بنا به گفته علمای دین و مفسران، آیات متعددی در قرآن کریم به شأن و منزلت حضرت صدیقه زهرا(س) که نه تنها پاره تن رسول خدا(ص) بلکه اهل علم و درس و راوی حدیث نیز بوده، پرداخته‌اند. آیاتی مانند آیه مباهله، آیات الابرار، ‌آیه مودت و ‌آیه تطهیر ‌از مستحکماتی هستند که مفسران، آن‌ها را در نسبت با این بانوی بزرگوار تفسیر می‌کنند. به جز این شهادت قرآنی، میراث گرانبهایی که از این زن والامقام به‌جا مانده نیز گویای ویژگی‌ها و درجه علمی و اخلاقی ایشان است. از همسر پیامبر(ص)، عایشه نقل شده هیچ کسی را جز فاطمه(س) ندیده‌ام که اخلاق و خصوصیاتش درست مانند پیامبر(ص) باشد. از این دست احادیث البته که در اسناد تاریخی و روایی موجود است. در ادامه به معرفی یکی از میراث‌های گرانبهای حضرت زهرا(س) یعنی یکی از خطبه‌هایی که از ایشان برای ما به‌جا مانده می‌پردازیم.
خطبه فاطمه زهرا(س)‌ در مسجد پیامبر(ص)، ‌معروف به خطبه فدکیه از نظر فصاحت، بلاغت و اعجاز در حدی است که از سرمایه‌های تاریخی به حساب می‌آید و نشان‌دهنده وضع مسلمانان در آن زمان و بیانگر علل اضطراب در پشت کردن مسلمین به اسلام راستین است. گرچه دلیل ایراد این خطبه، ماجرای فدک بود، اما در حقیقت هدف عمده حضرت فاطمه(س) دفاع از ولایت و هشدار به امت و گوشزد کردن آینده تاریکی بود که به خاطر دور شدن از تعالیم و دستورات پیامبر اکرم(ص) در انتظار امت اسلام بود. در سند نقل این روایت، نخست مقدمات حضور شورانگیز حضرت فاطمه زهرا(س) نقل شده که با حفظ شعائر دینی و با متانت نبوی به سوی مسجد حرکت می‌کنند و در آنجا هم برای محفوظ ماندن از نگاه مردان، پرده‌ای میان ایشان و مردم حاضر در مسجد کشیده می‌شود. حضرت(س) در این خطبه نه تنها مسئله فدک را به‌خوبی بیان و حق اهل‌بیت(ع) در آن را به‌روشنی اثبات می‌کنند، بلکه مضامین بلندی در معارف اعتقادی از بخش‌های مهم بیانات ایشان است. بیان شیوای اصول اعتقادی، از توحید گرفته تا نبوت و معاد، ذکر وضع مردم پیش از بعثت رسول اکرم(ص)، مبارزات و سختی‌های پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ع) در راه پیروزی و تثبیت دین خدا، فتنه‌های دشمنان و برخی مسلمان‌نماها در ممانعت از تثبیت اسلام، جانشینی امام علی(ع) از طرف خدا توسط پیامبر در غدیرخم، رحلت پیامبر(ص) و عهدشکنی برخی مسلمین و… از جمله مطالب این خطبه است که درنهایت اختصار و در اوج استحکام و زیبایی بیان شده‌اند.
در این خطبه، مخالفان در مقابل استدلالات الهی و قرآنی حضرت(س) به‌شدت درمانده می‌شوند و ناچار برای دفاع از عملکرد نابحق خود توجیهاتی می‌آورند که سراسر تناقض است. در بخش پایانی سند، گفت‌وگوی حضرت زهرا(س) پس از مراجعت از مسجد با امام علی(ع) بازگو می‌شود.

منبع:
شرحی مختصر بر مفاهیم آسمانی خطبه فدکیه حضرت زهرا(س)
خطبه فدکیه حضرت فاطمه زهرا(س) (با ترجمه آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی)