سنتی که حتی عمران‌خان، منتقد اصلی سیاست‌های سعودی نیز نتوانست در هنگام انتخابش به نخست‌وزیری از آن شانه خالی کند.
اما شهباز شریف در حالی به عربستان سفر می‌کند که فعلاً در جایگاه یک نخست‌وزیر موقت قرار داشته و حتی این احتمال می‌رود که دوران زمام‌داری او به یک سال هم نکشد. بدین ترتیب به این سفر می‌توان با نگاهی متفاوت از سفرهای نخست‌وزیران پیشین نگریست؛ چرا که علاوه بر اثرگذاری بر مسیر آینده تعاملات سیاسی میان دو کشور، می‌تواند بر فرایند تحولات داخلی پاکستان و سمت و سوی آن در آینده هم تأثیر بگذارد. در این راستا، شاید بتوان این سؤال اساسی را مطرح کرد که مواضع ریاض در برابر تحولات اخیر پاکستان چگونه بوده است؟ در نگاه اول این‌گونه استنباط می‌شود که ریاض کاملاً از برکناری عمران‌خان خرسند شده و برای این خرسندی هم دلایل زیادی داشته است. رویکرد انتقادی عمران‌خان نسبت به سیاست‌های عربستان سعودی در قبال پاکستان به‌ویژه در زمان انتخابات، نگرانی ریاض نسبت به روابط نزدیک عمران‌خان با تهران، برخی رویکردهای پیشروانه عمران‌خان در مسائل جهان اسلام و به‌ویژه فلسطین و عدم‌همراهی با عربستان در بحران یمن را می‌توان بخش‌هایی از همین دلایل برشمرد. با این همه به نظر می‌رسد ریاض هنوز نتوانسته در مورد تحولات پاکستان به تصمیم و نتیجه‌گیری قطعی برسد. استقبال نه چندان گرم ریاض از انتخاب شهباز شریف و ارسال با تأخیر پیام تبریک به وی تا حدی گواه همین موضوع است. در عین حال نباید فراموش کرد روابط عمران‌خان با حاکمان سعودی و شخص بن‌سلمان نیز یک‌سره بر مدار منفی قرار نداشته و فراز و نشیب‌های زیادی را طی کرده است. چنان که استقبال باشکوه عمران‌خان از بن‌سلمان در اسلام‌آباد همچنان در یاد زمامداران سعودی باقی مانده است. علاوه بر این با توجه به وعده وام‌های کلانی که ریاض به دولت عمران‌خان در چند ماه پایانی دولتش داده بود، به نظر می‌رسد روابط دو طرف باوجود معضلات، آن قدرها هم ملتهب نبوده است. بنابراین بی‌دلیل نیست که ریاض نسبت به تحولات پاکستان و برکناری عمران‌خان برخوردی احتیاط آمیز نشان داده است. در عین حال نکته مهم و قبال تأمل دیگری هم وجود دارد؛ اینکه به باور بسیاری از تحلیلگران سیاسی، رفتن و جابه‌جایی سیاستمداران در دفاتر نخست‌وزیری نمی‌تواند تأثیر چندانی بر فضای مه‌آلود روابط دو کشور بر جای بگذارد؛ فضایی که پیش از روی کار آمدن عمران‌خان و در دوران نواز شریف و با امتناع ارتش پاکستان از مشارکت در جنگ یمن آغاز شده بود و اکنون نیز با اختلاف نظر بر سر مسائل متعددی همچون خواسته‌های سعودی در برابر اعطای وام‌های کلان اقتصادی به پاکستان و مسائل دیگری همچون کشمیر، طالبان، ایران و حتی فلسطین ادامه خواهد یافت.
نظر شما