سالن‌های نمایشی از ۳۱شهریور به‌صورت رسمی اعلام کردند تا اطلاع ثانوی نمایشی به صحنه نمی‌رود. کمی بعد با آرام شدن اوضاع برخی سالن‌ها از جمله مجموعه تئاتر ایرانشهر و پردیس تئاتر شهرزاد گشوده شدند اما به دلیل نبود مخاطب همچنان برخی گروه‌های نمایشی حاضر به ادامه اجرا نیستند؛ طبیعی است که همچنان احتمال ناامنی سبب می‌شود گروه‌های نمایشی فعلا دست نگه دارند و نیز برخی از آنها اطمینانی ندارند در چنین آشوبی تماشاگر در سالن‌های نمایش حاضر شود و به تماشای اثرشان بنشیند. در نتیجه سکوت، اصلی‌ترین سالن‌های شهر تهران را فراگرفته و آتش آشوب، جان خسته تئاتر را که طی دو سال متوالی زیر فشار تعطیلی‌های ناشی از شیوع ویرس کرونا خم شده بود در هم شکسته است.
تلاطم در جدول اجراها
تئاتر از اواخر شهریور تعطیل شد. تقریبا هیچ‌کدام از سالن‌های نمایش طی سه هفته اخیر نتوانسته‌اند میزبان علاقه‌مندان به هنر نمایش باشند، چون عموم مجموعه‌های تئاتری در مرکز شهر واقع شده‌اند و در روزهای اخیر، این خیابان‌ها بیشتر از سایر نقاط شهر تهران، شاهد درگیری‌های شدید و آتش و دود و خون بوده‌اند. در نتیجه گروه‌های تئاتری به خانه برگشتند تا بعد از خانه‌نشینی و تعلیق دوران کرونا یکبار دیگر در یک وضعیت معلق و مبهم قرار بگیرند.
در این سه هفته، گروه‌هایی که در سالن‌های نمایش اجرا داشتند در خانه نشسته و منتظر تغییر شرایط و برگشت به صحنه هستند. برخی از آنها نمایش‌هایی در حال اجرا داشته‌اند و چند نوبت به صحنه رفته بودند، برخی دیگر قرار بود در این بازه زمانی اجراهایشان را آغاز کنند و نیز برخی دیگر از گروه‌های تئاتری در نوبت اجرا هستند و نمی‌دانند شرایط به چه منوال پیش خواهد رفت.
هر نمایش بر اساس برنامه‌ریزی سالن‌های نمایشی، تعداد مشخصی اجرا دریافت می‌کند که اگر در این فرصت مشخص بر اساس جدول نمایش به صحنه نروند، فرصت اجرا را از دست خواهند داد. بر اساس اطلاعات خبرنگار ما، مجموعه تئاتر شهر و ایرانشهر برای نمایش‌هایی که فرصت اجرای صحنه را از دست داده‌اند در آینده یک زمان جبرانی فراهم خواهند کرد. قرار است مدیران تئاترشهر در این باره با گروه‌های متضرر جلسه داشته باشند، مدیران مجموعه ایرانشهر نیز اعلام کرده‌اند حتما در برنامه‌ریزی‌های بعدی این ضرر برای گروه‌ها جبران خواهد شد.
طبیعی است که مدیران دیگر مراکز تئاتری نیز برنامه‌ریزی‌هایی برای جبران ضرر گروه‌های تئاتری خواهند داشت اما به هم ریختگی در جدول اجرای نمایش‌ها، تمام اجراها را در طول یک سال یا حتی سال آینده تحت تاثیر قرار خواهد داد و برنامه تئاترها متلاطم خواهد شد، چراکه گروه‌های جامانده نیازمند فرصت دوباره هستند و این فرصت چه امسال و چه سال آینده در اختیارشان قرار بگیرد، جدول اجراها دستخوش تغییر خواهد شد.
