عبدالحمید طالبی، رئیس سازمان علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی، در همایش بینالمللی «ساخت، بازسازی و توسعه عتباتعالیات در گذر تاریخ» که در دانشگاه اصفهان برگزار شد، با تأکید بر جایگاه تمدنی و فرهنگی حرم مطهر امام رضا (ع) گفت: حرم رضوی در منظومه فکری جهان اسلام نه صرفاً مکانی برای زیارت، بلکه نهادی تمدنی و ماندگار است که معنا، هنر، عقلانیت و اجتماع را در پیوندی مقدس گردآورده است.
حرم؛ پیوند ایمان، هویت و تمدن
وی با بیان اینکه حرم مطهر امام رضا (ع) گنجینهای بیبدیل از هنر معماری اسلامی و ظرایف علمی و فرهنگی ملت ایران است، اظهار کرد: این مجموعه، نقطه تلاقی ایمان و فرهنگ و محور شکلگیری جریانهای علمی و هنری در تاریخ ایران اسلامی بوده است.
وی افزود: بازسازی و توسعه عتباتعالیات در واقع تداوم جریان تمدنی اسلام ایرانی و حرکتی برای حفظ و روزآمدسازی حافظه جمعی امت اسلامی است. در این میان، حرم امام رضا (ع) الگویی کامل از پیوند بازسازی کالبدی و احیای معنوی به شمار میرود.
هجرت امام رضا (ع)؛ بنیانگذار هویت تمدنی ایران اسلامی
رئیس سازمان علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی، در ادامه با اشاره به هجرت امام رضا (ع) به خراسان تصریح کرد: این هجرت تاریخی، جغرافیای حضور اهلبیت (ع) را گسترش داد و محور تازهای برای هویت عقلانی، فرهنگی و معنوی تشیع ایجاد کرد.
وی ادامه داد: امام رضا (ع) در مرو، الگوی گفتوگوی دینی، عقلگرایی و تعامل فرهنگی را پایهگذاری کرد و بدینگونه، بنیان تمدن ایرانی ـ اسلامی شکل گرفت. از همین رو، مشهدالرضا در قرون بعدی به نقطه ثقل فرهنگ شیعی و تولید اندیشه دینی در شرق جهان اسلام تبدیل شد.
بازسازی؛ تداوم مقاومت فرهنگی
طالبی، بازسازی حرمها را مصداق مقاومت فرهنگی دانست و گفت: تاریخ حرم رضوی همواره با مفهوم بازسازی پیوند داشته است؛ از دوران صفوی و قاجار تا روزگار انقلاب اسلامی. ساخت گنبد طلا، گسترش صحنها و مرمت هنرمندانه بناها، تنها اقدامی عمرانی نبود، بلکه تجلی ایمان مردم و اراده آنان برای حفظ هویت اسلامی ایران است.
وی افزود: امروز نیز آستان قدس رضوی با بهرهگیری از دانش تاریخی و فناوری نوین، تجربهای یگانه از مرمت اصیل اسلامی را رقم زده است؛ تجربهای که میان اصالت تاریخی و نیازهای نوین زائر پیوند برقرار میکند.
حرم رضوی؛ جامعهای کوچک از امت اسلامی
رئیس سازمان علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی اظهار کرد: حرم امام رضا (ع) نمونهای ممتاز از جامعهسازی دینی است. نذرها، موقوفات، بازارها و آیینهای زیارت، سازوکاری برای بازتولید سرمایه اجتماعی و وحدت امت اسلامی فراهم آوردهاند.
او افزود: آستان قدس رضوی امروز با نهادهایی چون دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مؤسسه آفرینشهای هنری و موزه مرکزی، این الگوی تمدنی را بهصورت نظاممند در عرصههای علمی و فرهنگی بازتولید کرده است.
مکتب هنر رضوی؛ تداوم زیبایی در خدمت معنا
طالبی، همچنین با اشاره به نقش بیبدیل هنر در شکلگیری تمدن رضوی گفت: حرم امام رضا (ع) بزرگترین موزه زنده هنر اسلامی است که در آن رنگ، نور و نقش در خدمت معنا و معرفت قرار گرفته است. در مکتب رضوی، زیبایی زینت نیست؛ بلکه زبان حقیقت است.
وی خاطرنشان کرد: سازمان علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی با تدوین «سند ملی مکتب هنر رضوی» و برگزاری رویدادهای هنری بینالمللی، میکوشد تا پیوند میان هنر، معنا و سیاست فرهنگی را در سطح جهانی نهادینه کند.
دیپلماسی فرهنگی زیارت؛ پیوند ملتها در مشهدالرضا (ع)
رئیس سازمان علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی، با اشاره به نقش مشهد در دیپلماسی فرهنگی، گفت: امروز مشهد مقدس مقصد میلیونها زائر از سراسر جهان است. این حضور گسترده، جلوهای از قدرت نرم فرهنگی ایران اسلامی به شمار میرود.
وی افزود: سازمان علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی با برگزاری نشستهای مشترک، تبادل هنرمندان و مشارکت در بازسازی عتبات در عراق، در مسیر ترویج عقلانیت و تمدن رضوی در سطح بینالمللی گامهای مؤثری برداشته است.
اقتصاد زیارت؛ الگوی عدالت فرهنگی
طالبی، با اشاره بهنظام وقف و نذر در آستان قدس رضوی، آن را نمونهای از «اقتصاد معنوی» دانست و گفت: این الگو، پیوند میان تولید ثروت، عدالت فرهنگی و خدمت اجتماعی را برقرار کرده و امروز میتواند مبنایی برای سیاستگذاری فرهنگی کشور در حوزه اقتصاد زیارت، باشد.
وی در بخش پایانی سخنان خود، تأکید کرد: در روزگار ما، بازسازی حقیقی در کالبد بناها خلاصه نمیشود، بلکه در بازسازی معنا و روایت فرهنگی است. حرم امام رضا(ع) باید برای نسلهای جدید بازخوانی شود تا همچنان الهامبخش ایمان، زیبایی و عدالت در جهان اسلام، باقی بماند.
نظر شما