روزنامه همشهری طی یادداشتی در صفحه نخست خود نوشت: سرعت تحولات و مناسبات پرچالش قدرت در صحنه روابط بینالملل بهگونهای است که حتی تحلیلگران از چرایی و چگونگی وقایع عقب میمانند. همه شواهد و قرائن نشان میدهد در یک پیچ تاریخی هستیم که البته تحت عنوان نظم جدید جهانی از آن یاد میشود. به هر حال سؤال کلیدی این است که «جهان جدید» به کدام سمت در حرکت است؟ در این میان، بازگشت ترامپ به کاخ سفید، توجهات را به سمت او جلب کرده و طی ۳ ماه گذشته رئیسجمهور آمریکا کنشها و واکنشهایی داشته که با معیارهای سیاستورزی و منطق روابط بینالملل همخوانی نداشته است. ترامپ، کانادا را یکی از ایالتهای خود میخواند؛ بهدنبال جزیره مهم گرینلند است؛ خلیج مکزیک را به خلیج آمریکا تغییر نام داده است؛ کانال پاناما را میخواهد؛ معادن اوکراین را نشانه رفته است؛ با اتحادیه اروپا دچار اختلافات متعدد شده است؛ ایران را تهدید به بمباران میکند؛ از برپاکردن جهنم در خاورمیانه خبر میدهد؛ سازمانهای بینالمللی مانند سازمان تجارت جهانی و سازمان بهداشت جهانی را به سخره میگیرد و در تازهترین اقدام با وضع تعرفه گمرکی علیه ۱۸۰ کشور جهان، بهخودکامگیهای خودش مینازد!
این اقدامات ترامپ از منظر راهبردی، ضربهایکاری به چهره آمریکا زده است. در واقع اگر از هیاهو و جنجالهای ترامپ فاصله بگیریم و دقیق و عمیق صحنه را بنگریم، آمریکا در وضعیت «گذار» قرار گرفته است؛ ۱. دموکراسی آمریکایی جای خودش را به اقتدارگرایی دیکتاتورمآبانه داده است. ۲. «قدرت هوشمند» در آمریکا به سمت قلدری و زور و باجگیری عیان و نمایان در ساحت سیاست جهانی سوق پیدا کرده است. ۳. آمریکا از آنچه آن را «فعال مایشاء» میخواندند فاصله گرفته و دچار عارضه «بیشفعالی» شده است. ۴. نظم آمریکایی به سستی گراییده و نهتنها دیگر الگو نیست و مشتری ندارد، بلکه دشمنانی جدی و قوی پیدا کرده است. ۵. آمریکا از «قدرت هژمون» به سرعت در حال دور شدن است و گویا خودش دارد به پای خودش تیر میزند و زمینه هم برای چندجانبهگرایی در سیاست بینالملل و بروز و ظهور قدرتهای جدید پررنگ شده است و البته این داستان، سر دراز دارد.
در همین روزهای اخیر، جمعیتهای انبوهی در بیش از هزار شهر آمریکا در ۵۰ ایالت این کشور به خیابانها آمدند تا صدای اعتراض خود را علیه سیاستهای ترامپ به گوش کاخ سفید برسانند. جالب اینجاست که معترضان خشمگین، از کابینه ترامپ بهعنوان «بیشرمانهترین تصاحب قدرت در تاریخ مدرن» یاد کردهاند. یک نمونه روشن از حماقتهای ترامپ، همین تصمیم او برای اعمال تعرفههای سنگین بر تجارت بینالمللی است که بازار سهام این کشور را بهشدت تحتتأثیر قرار داده تا جایی که روزنامه فایننشالتایمز گزارش داده بازار سهام آمریکا جمعه گذشته در حالی بهکار خود پایان داد که مجموعاً در فاصله ۲ روز ۵.۴ تریلیون دلار از ارزشش را از دست داده است. «سیانان» نیز اعمال تعرفه علیه ۱۸۰ کشور را «قتلعام مالی» خوانده است. به تعبیر روزنامه انگلیسی «گاردین»، ترامپ با سیاستهای بدون قاعده، آمریکا را به یک کشور مافیایی تبدیل کرده است!



نظر شما