یکی از مهم‌ترین ابعاد مترتب بر این جنگ مقوله بسیار راهبردی اقتصادسیاسی و روابط خارجی روسیه با همسایگان پس از آغاز جنگ است. این قضیه را در ابعاد مختلف باید بررسی کرد .
نخستین مسئله‌ای که باید به تحلیل آن پرداخت، مسئله حرکت اقتصاد سیاسی روسیه به سمت وضعیت ناپایدار پس از آغاز تنش در خاک اوکراین است. این ناپایداری اقتصادی تا جایی پیش رفت که اغلب رسانه‌های پولی و مالی جهان اعلام کردند سنگین‌ترین رژیم تحریم‌های غرب برعلیه دولت مسکو اعمال شده است و به تازگی برخی منابع اروپایی نیز اذعان کرده‌اند غرب دیواری آهنین از تحریم‌ها دور روسیه کشیده است. این چالش بسیار مهم است؛ زیرا میزان تحریم‌های اعمال شده بر علیه اقتصاد روسیه به مراتب بیش از ایران و کره شمالی است که هدف آن‌ها مهار اراده روسیه در میدان اوکراین است.
با این اوصاف با توجه به سیاست‌های از قبل اندیشیده شده دولت مسکو و تیزهوشی ولادیمیر پوتین می‌توان گفت بخش قابل توجهی از تبعات تحریم‌ها بر اقتصاد و معیشت مردم روسیه مهار شده و امروز شاهد بازگشت ضمنی‌ارزش پول ملی این کشور هستیم. قاعدتاً روس‌ها روال تجارتشان با کشورهای همسود دچار اختلال و محدودیت‌های گسترده شده و با توجه به اینکه روسیه به واسطه بحران اوکراین دچار تحریم‌های ژئوپلتیکی و منع تردد گسترده تجاری نیز شده است، این مسئله آن‌ها را ترغیب می‌کند هرچه بیشتر با همسایگانی که این موانع را ندارند، تعامل و همکاری داشته باشند. مسیر جغرافیای جمهوری اسلامی ایران مزیت نسبی است که مقامات روسیه نسبت به آن التفات کامل داشته و دارند. به عنوان مثال معاون نخست وزیر روسیه پیش از سفر اخیرش به تهران رسماً اعلام کرد مسیر تجارت غلات مسکو در جهان از طریق ایران دنبال خواهد شد و این‌جاست که مزیت‌های نسبی که پیش از این صرفاً در مورد آن ایده پردازی می‌شد، بالفعل می‌شود و در آینده شاهد تولد ظرفیت بسیارمهمی از دل مزیت‌های نسبی برای کشور خواهیم بود.
افزایش تعاملات ژئوپلتیکی اقتصاد ایران و روسیه علاوه بر تقویت روابط اقتصادی دو کشور می‌تواند زمینه ساز انتقال تجربیات اقتصاد تحریمی جمهوری اسلامی ایران به روسیه برای حضور بهتر در جنگ اقتصادی با اروپا و آمریکا باشد.
جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با بهره‌مندی هوشمندانه از نیاز روسیه به کریدور زمینی تجارت غلات از مسیر ایران، همچنان مسئله تأمین غلات وارداتی کشور را با امنیت خاطر بیشتری دنبال کند. البته ضرورت خودکفایی و چاره اندیشی بلندمدت در حوزه نهاده‌های دامی و غلات امری است که باید در سطوح عالی نظام و باهدف کاهش وابستگی کشور به غذای وارداتی دنبال شود.
مسئله ژئوپلتیک تنها مزیتی نیست که این روزها روسیه و ایران را به یکدیگر نزدیک می‌کند، بلکه به فراخور زمان شاهد اشتراکات دو کشور در حوزه مبارزه با تروریسم و تبادل اماکن نظامی هستیم. روس‌ها متوجه هستند با ورود به میدان اوکراین، نمی‌توانند در جبهه‌های مختلف درگیر باشند، به همین خاطر اماکن نظامی خود را در اغلب مناطق سوریه تحویل حزب الله لبنان و مستشاران ایران اسلامی داده‌اند.
اعتماد مسکو به تهران در حوزه نظامی و پدافندی در تأمین حفاظت اماکن آزاد شده از چنگال تروریست‌های تکفیری در سوریه مسئله ای است که این ایام نظر همگان را به خود جلب کرد. برخلاف آنچه پنداشته می‌شد با تحویل پایگاه‌های روسیه به مستشاران ایران در سوریه می‌توان این احتمال را هم داد که اگر جمهوری اسلامی ایران برای کسب فرصت‌های اقتصادی در بازسازی مناطق جنگ زده سوریه پیش دستی کند، می‌تواند در حوزه اقتصادی نیز موقعیت برتری نزد دولت دمشق داشته باشد.
نظر شما