ناگهان بانگی برآمد خواجه مرد. صدای شیون و مویه اطرافیان بلند می شود و همزمان دو مصیبت رخ می دهد. غم فراق خویشاوندان و عزیزترین ها در یک سو و تأمین هزینههای مراسم تشییع، تدفین و ترحیم هم در سوی دیگر، هردو لبه یک قیچی هستند.
بر اساس آموزههای دینی مستحب است صاحبان عزا تا سه روز از غذای همسایه ها استفاده کنند و میهمان شدن نزد صاحبان عزا مکروه است اما مردم بر خلاف این توصیه، رسم دیگری را برگزیده اند و چنین به نظر می رسد که اگر صاحبان عزا به درستی از میهمانان پذیرایی نداشته باشند خلاف مروت مرتکب شده اند.
در مجالس ترحیم به وفور دیده می شود که انواع و اقسام خوردنی ها و آشامیدنی ها توزیع می شود و معمولاً هم اسراف زیادی صورت می گیرد.
تهیه پارچه نوشته و بنر، تاج گل های گران قیمت و سایر هزینههای احتمالی را هم اگر درنظر بگیریم و یک حساب سرانگشتی انجام بدهیم متوجه خواهیم شد که مُردن دست کم از جشن عروسی ندارد.
در برخی شهرهای کشور، مؤسسات خیریه، تاج گل های مصنوعی در اختیار دارند و به مجالس ترحیم اجاره می دهند. برخی هم از پارچه نوشته و بنرهای بدون نام استفاده می کنند که همیشه قابل استفاده است.
در برخی موارد اندک هم مشاهده می شود که صاحبان عزا، تمام یا بخشی از هزینههای مراسم را در انجام فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی و کمک به نیازمندان خرج می کنند و این برای حال درگذشته نیز مفید تر است.
هرچند حذف کامل مراسم ترحیم شایسته نیست؛ زیرا فرصتی برای تذکر و یادآوری به انسان ها است اما برپایی مجالس مختلف و با هزینه های غیرمتعارف چندان نفعی به حال آن کسی که در زیر خروارها خاک آرمیده ندارد. این مسئله در شب های پنجشنبه و به ویژه اولین شب جمعه از ماه رجب (لیلة الرغائب) بیشتر به چشم می آید.
با عبور از سنت های نادرست و درنظر گرفتن نیاز اساسی شهر و روستا به فضاهای آموزشی، درمانی، تفریحی و خدماتی، یک سنت ماندگار جایگزین می شود و جلب رحمت و مغفرت پروردگار را هم سرعت می بخشد.
کم نبوده و نیستند کسانی که با فراهم کردن نیازهای شهروندان، نامی ماندگار از درگذشتگان خویش برجای گذاشته اند اما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیار است.
می توانیم مجالس را ساده و مختصر برگزار کنیم و در کنار آن به تقویت زیرساختهای جامعه یاری برسانیم.
محمد هادی سمتی
پی نوشت: روی دربایستی . [ دَ ی ِ ] (حامص مرکب) رودربایستی . رودرواسی . شرم حضور. مأخوذ به حیا شدن . (از فرهنگ فارسی معین).
نظر شما