همزمان که محیط داخلی کشورمان درگیر یقه‌گیری و جار و جنجال بر سر فیلترشکن، اینترنت سفید و چه و چه هست، به نظر طرف‌های غربی مانند دایه مهربان‌تر از مادر، بیشتر از خودمان نگران دسترسی ایرانی‌ها به اینترنت آزاد و نامحدود هستند! دعوا و گلایه بر سر تبعیض ایجاد شده در زمینه میزان دسترسی به اینترنت با رو شدن سیم‌کارت‌های سفید در فضای داخلی بالا گرفته اما قاطبه مردم و مسئولان همزمان با تأکید بر دسترسی تمام شهروندان به اینترنت آزاد بر ضرورت چارچوب‌سازی و قانون‌گذاری برای مدیریت این محیط ول و افسارگسیخته پافشاری دارند. در همین راستا روز گذشته مسعود پزشکیان طی سخنانی در جمع دانشجویی که به مناسبت ۱۶ آذر برگزار شد ضمن شکایت از تبعیض‌های موجود گفت: «مشکلاتی مانند فیلترینگ، نیازمند راه‌حل عملی و تدریجی هستند. اگر بخواهیم با دستور و فشار حل کنیم، نتیجه نخواهد داد. اما فیلترینگ بدترین چیزی است که در کشور با آن روبه‌رو هستیم. دستور دادم سیم‌کارت‌های سفید، سیاه شود تا بفهمند بقیه چه می‌کشند».

قانون برای همه خوب، برای ایرانیان بد!

با وجود تأکید همگان بر آزادی فعالیت در فضای مجازی اما نکته‌ای که نباید از قلم انداخت لزوم قانون‌گذاری درست برای پر کردن خلأها و ایجاد زمینه مناسب فعالیت در این دنیای نامتناهی است. هیچ پدر و مادری نمی‌پذیرد که فرزندش در چنین محیط بی‌در و پیکری رها شده و به انحراف کشیده شود. همچنین در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... قطعاً باید حقوقی وضع شود تا کسی نتواند هر دروغی را که خواست به خورد دیگران بدهد. این چارچوب‌گذاری اتفاق عجیبی نیست و در همه کشورها حتی دموکراسی‌های غربی معمول است. در آخرین مورد دولت استرالیا قانونی تصویب کرد که استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای کودکان زیر ۱۶ سال را ممنوع می‌کند. این قانون، غول‌های فناوری از جمله متا، مالک اینستاگرام و فیس‌بوک و تیک‌تاک را ملزم می‌کند تا جلو دسترسی افراد زیر سن قانونی به پلتفرم‌های خود را بگیرند، در غیر این صورت با جریمه‌های سنگینی تا مبلغ ۵/۴۹ میلیون دلار استرالیا (۳۲ میلیون دلار آمریکا) مواجه خواهند شد. پیش‌تر کشورهای دیگری مانند فرانسه و تعدادی از ایالت‌های ایالات متحده نیز قوانین مشابهی را وضع کرده‌اند.

میدان جنگ روانی دشمن

اما همزمان با ابراز نگرانی‌ها در فضای داخلی درباره ادامه محدودیت‌های غیرموجه ایجاد شده در حوزه مجازی که ضمن ایجاد نارضایتی، مردم را به سمت استفاده از فیلترشکن سوق داده و باگ اطلاعاتی بزرگی را در اختیار دشمن قرار می‌دهد، دلواپسی دشمنان غربی در این زمینه قابل توجه است. در این راستا اعضای پارلمان اروپا اخیراً در نامه‌ای به شرکت‌های بزرگ فناوری خواسته‌اند زمینه دسترسی ایرانی‌ها به اینترنت آزاد را فراهم کنند! بر اساس خبری که یورونیوز منتشر کرده، رئیس و دو نایب رئیس «هیئت روابط پارلمان اروپا با مردم ایران» ضمن اشاره به ماجرای سیم‌کارت‌های سفید، این اقدام جمهوری اسلامی را تبعیض دیجیتال خوانده و از گوگل، متا (شرکت مادر اینستاگرام، واتساپ و فیسبوک)، یوتیوب، آمازون وب‌سرویسز (AWS) خواسته‌اند بودجه پروژه‌های آزادی اینترنت و طرح‌های متن‌باز مرتبط با وی‌پی‌ان، ابزارهای دور زدن فیلترینگ و پیام‌رسانی امن را برای ایرانیان پشتیبانی کنند.
اما اعلام دلواپسی دولت‌های اروپایی نسبت به یک موضوع کاملاً داخلی و مطالبه ایجاد اینترنت بدون فیلتر برای ایرانی‌ها در حالی است که پنجشنبه ۱۳ آذرماه، نمایندگان کنگره آمریکا از ارائه طرح تازه‌ای به نام «قانون بررسی امکان‌سنجی تجهیزات نوظهور برای رسانه‌های دیجیتال آزاد» خبر دادند؛ طرحی که اگر تصویب شود وزیر امور خارجه ایالات متحده باید امکان پیاده‌سازی فناوری‌های تازه برای بهبود دسترسی امن و بدون فیلتر به اینترنت برای ایرانیان را بررسی کند! بر اساس این لایحه که به ‌زودی در صحن کنگره مطرح و به رأی گذاشته خواهد شد دولت آمریکا ۱۲۰ روز مهلت دارد تا طرح خود را برای تهیه اینترنت مستقیم از ماهواره به موبایل ارائه کند. اینترنت Direct to cell نیازی به مودم ندارد و غیر قابل فیلتر خواهد بود.
با این اوصاف و تمرکز دشمن بر فضای مجازی، به نظر غربی‌ها روی مدیریت میدان جنگ روانی علیه جمهوری اسلامی از بستر اینترنت حساب ویژه باز کرده که باید این مقوله به طور جدی از سوی نهادهای امنیتی مورد توجه قرار گیرد. البته این نخستین بار نیست که آمریکا و اروپایی‌ها در یک موضوع داخلی نگران ما ایرانی‌ها می‌شوند. اواسط آبان ۱۴۰۱ و با اوج گرفتن فتنه زن، زندگی، آزادی، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده با انتشار بیانیه‌ای مداخله‌جویانه به منظور حمایت از اعتراض‌ها، اعلام کرد مجوز کلی برای افزایش حمایت از اینترنت آزاد ایران را صادر کرده‌اند تا امکانات «برقراری اطلاعات ایمن» به طور «قانونی» برای مردم ایران را تضمین کند. ۲۴ خرداد ۱۴۰۴ و تنها یک روز پس از آغاز جنگ ۱۲روزه نیز ایلان ماسک احتمالاً با هدف خیرخواهی و نه حمایت از فتنه و آشوب داخلی! اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را آن هم بدون پرداخت هزینه اشتراک ماهیانه برای ایرانی‌ها فعال کرد. این تصمیم پس از آن بود که ریچارد گرنل، فرستاده ویژه ترامپ، در پیامی به ماسک خواستار فعال‌سازی رایگان اینترنت ماهواره‌ای استارلینک «برای کمک به دوستانشان در ایران» شد.

خبرنگار: هدایت جاوید