اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱، سی امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک ایران و ازبکستان بود. کشوری مهم در منطقه آسیای مرکزی که متأسفانه با وجود پیوندهای تاریخی و فرهنگی همانند چهار کشور دیگر منطقه برای عموم جامعه ایران چندان شناخته شده نیست و سطح روابط عمدتاً محدود و نخبگانی (بیشتر در سطح مقامات دولتی و شرکت‌های تجاری و فعالان اقتصادی) است.
متأسفانه در منطقه آسیای مرکزی به دلیل توسعه نیافتن روابط مردمی، شناخت دقیق و روشنی از کشورهایی از جمله ازبکستان در افکار عمومی جامعه ایران وجود ندارد.
یکی از مسائل مطرح در روابط دو کشور، ضرورت گشایش متقابل کنسولگری بین ایران و ازبکستان است. در حال حاضر همه فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی و کنسولی دو کشور از طریق سفارت ایران در تاشکند و سفارت ازبکستان در تهران انجام می‌شود؛ بنابراین به منظور تسهیل در روند صدور روادید بین شهروندان دو کشور و به ویژه توسعه روابط تجاری، بازرگانی و دانشجویی، گشایش کنسولگری‌های ایران در سمرقند و بخارا و در مقابل گشایش کنسولگری‌های ازبکستان در مشهد و اصفهان از جمله اقدام‌های ضروری است که می‌تواند توسعه روابط دو کشور را شتاب ببخشد.
ازبکستان در دوره کوتاه رهبری شوکت میرضیایف، قرارداد لغو روادید را با بیش از ۸۶ کشور به امضا رسانده است که متأسفانه ایران با وجود پیوندهای بسیار کهن تاریخی و فرهنگی در بین این ۸۶ کشور قرار ندارد. هرچند فرایند تسهیل صدور روادید بین دو کشور در حال حاضر در دست اجراست و عملیاتی شده، اما این روند در شرایط کنونی نیازمند توجه بیشتری است و بدون لغو کامل و متقابل ویزا و مردمی شدن روابط دو کشور نمی‌توان انتظار تحول جدی و بنیادینی در روابط دو کشور داشت.
یکی از محورهای سفر سه روزه رئیس مجلس به تاشکند رایزنی برای افزایش سطح مبادلات تجاری دو کشور تا سقف ۲میلیارد دلار در سال است.
ازبکستان هرچند دارای اقتصاد توسعه یافته و پیشرفته‌ای نیست و به نوعی «اقتصاد در حال گذار و در حال رشد و توسعه» دارد اما از ظرفیت‌های اقتصادی قابل توجهی برخوردار است.
ازبکستان دارای چهارمین ذخیره بزرگ طلا در جهان است. این کشور سالانه ۸۰ تن طلا از معادن استخراج می‌کند که از این نظر در دنیا هفتم است. ذخایر مس ازبکستان در جهان دهم و ذخایر اورانیوم آن نیز رتبه دوازدهم جهان را دارد. تولید اورانیوم این کشور در دنیا هفتم است. ازبکستان همچنین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان پنبه در جهان است و این کشور در کنار کشورهایی مانند ترکمنستان، هند، برزیل و مصر، نقش بسیار مهمی در تجارت جهانی پنبه موسوم به «طلای سفید» دارد. مزارع کشت پنبه در ازبکستان، بیشتر در منطقه بخارا، در امتداد مرز با ترکمنستان و همچنین پایتخت یعنی تاشکند قرار دارند. بی دلیل نیست که «پنبه» و «نخ پنبه‌ای» دو محصول اصلی وارداتی ایران از ازبکستان است که مصرف گسترده‌ای در صنایع پوشاک و نساجی داخل کشورمان دارد. از دیدار متقابل رؤسای جمهور دو کشور در تهران و تاشکند بیش از دو دهه می گذرد که برای آخرین بار، سید محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت ایران در اردیبهشت ۱۳۸۱ به ازبکستان سفر کرد و در مقابل نیز برای آخرین بار اسلام کریم اف، رئیس جمهور فقید ازبکستان در خرداد ۱۳۸۲ به تهران آمد. البته در حاشیه اجلاس‌منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای و اکو دیدارهایی بین مقامات دو کشور بوده، اما در این سال‌ها، هیچ دیدار دو جانبه‌ای بین رؤسای جمهور دو کشور در تهران یا تاشکند صورت نگرفته است؛ بنابراین ضرورت دارد این خلأ دودهه‌ای هرچه سریع‌تر برطرف شود. هرچند از لحاظ دستورالعمل، این بار نوبت سفر رئیس جمهوری ایران به ازبکستان است.
نظر شما