گروه‌های سرگردان
مدیران سالن‌های نمایش درصدد جبران خسارات وارد شده به گروه‌های تئاتری هستند؛ گروه‌هایی که در ابتدای پاییز فرصت اجرا داشته‌اند و درگیری‌ها و آشوب‌های این ایام مانع ادامه یا آغاز فعالیت آنها شده است. برخی گروه‌ها که در حین اجرای اثر با تعطیلی مراکز تئاتری روبه‌رو شده‌اند، خبر ندارند که آیا می‌توانند باقی اجراهایشان را روی صحنه ببرند یا از جدول اجراهای سال‌جاری حذف شده‌اند. دسته دیگری از گروه‌های تئاتری، آغاز اجرایشان مصادف با همین ایام بوده و به‌دلیل تعطیلی سالن‌های تئاتری اصلا موفق به آغاز کار نشده‌اند و در نتیجه گروه‌های تئاتری سردرگم و معطل مانده‌اند. نکته اینجاست که بلاتکلیفی مانند دومینو از گروهی به گروه‌های دیگر سرایت کرده و بسیاری از گروه‌های تئاتری را گرفتار بی‌برنامگی کرده، در حالی‌که به صحنه رفتن یک نمایش بیشتر از هرچیز دیگری، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق است تا بازیگران و سایر عوامل بتوانند در زمان و مکان مشخص حضور داشته و کارشان را انجام بدهند.
تئاتر نه از امکان دورکاری برخوردار است و نه رج زدن، چنان‌که در سینما مرسوم است، در تئاتر شدنی است. بدون یک برنامه‌ریزی مشخص و چشم‌انداز روشن از اجرای نمایش، نمی‌توان یک گروه تئاتری را در کنار هم نگاه داشت. بعد از دو سال تعطیلی تئاترها و خانه‌نشینی اهالی نمایش به‌دلیل شیوع ویروس کرونا، حالا بار دیگر این هنرمندان در خانه نشسته‌اند و ضمن بلاتکلیفی، با ضرر مالی نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برخی از آنها معتقدند اگر همین امشب سالن‌های نمایش گشوده شود، ادامه اجرا، تبلیغات و بلیت‌فروشی با مشکلات متعددی به انجام خواهد رسید و هرگز به همان شرایطی بازنخواهند گشت که قبل از تعطیلی سالن‌های نمایش، داشته‌اند.
یک استثنا در تئاتر
تماشاخانه سنگلج در روزهای پایان فصل تابستان و پیش از شروع التهابات اجتماعی-سیاسی کشور، میزبان نمایش «پایین گذر سقاخانه» بود؛ نمایشی که اثری از نمایشنامه‌نویس فقید کشورمان اکبر رادی است و رضا بهرامی آن را از ۲۰ مرداد به صحنه برده بود. این نمایش نیز بعد از مدت‌ها ماندن در صف انتظار بالاخره در تئاتر سنگلج فرصت اجرا به‌دست آورده بود و بنا بود تا ششم مهرماه روی صحنه باشد.
پریسا مقتدی، مدیر تماشاخانه سنگلج درباره تعطیلی این تئاتر به خبرنگار جام‌جم گفت: تعطیلی تئاتر در کشور، در سالن سنگلج مشکلی ایجاد نکرد چرا که در فاصله بین تمام شدن اجرای نمایش قبلی و آماده‌سازی نمایش بعدی رخ داد.
او در این‌باره توضیح داد: نمایش «پایین گذر سقاخانه» از ۲۰ مرداد تا ۲۰ شهریور در ۳۰ نوبت اجرا شده بود و در حال اجرای خارج از ظرفیت بود که سالن‌های تئاتر تعطیل شدند. در این فاصله گروه‌های بعدی برای اجرای نمایش آماده خواهند شد.
مدیر تماشاخانه سنگلج درباره تاثیر این تعطیلات بر تئاتر و تبعات احتمالی آن گفت: در تماشاخانه سنگلج این خوش‌شانسی را داشتیم که از تعطیلی تئاتر متضرر نشویم اما درباره آینده و احتمالات نمی‌توانم صحبتی داشته باشم چرا که آینده قابل پیش‌بینی نیست و کسی از آن اطلاع ندارد.
