در تقویم ما مسلمانان روزهای بزرگی وجود دارند که ما از آنها به عنوان عید یاد میکنیم. امامان معصوم (ع) در روایات چهار روز را به عنوان عید عمومی برای مسلمانان معرفی کردهاند دهم ذی حجه(عید قربان)، اول شوال(عید فطر)، روز جمعه و روز ۱۸ ذی حجه (عید غدیر خم) که بر اساس سخن پیامبر(ص) با فضیلت ترین اعیاد است.
عیدی در پیوند با بندگی
یکی از این اعیاد که با عبودیت و بندگی در پیوند است، عید قربان است. عید قربان که به نام عید الأضحی نیز خوانده میشود در روز دهم ذی الحجه میباشد. در چنین روزی ابراهیم(ع)، فرزندش اسماعیل(ع) را به قربانگاه برد که جبرئیل به همراه «قوچی» بر او نازل شد و ابراهیم(ع)را مأمور به ذبح آن کرد. قربانی کردن در این روز بر حاجیانی که در سرزمین منا حضور داشته باشند واجب و برای سایر مسلمانان مستحبّ مؤکد است.
امام صادق(ع) در روایتی در باره قربانی در روز عید قربان فرمود: خداوند قربانی را برای این قرار داده که مساکین و نیازمندان از گوشت قربانی سیر شوند و انسان نعمتهای الهی را که از آنها بهرهمند شده در اختیار خانواده و همسایگان و نیازمندان و فقیران قرار بدهد. (مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۷۸.)
شهید مطهری اسلام پژوه شیعه با استفاده از ظهور مقام تسلیم ابراهیم و فرزندش در ماجرای ذبح اسماعیل؛ حکمتِ عید گرفتن در روز عید قربان را که آن را رُکنِ این کار میداند، تجدید خاطره بزرگ توحیدی(توحید فکری وتوحید عملی) است که از ابراهیم و فرزندش اسماعیل به یادگار مانده است.(ویکی فقه، مدخل عید قربان)
آشنایی با فضیلت اعمال عید قربان
برای آشنایی با اعمال این روز مبارک میتوانیم به سخن ائمه اطهار و منابع دینی مراجعه کنیم. در منابع دینی اعمالی برای شب و روز عید قربان ذکر شده که شبزندهداری،زیارت امام حسین(ع)، غسل، دعای ندبه و نماز عید قربان از جمله آنهاست. خوب است بدانیم که روزه گرفتن در این روز حرام است.
عید قربان از منظر عالم آل محمد(ع) نیز جایگاه ویژه و استثنایی دارد، در سیره امام رضا(ع) آمده است که ایشان در روز عید قربان به دیگران با عبارت (تقبل الله منّا و منک) تبریک میگفتند. همچنین ایشان روز عید قربان را روزی میدانند که در قیامت، شتابان به خدا میرسد.(سایت رضوی)
امام علیّ علیه السلام در خصوص فضیلت این روز به سخنی از پیام اشاره کرده و فرمودهاست: «سَمِعتُ رَسولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله یَخطُبُ یَومَ النَّحرِ، وهُوَ یَقولُ : هذا یَومُ الثَّجِّ والعَجِّ، والثَجُّ: ما تُهریقونَ فیهِ مِنَ الدِّماءِ، فَمَن صَدَقَت نِیَّتُهُ کانَت أوَّلُ قَطرَةٍ لَهُ کَفّارَةً لِکُلِّ ذَنبٍ، والعَجُّ: الدُّعاءُ، فَعِجّوا إلَی اللّه، فَوَالَّذی نَفسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ لا یَنصَرِفُ مِن هذَا المَوضِعِ أحَدٌ إلاّ مَغفورًا لَهُ، إلاّ صاحِبَ کَبیرَةٍ مُصِرًّا عَلَیها لا یُحَدِّثُ نَفسَهُ بِالإِقلاعِ عَنها. یعنی شنیدم رسول خدا صلی الله علیه وآله روز عید قربان، خطبه میخواند و میفرمود :امروز ، روز «ثجّ» و«عجّ» است . ثجّ ، خون قربانی هاست که میریزید. پس نیّت هرکس صادق باشد، اولین قطره خونِ قربانی او کفّاره همه گناهان اوست.و«عجّ»، دعاست. پس به درگاه خداوند دعا کنید، قسم به آن که جان محمّد صلی الله علیه وآله در دست اوست، از اینجا هیچ کس بر نمی گردد، مگر آمرزیده شود، جز کسی که گناه کبیره انجام داده و بر آن اصرار ورزد و در دل خود، تصمیم بر ترک آن ندارد.»«کتاب"حج و عمره در قرآن و حدیث"،صفحه361»
همچنین امام باقر (ع) درباره این روز فرمودهاند: «اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ هِراقَةَ الدِّماءِ وَ إطعامَ الطَّعامِ ؛خداوند قربانی کردن و اطعام کردن را دوست دارد ».(. المحاسن ، ج 2 ، ص 143 .)و از امام سجّاد علیه السلام میخوانیم: «إذا ذَبَحَ الحاجُّ کانَ فِداهُ مِنَ النّارِ ؛ قربانی کردن حاجی ، فدیه او در برابر آتش خواهد بود . » (بحار الأنوار ، ج 99 ، ص 288 .)
خبرنگار: آزاده خلیلی
نظر شما