در جلسه این هفته از سلسله جلسات اخلاقی «مسیر بندگی» که هر سهشنبه پس از نماز عشاء در دفتر فقیه عالیقدر حضرت آیتالله محسن فقیهی دام ظله برگزار میشود، حجتالاسلام و المسلمین دکتر ناصر رفیعی با محوریت واژه قرآنی «اخبات»، به تبیین جایگاه والای این مفهوم در مسیر بندگی و سلوک الهی پرداخت.
استاد سطوح عالی حوزههای علمیه، در آغاز سخنان خود، واژه «خَبْت» را به معنای زمین هموار دانست و آن را کنایهای از تواضع، تسلیم و کرنش در برابر امر الهی معرفی کرد. ایشان با اشاره به آیات سورههای هود و حج، واژههایی چون «مُخْبِتین» و «أَخْبَتُوا» را از نشانههای اهل بهشت دانست و تأکید کرد که اخبات، مرتبهای فراتر از تقوا و احسان است.
دکتر رفیعی در ادامه با استناد به آیه «وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِینَ»، چهار ویژگی اصلی اهل اخبات را برشمرد که برخی مفسران آن را «قواعد اربعه» نامیدهاند. این ویژگیها شامل تأثیرپذیری از یاد خدا، صبر در برابر سختیها، اقامه نماز و انفاق از رزق الهی است. ایشان این چهار رکن را در سه حوزه ارتباط انسان با خود، با خدا و با خلق دانست.
در شرح ویژگی نخست، حجتالاسلام و المسلمین رفیعی با اشاره به آیه «الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ»، مفهوم «وَجل» را لرزش دل در برابر ذکر الهی معرفی کرد و با ذکر حکایاتی از یک جوان نمازگزار در مسجد پیامبر (ص)، و برخی از علمای بزرگ، تأثیر ذکر خدا بر دلهای اهل اخبات را بهصورت ملموس بیان نمود. ایشان همچنین تقسیمبندی پنجگانه خوف در کلام شیخ صدوق رحمه الله را یادآور شد که «وَجل» را خاص مُخْبِتین دانسته است.
در ادامه، دکتر رفیعی به دومین ویژگی یعنی صبر پرداخت و با اشاره به بیش از بیست نوع صبر یادشده در قرآن، صبر را رکن اساسی بندگی دانست. ایشان صبر بر تربیت، عبادت، طعنها، اخلاق همسر و همراهی با فقرا را از مصادیق مهم صبر در زندگی مؤمنانه برشمرد و تأکید کرد که اجر صبر، بیحساب است.
سومین ویژگی اهل اخبات، اقامه نماز است. حجتالاسلام و المسلمین رفیعی با اشاره به آیه «الْمُقِیمِینَ الصَّلَاةَ»، نماز را نشانه تسلیم و بندگی دانست و با بررسی چهار دسته نمازگزاران در قرآن، جایگاه اهل خشوع را در مسیر فلاح و رستگاری برجسته کرد. ایشان تأکید کرد که نماز، ستون دین و معیار اخبات است.
در تبیین ویژگی چهارم، دکتر رفیعی، انفاق را نشانهای از رضایت و تسلیم در برابر رزق الهی دانست و با استناد به آیه «مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ»، اهل اخبات را اهل رسیدگی به فقرا و اهل بخشش معرفی کرد.
در بخش پایانی جلسه، استاد برجسته اخلاق حوزه با اشاره به روایات امام صادق (علیه السلام)، اهل بیت (علیهم السلام) را بالاترین مصداق مُخْبِتین دانست و اصحاب امام حسین (علیه السلام) مخصوصاً حضرت عباس (علیه السلام) را نمونههای بارز اخبات و تسلیم محض در برابر امر الهی معرفی کرد. ایشان افزود: یکی از بالاترین مصادیق این مُخْبِتین، اصحاب امام حسین و خود اباعبدالله (علیهم السلام) هستند؛ نه شکایتی، نه گلهای؛ همهاش رضایت به قضای الهی و تسلیم محض در مقابل خالق. ابوالفضل العباس علیه السلام در اوج اخبات بودند؛ «الْمُطِیعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ». این اوج اخبات و تسلیم است. تسلیم امام بودن، مصداق تسلیم خداست. با اینکه ایشان از فرماندهان بزرگ و افسران کربلاست، اما در مقابل امامش تسلیم محض بود.
این جلسه بسیار معنوی، با دعای برای تعجیل در فرج امام زمان ارواحنا فداه، عزت بیش از پیش نظام اسلامی و طول عمر با عزت رهبر معظم انقلاب به پایان رسید.
لازم بذکر است که سلسله جلسات اخلاقی «مسیر بندگی» هر سه شنبه، بعد از نماز عشاء در دفتر حضرت آیت الله حاج شیخ محسن فقیهی دامت برکاته واقع در خیابان صفاییه، کوی ۲۵ برگزار میگردد.



نظر شما