کدام نمایش‌ها روی صحنه بودند؟
مجموعه تئاترشهر
مجموعه تئاترشهر و سایر مراکز تئاتری که همگی در مرکز شهر تهران واقع شده‌اند بیشتر از تئاترهای خصوصی با مسائل اجتماعی اصطکاک پیدا می‌کنند. مجموعه تئاترشهر به‌عنوان قلب تئاتر در تهران تقریبا از روزهای آخر شهریور، هیچ اجرایی نداشته است. این نمایش‌ها پیش از تعطیلی تئاتر در سالن‌های مختلف تئاترشهر روی صحنه بوده‌اند:
تالار اصلی؛ نمایش «پدر»
نویسنده: فلوریان زلر/ کارگردان: آروند دشت‌آرای
این نمایش از ۶ شهریور به صحنه رفت و قرار بود تا ۲۰ مهر روی صحنه باشد.
تالار سایه؛ «شراره»
نویسنده و کارگردان: محمدمهدی خاتمی
این نمایش قرار بود از ۶ مهر به صحنه برود و اجرای آن تا ۲۰مهر ادامه داشته باشد.
تالار قشقایی؛ «پاره‌هایی از چند زندگی»
نویسنده: کیانوش احمدی/ کارگردان: شیوا دیناروند
قرار بود اجرای این نمایش از ۳۱ شهریور آغاز شود و تا ۲۰ مهر ادامه داشته باشد.
تالار چهارسو؛ «شفیره»
نویسنده و کارگردان: مهدی شاه‌پیری
این نمایش از ۱۴ شهریور روی صحنه رفت و قرار بود تا ۱۹ مهر میزبان علاقه‌مندان به تئاتر باشد.
تالار چهارسو؛ «سگ‌ها و استخوان‌های مادرم»
نویسنده و کارگردان: مژگان خالقی
اجرای این نمایش از ۱۴ شهریور آغاز شده بود و تا ۲۰ مهر فرصت اجرا روی صحنه را داشت.
کارگاه نمایش؛ «بین دو در»
نویسنده: میشل ازما/ کارگردان: زیبا خادم‌حقیقت
اجرای این نمایش قرار بود از ۲۹ شهریور آغاز شود و تا ۲۰ مهر ادامه داشته باشد اما فرصتی برای روی صحنه رفتن پیدا نکرد.
مجموعه ایرانشهر
ایرانشهر در سالن‌های استاد ناظرزاده کرمانی و سالن استاد سمندریان میزبان علاقه‌مندان به تئاتر است. این دو سالن در روزهای پایان تابستان میزبان این نمایش‌ها بودند:
استاد سمندریان (دو سئانس)
«رئالیسم مصنوعی»
نویسنده: سمانه زارعی/ کارگردان: ایمان اسکندری
اجرای این نمایش از ۱۵ شهریور آغاز شده و قرار بود تا ۲۲ مهر ادامه داشته باشد.
«آقای اشمیت کیه»
نویسنده: سباستین تیری/ کارگردان: سهراب سلیمی
این نمایش از ۱۴ شهریور آغاز شد و قرار بود تا ۲۲ مهر روی صحنه باشد اما بعد از چند اجرا از ادامه کار انصراف داد.
استاد ناظرزاده کرمانی (دو سئانس)
«سوم ماه می»
نویسنده وکارگردان: سعید حسنلو
اجرای این نمایش از ۲۰ شهریور آغاز شده بود و قرار بود تا ۲۲مهر روی صحنه باشد.
«مرثیه‌ای بر قتل ژولیوس سزار و چند مرغ از سیمرغ»
نویسنده: رضا گشتاسب
کارگردان: مجتبی رستمی‌فر
اجرای این نمایش ۶ شهریور آغاز شده بود و قرار بود ۳۱شهریور آخرین اجرای این نمایش به صحنه برود. در واقع این گروه اهوازی که قرار بود در تئاترشهر به صحنه برود اما بعد از گرفتاری‌ها و مذاکرات متعدد، سالنی از مجموعه ایرانشهر در اختیارشان قرار گرفت، شانس آورد و پیش از به‌هم ریختگی و تعطیلی تئاتر نمایشش را به صحنه برد.
تالار هنر
این تالار که در نزدیکی ورزشگاه شهید شیرودی در خیابان مفتح جنوبی واقع شده، چند سالی است که به اجرای نمایش‌های کودک و نوجوان اختصاص دارد.
«کتابخوارها»
نویسنده و کارگردان: اسماعیل رحیمی‌سروش
این نمایش از ۲ شهریور به صحنه رفت و از ۳۱ شهریور که تالارهای نمایش شهر تهران از تعطیلی موقت خبر داده‌اند، نمایش آن به آینده موکول شده است.
پردیس تئاتر شهرزاد
سالن‌های پردیس تئاتر شهرزاد به‌عنوان یک تئاتر خصوصی، می‌تواند میزبان ۹ نمایش باشد اما درحال‌حاضر فقط دو نمایش روی صحنه هستند. نمایش‌های «مبارک در ژاپن»، «فیلادلفیا» و «نیم‌وجبی» به‌زودی روی صحنه اجرا خواهند شد اما سایر نمایش‌ها ازجمله «دوستان کمدی»، «اتاق محترم»، «کمدی اکتشافات» و نیز اجراهای بوتیک تئاتر و نمایش‌های بخش کودک‌ونوجوان به‌جز نیم‌وجبی به تغییر شرایط و آرام شدن فضای شهر تهران موکول شده است. فعلا در این پردیس تئاتر این دو نمایش روی صحنه هستند:
سالن شماره۳؛ (در دو سئانس)
«شبی در طهران»
نویسنده: محمد چرم‌شیر / کارگردان: شایان مستوفی
این نمایش از ۶ مهر روی صحنه است و تا ۲۹ مهرماه نیز میزبان تماشاگران خواهد بود.
من یک زنم
نویسنده و کارگردان: علی خودسیانی اجرای این نمایش از ۱۴ مهر آغاز شده و تا ۱۳ آبان ادامه خواهد داشت.
تئاتر مولوی
تالار مولوی در خیابان ۱۶ آذر و در نزدیکی دانشگاه تهران، گرچه همیشه دراین‌باره موفق نبوده اما تلاش کرده میزبان آثار تجربی و نمایش‌های موج نو باشد. این تالار در روزهای پایان تابستان میزبان این نمایش‌ها بود:
سالن اصلی؛ «رضا»
نویسندگان: مائده اسداللهی، محدثه رمضانی، فاطمه زارعی و فائزه امیرحسینی/ کارگردان: امیرحسین آقایی اجرای این نمایش از ۲۰شهریور آغاز شده و قرار بود تا ۲۲مهرماه ادامه داشته باشد. این تالار همچنین نمایش دیگری به نام «سندرم هملت» را در سالن کوچک روی صحنه داشت که اجرای آن تا ۲۹شهریور بود و پیش از تعطیلی تئاتر به تماشاگران ارائه شد.
ضرر میلیاردی برای گروه‌های تئاتری
سیدمحمدجواد طاهری، مدیر مجموعه تئاترشهر در گفت‌وگو با جام‌جم، درباره ضررهای ناشی از آشوب‌های اخیر به هنرهای نمایشی کشور می‌گوید: به اعتقاد من هر اتفاقی موجب توقف روند معمول فعالیت‌ها شود، به‌طور حتم کسب‌وکارها و تمامی مشاغلی که مردم در آن حضور دارند نیز با آسیب‌ها و نوساناتی مواجه می‌شوند. در این زمینه بسیاری از اصناف هم با توجه به شرایط و اتفاقات اخیر با ضررهای زیادی روبه‌رو شدند. فضایی که اهالی تئاتر هم از این قاعده مستثنا نبودند و توقف در فعالیت‌های هنری‌شان ضررهای مالی و معنوی زیادی به آنها وارد کرده که قطعا دربرگیرنده شرایط دشواری است. البته از ذکر این نکته هم نباید غافل شد که بسیاری از مشاغل در ارتباط مستقیم با اینترنت و فناوری‌های مرتبط با فضای مجازی است که طبیعتا اختلالات اینترتی که در این روزها شاهد آن هستیم شرایط بسیار دشواری برای اطلاع‌رسانی و تبلیغات نمایش‌های در حال اجرا فراهم ساخته و امیدوارم به واسطه همکاری تمامی مجموعه‌ها و نهادهای مرتبط به‌زودی شاهد مرتفع‌شدن اختلالات در این زمینه باشیم.
وی گفت: من معتقدم بیان انتقاداتی که به سمت تخریب هدایت شود، باعث توقف پیشرفت یک جامعه در تمامی بخش‌ها می‌شود. به همین دلیل باید در این شرایط هوشیار باشیم تا بتوانیم به شرایط ایده‌آلی برسیم که در آن همه فعالیت‌ها ازجمله اجراهای نمایشی به‌درستی و در کمال آرامش انجام شود چراکه در شرایط فعلی این حق و خواسته تماشاگران تئاتر که در امنیت کامل به‌صورت بایسته و شایسته، تئاتر ببینند و از آن لذت ببرند، از آنها دریغ شده است. تماشاگران در وضعیت کنونی و با ناامنی‌هایی که وجود دارد، جرات حضور در سالن‌های تئاتر را ندارند و حتی اگر به سالن‌ها هم مراجعه کنند، امکان دیدن تئاتر ندارند.
طاهری در پاسخ به پرسش خبرنگار جام‌جم مبنی بر میزان ضرر و زیانی که به گروه‌های اجرایی به جهت توقف در فعالیت تالارهای نمایشی تئاترشهر صورت گرفته، توضیح داد: ارزیابی‌های ما نشان می‌دهد که ضرری بیش از سه‌میلیارد تومان به گروه‌های نمایشی مستقر در مجموعه تئاترشهر وارد شده است. در این چارچوب میانگین فروش گروه‌های نمایشی در یک ماه قبل از آغاز این اتفاقات به‌صورت نسبی شبی ۱۲۰میلیون تومان بوده است البته این را هم باید توضیح بدهم که از این مبلغ، ۸۰درصد درآمد به گروه‌های نمایشی تعلق دارد و اگر بر همین اساس محاسبه کنیم، در تعطیلی اجباری اخیر ضرری معادل سه‌میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان به گروه‌هایی وارد شده است که در تئاترشهر اجرا داشته‌اند.
وی درباره راهکارهای موجودی که می‌تواند به گروه‌های نمایشی آسیب‌دیده کمک کند، گفت: تمام تلاش بنده و همکارانم در اداره کل هنرهای نمایشی و مجموعه تئاترشهر مبتنی بر این رویکرد است که بتوانیم در حد مقدورات و امکاناتی که در اختیار داریم، همراه هنرمندان تلاشگر این حوزه باشیم. من قبلا هم گفته‌ام که شکل دومینووار برای اجراها اشتباه‌ترین کار برای جبران وقفه‌ای است که در کار گروه‌های نمایشی ایجاد شده است چراکه خیلی از گروه‌های نمایشی با بازیگرانی که درگیر پروژه‌های تصویری هستند قرارداد بسته‌اند که این افراد با گروه‌های دیگری برای فصل زمستان قرارداد دارند و در صورت اجرای این مدل، همه برنامه‌ریزی‌های گروه‌های نمایشی و عوامل آنها به‌هم‌می‌خورد. تصور کنید به بازیگری گفته شود که قرار است یک ماه دیرتر سر پروژه‌ای برود، در آن صورت به پروژه‌های دیگری که با آنها قرارداد دارد نخواهد رسید.
رئیس مجموعه تئاترشهر ادامه داد: آنچه در فضای موجود می‌تواند به‌عنوان یک راهکار موثر مورد توجه قرار گیرد، بررسی جدول برنامه‌ریزی نوبت اجراهاست که بتوانیم به‌دلیل توقفی که در فعالیت‌ها و برنامه از قبل پیش‌بینی‌شده به وجود آمده، بهترین و نزدیک‌ترین زمان ممکن را پیدا کرده و براساس این بازه زمانی تلاش کنیم تا ضرر و زیان گروه‌ها به حداقل برسد. طبیعتا اگر چنین امکانی برای تمامی اجراهای مورد نظر در تالارها میسر نبود، می‌بایست در برنامه‌ریزی اجراهای سال ۱۴۰۲ این گروه‌هایی که با مشکل اجرای کامل نمایش‌ها روبه‌رو بودند در اولویت قرار خواهند گرفت.
تالار تعطیل نیست ولی...
جلیل رفیعی، کارگردان تئاتر که مدیریت تالار هنر را به عهده دارد، با اشاره به این‌که فعالیت این تالار تعطیل نشده است اما تماشاگری برای دیدن نمایش‌ها به سالن‌های نمایشی نمی‌آید، گفت: ما حدود ۱۵ روز و در هفته‌های اول تالار را تعطیل کردیم ولی از هفته‌های بعد تصمیم گرفتیم که فعالیت تالار را دوباره آغاز کنیم منتها برای این‌که تماشاگران راحت‌تر بتوانند به تالار بیایند، ساعت اجرای نمایش‌ها را با توافق گروه‌ها از ساعت ۷ و ۳۰ دقیقه به ساعت ۵ تغییر دادیم و به سایت تیوال هم گفتیم که بلیت‌فروشی را باز کند اما متاسفانه تماشاچی نداشتیم و به این دلیل که تالار هنر، به‌صورت اختصاصی به تئاتر کودک و نوجوان اختصاص دارد، خانواده‌ها با توجه به شرایط به‌وجودآمده رغبتی برای حضور و تماشای تئاتر ندارند به‌خصوص این‌که اجراهای ما بعدازظهرها هم هست.
وی تاکید کرد: از طرف ما برای اجراها آمادگی کامل وجود دارد و ما هر روز سر کار هستیم اما سالن‌ها خالی است و تماشاگری نداریم. البته ما برای این‌که گروه‌ها آمادگی خود را حفظ کنند، تمرین‌ها را تعطیل نکرده‌ایم و گروه‌هایی که در نوبت اجرا هستند، برای تمرین و حفظ آمادگی صبح‌ها در تالار حضور می‌یابند.
رفیعی با اشاره به استقبال تماشاگران از نمایش «کتابخورها» به کارگردانی اسماعیل رحیمی‌سروش که پیش از حوادث اخیر در این تالار روی صحنه بود، گفت: این نمایش حدود ۲۲ اجرا رفته بود و با استقبال تماشاگران هم مواجه شده بود به گونه‌ای که سالن به‌صورت پر از تماشاچی اجرا می‌شد ولی متاسفانه درحالی‌که هشت اجرای این نمایش باقی مانده است، ادامه اجرا متوقف شده است.
وی با اشاره به استقبال مخاطبان از این نمایش و ضرر ناشی از توقف آن، گفت: در تالار هنر، ما به‌صورت حمایتی از تئاتر کودک‌ونوجوان فعالیت می‌کنیم به‌همین‌دلیل صددرصد درآمد ناشی از گیشه در اختیار خود گروه نمایشی قرار می‌گیرد و نمایش «کتابخورها» هر روز با حدود ۲۰۰ تماشاگر با بلیت ۳۰هزار تومانی به روی صحنه می‌رفت و در ۲۲ روز اجرا، حدود ۷۸میلیون تومان فروش این نمایش بود که با توقف اجرا، ضرر زیادی به گروه تحمیل شد.
