دهد از این رو برای مبارزه با دیو اعتیاد توصیه می‌شود همه آحاد جامعه دست در دست هم اعم از مراکز آموزشی تا مساجد و فضای مجای به آموزش‌های لازم در راستای جلوگیری از گرایش به مواد مخدر بپردازند.

متأسفانه دولت و مسؤولان مربوطه از ظرفیت‌های فضای مجازی غافل هستند در حالی که دشمن به این ظرفیت بسیار آگاه است و با هوشمندی خاصی حتی نحوه ساخت مواد مخدر را در منزل به کاربران فضای مجازی آموزش می‌دهد!! متأسفانه آمارها نشان می‌دهد 41 درصد سایت‌ها با هدف آموزش و توزیع مواد مخدر در  داخل کشور تیشه به ریشه نوجوانان و جوانان که آینده سازان این کشورهستند می‌زنند لذا با توجه به ظرفیت‌های فضای مجازی آموزش و آگاه سازی در  این فضا امر بسیار مهم و اساسی است.

وی در پایان به خانواده‌ها گفت: یقیناً خانواده‌ها نیز در فرآیند آموزشی و آگاهی سازی باید با مواردی که به مواد مخدر مرتبط است آشنا شوند مثلا آن‌ها باید پایپ را بشناسند و بدانند که این ظرف یکی از ظروف آزمایشگاهی نیست بلکه وسیله مصرف شیشه است یا با فندک اتمی و طرز استفاده و دلیل استفاده آن آشنا باشند. اگر فرزند آن‌ها مدت مدیدی در اتاق بسته می‌ماند  نسبت به این مسأله حساس شوند همچنین نسبت به شادی مضاعف یا افسردگی، زود رنجی، پرخاشگری بی دلیل و  تغییر خلق و رفتار فرد همچنین آغاز مصرف سیگار توجه مضاعفی به خرج دهند.