اهمیت توجه به سوء تغذیه زمانی آشکارتر میشود که بدانیم این عارضه تا چه حد میتواند سلامت جوامع را مورد تهدید قرار دهد و بار اجتماعی و اقتصادی برای دولتها داشته باشد.
در سالهای اخیر، آمارهای مربوط به سو تغذیه در کودکان ایرانی نشاندهنده افزایش نگرانکنندهای است. بر اساس گزارشهای سازمانهای بهداشتی، درصد قابل توجهی از کودکان در سنین رشد با مشکلاتی نظیر کمبود وزن، سوءتغذیه و کمبود ویتامینها و مواد معدنی مواجه هستند. این وضعیت به ویژه در مناطق کمبرخوردار و خانوادههای کمدرآمد بیشتر مشاهده میشود.
«فائو» در گزارش خود ۱۶۷ کشور جهان را از نظر سوء تغذیه مقایسه کرده که رتبه ایران در این جدول ۹۰ بوده است و این نشان میدهد که ۷۷ کشور نسبت به ایران سوء تغذیه بیشتری داشته اند.
ایران در این رده بندی جهانی ۱۲ پله نسبت به رده بندی قبلی بالا آمده چرا که در سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ رتبه ۱۰۲ را داشت.
چندی پیش علیرضا رئیسی؛ معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز درباره آمار سوءتغذیه کودکان گفته بود که حدود ۸ درصد از کودکان زیر ۱۲ سال دچار سوءتغذیه هستند که عمدتاً در مناطق محروم کشور زندگی میکنند.
به گفته او در حال حاضر، مبالغ قابل توجهی در قالب هدفمندی یارانهها در کشور توزیع میشود. اگر این اعتبارات بهصورت واقعی و هدفمند در مناطق محروم و برای افراد نیازمند اختصاص یابد، به نظر من برای رفع سوءتغذیه کافی خواهد بود. اما توزیع نامناسب این منابع همچنان موجب تداوم سوءتغذیه در کشور شده است.
در این رابطه به تازگی محمد اسماعیل مطلق، رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی اعلام کرده است که ۸ استان کشور از نظر تغذیه نیاز به توجه بیشتری دارند.
این استانها شامل کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان، بوشهر، ایلام هستند که در واقع استانهای جنوبی کشور به شمار می روند و در مورد امنیت غذایی آنها هشدار داده شده است؛ استانهایی که به لحاظ اقتصادی کم برخوردار محسوب میشوند و شاخصهای تغذیهای که با درآمد نسبت مستقیم دارد در این استانها حال و روز خوبی ندارد.
امنیت غذایی در واقع به معنای دسترسی همه افراد یک جامعه، در تمام ادوارعمر به غذای کافی و سالم برای داشتن زندگی سالم و فعال است و درآمد خانوار از عوامل مهم در تأمین امنیت غذایی در یک نظام اجتماعی است.
علل سو تغذیه در کودکان
علل این معضل میتواند شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد. عدم دسترسی به غذاهای مغذی، آگاهی ناکافی درباره تغذیه مناسب و مشکلات بهداشتی از جمله عواملی هستند که به این بحران دامن میزنند. همچنین، تغییرات سبک زندگی و افزایش مصرف غذاهای فرآوری شده و فست فودها نیز به کاهش کیفیت تغذیه کودکان منجر شده است. در بسیاری از خانوادهها، به دلیل مشغلههای روزمره و کمبود زمان، والدین به تهیه غذاهای سریع و آماده روی میآورند که معمولاً فاقد ارزش غذایی کافی هستند.
پیامدهای سو تغذیه
پیامدهای سو تغذیه در کودکان بسیار جدی است. این وضعیت میتواند منجر به تأخیر در رشد جسمی و ذهنی، کاهش توانایی یادگیری و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن در آینده شود. همچنین، سو تغذیه میتواند بر روی سلامت روانی کودکان تأثیر منفی بگذارد و احساس عدم اعتماد به نفس و افسردگی را در آنها ایجاد کند. تحقیقات نشان دادهاند که کودکان دچار سوءتغذیه در مقایسه با همسالان خود، بیشتر در معرض مشکلات رفتاری و اجتماعی قرار دارند.