رفیعی درباره گروه‌هایی که براساس برنامه‌ریزی‌های قبلی قرار بوده است بعد از کتابخورها روی صحنه بروند، گفت: نمایش‌های «شاهزاده و کلاغ‌ها» به کارگردانی آقای شش‌پری و «چنگال» به کارگردانی آقای شریف‌زاده قرار بود روی صحنه بروند که مجوز اجرای آنها صادر شده است و گروه‌ها به‌صورت آماده به اجرا منتظر هستند که اجرایشان آغاز شود.
خداحافظ تئاتر
سهراب سلیمی، کارگردان نمایش «آقای اشمیت کیه؟» که در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه بود اما به‌دلیل بروز آشوب‌های اخیر نتوانست به کار خود ادامه دهد، با ابراز ناراحتی شدید خود از وضعیتی که برای نمایشش پیش‌آمد، به جام‌جم می‌گوید: تئاتر هیچ‌گاه برای ما منافع مادی نداشته است و وقتی که رابطه میان هنرمند و مخاطب هم قطع شود، دیگر ادامه‌دادن آن سودی ندارد و من به سهم خود به‌عنوان یک هنرمند می‌گویم که با این نمایش دیگر از صحنه خداحافظی کرده‌ام و هیچ علاقه‌ای به ادامه‌دادن‌ندارم.
سلیمی که هنوز نیمی از اجراهایش باقی مانده بود، می‌گوید: استقبال مخاطب از نمایش خوب نبود و با شرایطی که پیش‌آمد ترجیح دادیم بعد از پایان تعطیلات مربوط به وفات پیامبر(ص) و شهادت امام‌حسن(ع) و امام‌رضا(ع) از بقیه اجراها انصراف بدهیم.
وی با بیان این‌که این نمایش چند بار به تعطیلات خورد، گفت: شرایط به گونه‌ای شد که نمایش ما به تعطیلات و اوضاع فعلی برخورد کرد و به‌هرحال این نمایش جزو انتخاب‌های تماشاگران نبود و ما هم ترجیح دادیم جمع کنیم و برویم. این شرایط را ما در سال۹۸ هم تجربه کردیم که بعد از ۱۰اجرا به وقایع آن سال برخورد کردیم و آن نمایش هم تعطیل شد.
جای خالی سالن نمایش را با تله‌تئاتر پر کنیم
هادی مرزبان، نویسنده و کارگردان پیشکسوت تئاتر، درباره اوضاع این روزهای تئاتر یک پیشنهاد ارائه می‌کند. او در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم ضمن اشاره به این‌که در دوره شیوع ویروس کرونا پیشنهادش را با مدیران وقت تئاتر مطرح کرده‌بود، توضیح داد: در شرایط فعلی گرفتار موقعیتی هستیم که به هر دلیل امکان حضور عوامل نمایش و تماشاگران در سالن‌های تئاتر وجود ندارد یا به عبارت درست‌تر ما سالن‌های نمایش را از دست داده‌ایم؛ بنابراین باید جای دیگری و در شرایط دیگری رابطه مخاطب و تئاتر را برقرار کنیم.
او درباره چگونگی انجام این کار و پیوند تئاتر و تماشاگران در خارج از سالن‌های نمایش گفت: در زمان شیوع ویروس کرونا به مدیرکل وقت اداره کل هنرهای نمایشی هم پیشنهاد کرده‌بودم که بهتر است به تله‌تئاتر روی بیاوریم. حالا که امکان دسترسی به تئاتر وجود ندارد، بهترین راهکار برای حفظ حیات تئاتر و معیشت اهالی تئاتر، می‌توان این کار را انجام داد.
مرزبان ضمن اشاره به این‌که پیشنهادش در دوران کرونا با استقبال مواجه نشد، تاکید کرد: تولید تله‌تئاتر بسیار ارزان‌تر از سریال‌های تلویزیونی است. با بودجه یک سریال می‌توان بیشتر از ۱۰ تله‌تئاتر ساخت و به نمایش گذاشت. این اتفاق به لحاظ مالی هم به صرفه است.
به اعتقاد این کارگردان، تله‌تئاتر می‌تواند مهمان همیشگی تلویزیون یا شبکه نمایش‌خانگی باشد، به طوری که در شرایط عادی و همزمان با بازگشایی سالن‌های نمایش، به کار خود ادامه دهند آثار ارزشمند تئاتری را به علاقه‌مندان تئاتر در سراسر کشور ارائه کنند.
مرزبان که در آخرین فعالیت تئاتری‌اش نمایش «دکتر نون» را در سالن اصلی تئاترشهر به صحنه برده‌بود، تاکید دارد: اگر مدیران به تله‌تئاتر گوشه چشمی نشان بدهند، تئاتر صحنه نیز از این گونه تئاتری بهره‌مند خواهدشد؛ چراکه تله‌تئاتر می‌تواند افراد بیشتری را به تماشای نمایش علاقه‌مند کند و آنها را به سالن‌های نمایش سوق بدهد. ضمن این‌که تئاتر علاقه‌مندانی دارد که به هر دلیل از جمله کهولت سن یا بیماری شاید بتوانند به سالن‌ها بروند اما می‌توانند به جای نمایش‌های صحنه‌ای از تله‌تئاتر ارتزاق کنند و از آن لذت ببرند.
کارگردان نمایشنامه‌های «اکبر رادی» درباره تئاتر این روزها می‌گوید: در دوره کرونا، رکود و تعطیلی سنگینی را تجربه کردیم اما بعد از آن، بازگشایی سالن‌های تئاتر همزمان شد با همراهی و استقبال تماشاگران. این ماه‌ها سالن‌های نمایش با جمعیت قابل توجهی از تماشاگران روبه‌رو بوده‌است. جوان‌ها و علاقه‌مندان سالن‌های مختلف رفته و نمایش‌های مورد علاقه خود را تماشا می‌کردند و این در حالی است که نسبت به گذشته تعداد سالن‌های تئاتر زیاد شده‌است.
به گفته هادی مرزبان، مخاطبان تئاتر افزایش چشمگیری داشته و این مایه خشنودی است و می‌تواند یک سرمایه قابل اعتنا محسوب شود. مرزبان می‌گوید: اگر در جامعه هر مسأله‌ای داشته‌باشیم از مسائل خانوادگی تا اعتیاد و سایر نابهنجاری‌ها، این تئاتر است که می‌تواند آنها را حل کند. تئاتر هنری اصیل و صاحب اندیشه و نگاه است که مخاطبانش را به تعمق و تفکر وا می‌دارد؛ در نتیجه می‌توان از آن برای آموزش‌های عمیق‌تر و پروراندن جامعه‌ای آگاه‌تر بهره گرفت.
او به روزگاری اشاره می‌کند که بزرگان تئاتر ایران از جمله استاد علی نصیریان، عزت‌ا... انتظامی، جمشید مشایخی و دیگر هنرمندان بزرگ تئاتر در تلویزیون به صورت زنده تئاتر اجرا می‌کردند.
مرزبان می‌گوید: در دهه ۴۰ تلویزیون تله‌تئاتر زنده به تماشاگرانش ارائه می‌کرد و این نمایش‌ها بسیاری از جوان‌ها را به هنر نمایش علاقه‌مند کرد و سطح مطالعه در کشور را بالا برد و بسیاری از جوان‌ها مشتاق دنبال کردن آثار نمایشی بودند.
این کارگردان و بازیگر پیشکسوت تئاتر و تلویزیون معتقد است: حالا که تئاتر هست، تماشاگر هست و مدیران تئاتر نیز علاقه‌مند اجرای نمایش و زنده نگاه‌داشتن این هنر هستند، مسأله سالن‌های نمایش دست‌کم به صورت موقت قابل حل است و می‌توان از این فرصت برای احیای تله‌تئاتر و نیز تله‌تئاترهای زنده بهره گرفت.
آذر مهاجر - گروه فرهنگ و هنر
منبع: روزنامه جام جم
نظر شما