در حالی که عده‌ای منشأ ریزگردها را از کشورهای همسایه و ناشی از پدیده تغییر اقلیم، خشکسالی و بیابان‌زایی می‌دانند؛ برخی دیگر معتقدند دلیل این موضوع را تنها نباید در خارج از مرزهای جغرافیایی‌مان جست‌وجو کرد.

عوامل بروز ریزگردها زیر ذره‌بین

بالاترین آمار فرسایش خاک را داریم
رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات تهران به ما می‌گوید: نابودی پوشش گیاهی و جنگل‌ها و تبدیل آن‌ها به زمین‌های کشاورزی مهم‌ترین عامل ریزگردها در کشور است. 
هادی کیا دلیری می‌گوید: در ۱۵ سال گذشته روزانه حدود ۶۰۰هکتار از سطح جنگل‌ها و مراتع کم شده است. این سطح کاهش، گرد و غبار زیادی را به همراه دارد به‌طوری که ما در بین کشورهای جهان بالاترین آمار فرسایش خاک (بین ۲۰ تا ۲۵ تن خاک در هکتار) را به خود اختصاص داده‌ایم در حالی که میانگین خارجی فرسایش خاک بین ۵ تا ۷ تن در هکتار است. متأسفانه به همین نسبت نیز سطح زیرپوشش کشت دیم و زراعت در کشور افزایش یافته است، یعنی عملاً منابع طبیعی را نابود و به زمین‌های زراعی تبدیل کرده‌ایم. 
وی ادامه می‌دهد: یکی از بزرگ‌ترین عوامل تخریب مراتع و جنگل‌های زاگرس چرای بیش از حد دام در این جنگل‌هاست. از ۳۶میلیون دام موجود در عرصه‌های طبیعی زاگرس؛ تنها ۱۶میلیون مجاز و ۲۰میلیون غیر مجاز هستند. همچنین ۲میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس را تبدیل به زمین‌های کشاورزی کرده‌ایم. برای حل این معضل باید با راهبرد بلندمدت به مرور وابستگی مردم را از جنگل‌ها و مراتع کم کنیم. اما متأسفانه به دلیل نداشتن آمایش سرزمین، هر پروژه‌ای را بدون تحقیق در کشور اجرا می‌کنیم که همین عوامل بزرگ‌ترین علل نابودی طبیعت، فرسایش خاک و افزایش گردو غبار و ریزگردهاست.
به گفته کیادلیری بخشی از این ریزگردها نیز مربوط به کشورهای همسایه است که علاوه بر خشکسالی و سدسازی، جنگ‌های داخلی نیز منابع طبیعی آن کشورها را نابود کرده و موجب افزایش ریزگردها شده است. باید با دیپلماسی و روابط خارجی، آن کشورها را مجاب کنیم این 
گرد و غبار را در کشور خود تثبیت و از ورود آن به سایر کشورها پیشگیری کنند. 

سدسازی‌های بی‌رویه 
حسین آخانی؛ استاد گیاه‌شناسی و تنوع زیستی دانشکده زیست‌شناسی دانشگاه تهران نیز در گفت‌وگو با ما اظهار می‌کند: باید گفت به دلیل مدیریت نادرستی که داشته‌ایم بیش از ۵۰درصد ریزگردها منشأ داخلی دارد که از جمله می‌توان به خشک شدن تالاب‌های هورالعظیم، شادگان، گاوخونی، میقان و دریاچه هامون، سدسازی‌های بی‌رویه در ایران و کشورهای همسایه از جمله ترکیه و افغانستان اشاره کرد. 
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: باوجود افزایش خشکسالی‌های کشور، دیم کاری نیز افزایش یافته که می‌تواند موجب بروز ریزگردها شود، همچنین افزایش بی‌رویه چرای دام و نابود شدن پوشش گیاهی در مناطق کوهستانی و توسعه معادن در کشور را باید به این موارد افزود. متأسفانه وزارت صنایع و معادن نیز هرجایی که بتواند؛ از دل بیابان‌ها گرفته تا قله کوه‌ها معدن احداث می‌کند و این مسئله نیز علاوه بر نابودی سرزمین موجب افزایش ریزگردها در سطح کشور می‌شود.
وی عملیات عمرانی و توسعه ساخت‌وسازها را از دیگر عوامل بروز ریزگردها در کشور می‌داند و می‌گوید: متأسفانه بیشتر این فعالیت‌ها ارزیابی زیست محیطی ندارند و طبیعی است وقتی خاک ناپایدار شود به‌راحتی می‌تواند ایجاد فاجعه کند. 
علاوه بر این، کاروان‌های خودروهای آفرودی که برای تفریح و یا قاچاق سوخت در مناطق بیابانی و کوهستانی در حال تردد هستند نیز از دیگر عوامل بروز گرد و غبار در کشور شده‌اند و این آسمان تیره را برای پایتخت و بیشتر کلانشهرهای کشور رقم زده‌اند اما مسئولان ما تنها دلیل آن را عوامل خارجی می‌دانند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.