راهکارهای مقابله با سو تغذیه
آموزش خانوادهها
برگزاری کارگاهها و دورههای آموزشی برای والدین به منظور افزایش آگاهی درباره تغذیه مناسب و اهمیت آن برای رشد کودکان. این آموزشها میتواند شامل نحوه تهیه غذاهای سالم و مغذی با هزینه کم باشد. همچنین، میتوان از رسانهها و شبکههای اجتماعی برای ترویج اطلاعات صحیح تغذیهای استفاده کرد.
بهبود دسترسی به غذاهای مغذی
ایجاد برنامههای حمایتی برای تأمین غذاهای سالم و مغذی در مناطق کمبرخوردار. این برنامهها میتواند شامل توزیع بستههای غذایی و تأمین منابع غذایی در مدارس باشد. همچنین، میتوان با همکاری با کشاورزان محلی، محصولات تازه و ارزانقیمت را به خانوادهها ارائه داد.
برنامههای حمایتی دولتی
ایجاد و تقویت برنامههای دولتی برای حمایت از خانوادههای کم درآمد، از جمله ارائه یارانههای غذایی و تسهیلات بهداشتی. این برنامهها باید به گونهای طراحی شوند که به نیازهای خاص هر منطقه پاسخ دهند و به خانوادهها کمک کنند تا به منابع غذایی سالم دسترسی پیدا کنند.
توجه به بهداشت و سلامت
ارتقاء بهداشت عمومی و دسترسی به خدمات بهداشتی، به ویژه در مناطق روستایی و کمبرخوردار. این مورد شامل ارائه خدمات بهداشتی و مشاوره تغذیه به خانوادهها میشود. همچنین، میتوان با برگزاری کمپینهای بهداشتی، آگاهی عمومی را درباره اهمیت تغذیه مناسب افزایش داد.
تشویق به فعالیتهای ورزشی
ترویج فعالیتهای ورزشی و سبک زندگی فعال در میان کودکان به منظور بهبود سلامت جسمی و روانی آنها. مدارس و مراکز اجتماعی میتوانند برنامههای ورزشی متنوعی را برای کودکان برگزار کنند تا آنها را به تحرک و فعالیت بدنی تشویق کنند.
ایجاد شبکههای حمایتی
تشکیل گروههای محلی و شبکههای حمایتی برای والدین و خانوادهها به منظور تبادل تجربیات و اطلاعات درباره تغذیه و سلامت کودکان. این شبکهها میتوانند به عنوان یک منبع اطلاعاتی و حمایتی برای خانوادهها عمل کنند.
توسعه برنامههای تغذیه در مدارس
اجرای برنامههای تغذیه سالم در مدارس به منظور آموزش کودکان درباره اهمیت تغذیه مناسب و ارائه وعدههای غذایی سالم در محیط مدرسه. این برنامهها میتواند شامل تهیه وعدههای غذایی متعادل و برگزاری کلاسهای آموزشی درباره تغذیه باشد.
حمایت از تولیدکنندگان محلی
تشویق به خرید محصولات محلی و ارگانیک به منظور حمایت از کشاورزان و تأمین غذاهای سالم و تازه برای خانوادهها. این اقدام میتواند به بهبود اقتصاد محلی و کاهش هزینههای غذایی کمک کند.
در نهایت، توجه به سلامت و تغذیه کودکان نه تنها مسئولیت خانوادهها، بلکه وظیفهای اجتماعی است که باید به آن توجه ویژهای شود. با همکاری و همیاری همه نهادها و افراد، میتوان به کاهش سو تغذیه و بهبود کیفیت زندگی کودکان ایرانی کمک کرد. این تلاشها نه تنها به سلامت کودکان کمک میکند، بلکه آیندهای روشنتر و سالمتر برای جامعه به ارمغان میآورد.
ناهید آذرنوش_خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما