شواهد نشان می‌دهد در حوزه بنزین با مشکلات جدی مواجه هستیم. هر چقدر بر میزان واردات و تولید اضافه می‌کنیم، مصرف افزایش پیدا می‌کند و بر گستره ناترازی افزوده می‌شود. مصرف بی رویه دلایل متعددی دارد. یکی از مهم‌ترین دلایلش این است که بنزین با قیمت بسیار پایین در اختیار مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرد. بنابراین، افراد انگیزه‌ای برای کنترل مصرف ندارند.

به زعم کارشناسان، در نهایت باید به سمت واقعی‌سازی قیمت بنزین برویم. اما در شرایط فعلی امکان انجام چنین کاری وجود ندارد. از آنجائیکه همواره به اعطای یارانه بنزین مبادرت کرده‌ایم، نمی‌توانیم این یارانه را به یک باره قطع کنیم. از طرف دیگر، اقشار ضعیف و متوسط نمی‌توانند از عهده قیمت آزاد بنزین برآیند. به همین دلیل، نیاز است به اعطای یارانه به سبک و سیاق خاصی مبادرت کنیم.

مرکز پژوهش‌های مجلس روش اختصاص سهمیه بنزین به نفر یا کدملی را مطرح کرده است. به زعم بسیاری، این طرح می‌تواند بهترین راهکار برای مقابله با ناترازی بنزین باشد. در این روش، هر فرد میزان مشخصی سهمیه بنزین یارانه‌ای در ماه دارد و بعد از آن به صورت آزاد محاسبه می‌شود.

در این روش، احتمالاً سازوکاری برای خرید و فروش بنزین به وجود می‌آید که می‌تواند در کشف قیمت بنزین موثر باشد. برخی پیشنهاد می‌دهند که دولت خودش به خرید بنزین اضافه افراد مبادرت کند.

کامران غضنفری، نماینده تهران در مجلس در خصوص اعطای سهمیه بنزین به نفر و مزیت‌هایش تصریح کرد: این که سهمیه بنزین یارانه‌ای هر فرد را به خودش اختصاص بدهیم، نسبت به این که سهمیه بنزین به خودرو تعلق بگیرد، مزیت بیشتری برایمان دارد. در این روش، اقشار ضعیف و بدون خودرو نیز از یارانه بهره می‌برند و این امر کمکی به معیشت آن‌هاست.

وی ادامه داد: باید با کار کارشناسی دقیق میزان سهمیه بنزین یارانه‌ای هر فرد مشخص شود. به طور کلی، نیاز است ابعاد و جوانب این طرح به دقت بررسی شود و برای تمام جزئیات پیش‌بینی‌های لازم را داشته باشیم.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: اجرای بنزین به نفر باید مصرف شخصی از مصرف فعالین صنعت حمل و نقل مجزا شود. اعطای روزی یک لیتر بنزین به هر نفر برای مصرف شخصی بهینه مناسب است و در کنار آن باید از CNG و LPG برای مصرف سوخت صنعت حمل و نقل استفاده کرد. با این مدل از اصلاح یارانه بنزین، نه تنها مصرف غیربهینه شخصی کاهش خواهد یافت، بلکه به طور مستقیم مردم در بهینه‌سازی مصرف ذی‌نفع خواهند شد و هیچ هزینه اضافی نیز بر صنعت حمل و نقل متحمل نخواهد شد.

غضنفری گفت: روزانه یک لیتر به ازای هر فرد مناسب است و نیاز یک خانواده متوسط را به بنزین برطرف می‌کند. این که سهمیه بنزین را به خودرو اختصاص بدهیم، یک سیستم غیرعادلانه است. در این روش، فقط دارندگان خودرو از یارانه بهره می‌برند و کسانی که خودرو ندارند و عمدتاً جزو اقشار ضعیف جامعه هستند، از این یارانه بی نصیب می‌مانند.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: به منظور ایجاد عدالت در توزیع یارانه بنزین نیاز است به سمت اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر برویم. دولت باید زیرساخت‌های لازم را برای این منظور آماده کند.

غضنفری گفت: باید سازوکاری ایجاد کنیم که افراد بتوانند بنزین اضافه خود را به کسانی که به آن نیاز دارند، بفروشند. این روش به عدالت نزدیک است و زمینه را برای عادلانه‌سازی توزیع یارانه بنزین فراهم می‌کند.

وی ادامه داد: با توجه به مزیتهایی که اختصاص سهمیه بنزین به نفر دارد، قرار بود این طرح اجرایی شود و از مزیتهایش بهرهمند شویم. طرح به صورت پایلوت در جزیره کیش به اجرا گذاشته شد. اما طی سالهای گذشته به سمت ایجاد زیرساختهای لازم برای اجرای آن نرفتهایم. قطعاً این روش به لحاظ عدالت اجتماعی به نفع کشور است و باید اجرایی شود.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: آمارها نشان میدهد که میزان قابل توجهی قاچاق بنزین صورت میگیرد. اختصاص سهمیه بنزین به نفر راهکاری برای مقابله با این مشکل است. اجرای این طرح از یک طرف به نفع اقشار ضعیف جامعه است و بهبود ضریب جینی را به دنبال دارد و از طرف دیگر، هزینههای دولت را کاهش میدهد. در کلیت امر، طرح برای کشور نفع دارد و باید اجرای آن در دستور کار باشد.

غضنفری در پایان تأکید کرد: مدیریت مصرف از دیگر مزیتهای اختصاص سهمیه بنزین به نفر است. وقتی افراد میزان مشخصی سهمیه بنزین یارانهای در ماه داشته باشند، برای مصرف درست آن برنامهریزی میکنند. بنابراین، مصرفکنندگان مدیریت مصرف را برعهده میگیرند.