به تازگی «رابرت مالی» نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران که برای بحث درباره برنامه هسته‌ای ایران به فلسطین‌اشغالی، عربستان سعودی، امارات عربی متحده و بحرین سفر کرده بود، در گفت‌وگو با شبکه رادیویی ان‌پی‌آر آمریکا در وعده سر خرمنی دیگر از استقبال کشورهای حاشیه خلیج فارس برای توسعه روابط دیپلماتیک و اقتصادی با ایران در صورت احیای برجام خبر داد.
رابرت مالی در خصوص نگرش کشورهای حاشیه خلیج‌فارس درباره احیای برجام گفت: «نمی‌خواهم بگویم آن‌ها عاشق این توافق (برجام) هستند، اما این واقعیت را درک کرده‌اند که جایگزین توافق یعنی عدم توافق یا عدم مشارکت آمریکا در توافق، به مفهوم آن است که ایران تعهدات خود را ترک کرده است. این امر به معنای افزایش ابعاد برنامه هسته‌ای ایران و رفتار تهاجمی‌تر آن در منطقه است. من فکر می‌کنم تمامی کشورهای خلیج [فارس] و برخی از آن‌ها ارزیابی متفاوتی از مزایای این توافق دارند، اما همگی موافق‌اند بازگشت به این توافق در حال حاضر بسیار مهم است و آن‌ها این دو راه را به ایران پیشنهاد می‌دهند».
او در این‌باره گفت: کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس آماده‌اند در صورت بازگشت ایران به تعهدات برجامی خود، روابط دیپلماتیک و اقتصادی با تهران را گسترش دهند.
مالی یک بار دیگر تأکید کرده است: «آمریکا حاضر است تا به برجام بازگردد و تمام تحریم‌هایی که با این توافق در تناقض هستند را لغو کند؛ بنابراین اگر ایران خواستار بازگشت به برجام است راه آن باز است».
تصریح نماینده ویژه آمریکا از وعده لغو تحریم‌ها به سه متغیر مهم باز می‌گردد:
۱- ایران پس از خروج ایالات متحده از برجام با سرعت به سمت گریز هسته‌ای حرکت می‌کند، در حالی که با وجود توافق هسته‌ای، بازرسی‌های گسترده آن را مهار کرده بود.
۲- به اذعان بسیاری از کارشناسان، تحریم‌ها به نقطه انتها رسیده و در حال عقبگرد به دلیل انطباق ایران با شرایط جدید است. دیگر ابزاری برای اعمال فشار بیشتر وجود ندارد.
۳- چین و روسیه هم به عنوان دو قدرت عضو شورای امنیت از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا تبعیت نمی‌کنند و حتی اختلافات گسترده بین بلوک شرق و غرب سبب شده از کمک به ایران برای اعمال فشار بر آمریکا نیز استفاده کنند.
از همین رو، رابرت مالی و تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایالات متحده در طراحی جدید خود می‌خواهند امتیازهای اقتصادی مورد نظر تهران را فراهم کنند، به شرط اینکه ایران به برجام باز گردد و به رژیم بازرسی‌های ویژه تن دهد. اما چک تضمینی تشویق تهران به احیای برجام را برای شیوخ عرب حاشیه خلیج فارس می‌فرستند تا آن را نقد کنند. با این ابتکار و دوشیدن جدید اعراب نفتخیز، در آمریکا نیز بر بایدن به دلیل عقب نشینی از مواضع پیشین خود فشاری وارد نخواهد شد و وی می‌تواند در انتخابات ریاست جمهوری آینده، خود و حزب دموکرات را از موضع ضعف خارج کند. در مجموع، احیای برجام بدون پروتکل الحاقی، پیمان منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای موسوم به CTBT و مکانیسم ماشه در برابر لغو تحریم‌های ترامپ، آزادسازی منابع بلوکه شده ایران و امتیاز دوفاکتواقتصادی با چک‌های شیوخ عربی را می‌توان سنگ بنای یک توافق شبه عاقلانه دانست که با واقعیت قدرت منطقه‌ای و رو به فزونی جمهوری اسلامی ایران در کنار پیوستن به سازمان همکاری شانگهای و از سوی دیگر، واقعیت نظام اقتصادی دلار محور بین‌المللی تناسب دارد.
نظر شما