بچه‌ها خوب بلدند غصه مادر و پدرها، آرزوها و غم‌ها را نقاشی کنند. پدرها هر شب که به خانه می‌آمدند، زن‌های خانه نگران می‌پرسیدند «چه خبر؟ قرار است چه اتفاقی بیفتد؟» و مردها خسته و رنجور از نامهربانی‌ها دست بر پیشانی می‌زدند و می‌گفتند «شاید سال دیگر باغ‌ها زیر خروارها خاک دفن شوند و دیگر محصولی نخواهیم داشت» و آه از نهاد زن‌ها برمی‌خاست. بچه‌ها دست به کار می‌شدند و در گوشه‌ای از دفترهای مشقشان از بین رفتن درختان سرسبز با میوه‌های نوبرانه را می‌کشیدند.

دوندگی‌های بی‌ثمر اهالی

رویین در ۳۵ کیلومتری اسفراین قرار دارد؛ روستای ملی و هدف گردشگری که به ماسوله خراسان شمالی معروف است. رویین به دهکده نساجی هم شهرت دارد و آوازه چادرشب‌بافی و دستمال‌های معروفش در ایران پیچیده است. زن، مرد، پیر و جوان دست در دست هم با کم‌آبی و بارش‌های اندک سالیان اخیر، شبانه‌روز پای به ثمر رسیدن درختان گیلاس، زردآلو، آلو و هلو عرق ریختند. اردیبهشت امسال طبق معمول اهالی مشغول کار و بار و زندگیشان بودند که متوجه رفت وآمدهای افراد ناشناس به داخل و اطراف روستا شدند و گمان کردند گردشگرهستند؛ اما یک روز با سر و صدای بلدوزرها سراسیمه به سمت «تیغ منظر» شتافتند و دیدند دامنه کوه تیغ منظر در حال تخریب و تسطیح است و اهالی و شورای روستا به افراد حاضر گلایه کردند که «چه می‌کنید؟ اینجا خاک اجداد ما و برای نسل‌های آینده‌مان است» که پاسخ شنیدند «ما مجوز ساخت بزرگ‌ترین مزرعه پرورش شترمرغ در سه استان خراسان را گرفته‌ایم و می‌خواهیم در این روستا اشتغال‌زایی کنیم». اعضای شورای روستا یکصدا پرسیدند: «از چه فردی مجوز پرورش شترمرغ در دامنه کوه را گرفته‌اید؟» و پاسخ شنیدند: «۲۶ دستگاه به ما مجوز ساخت پرورش شترمرغ در ۳هکتار را داده‌اند»!
روزها گذشت و اهالی هر روز از روستا راهی یک اداره می‌شدند و یک بار می‌شنیدند که «به شما مربوط نیست. سرمایه‌گذار طبق مجوز قانونی اقدام به ساخت کرده است» یا مدیر دیگری می‌گفت: «بروید خدا را شکر کنید که برای جوانان روستا شغل ایجاد می‌شود»؛ اما اهالی می‌گفتند پرورش شترمرغ در وسط یک دشت و بیابان معنا دارد نه در دامنه کوه! همین ماجرا گمانه‌زنی اهالی را پررنگ‌تر می‌کرد که نکند به بهانه پرورش شترمرغ، چند صباحی دیگر هتل و مجموعه گردشگری روی کوه بنا شود و از تولید و اشتغال هم خبری نباشد.
تصاویر و ویدئوها که به دستم رسید، متعجب از تخریب بی‌سر و صدای کوه، سراغ نماینده روستاییان در خصوص پیگیری مزرعه شترمرغ رفتم. حسین علی‌یاری دامنه کوه تیغ منظر را مکان اجرای این پروژه معرفی می‌کند و می‌گوید: رویین روستایی کوهستانی با ۷۰۰ هکتار باغ مثمر است و وزش باد در جهت غرب روستاست که تسطیح بخشی از دامنه کوه مشرف به روستا، موجب گرد وغبار فراوان در هوا و باغ‌ها و به خطر افتادن سرمایه این استان شده است.
وی با بیان اینکه به اتفاق اعضای شورای روستا به اداره جهاد کشاورزی اسفراین و منابع طبیعی مراجعه کردیم که پاسخ دادند سرمایه‌گذار با مجوز قانونی دست به چنین اقدامی زده، می‌افزاید: اهالی روستا موافق طرح‌های اقتصادی اشتغال‌زایی هستند؛ اما نه طرح‌هایی که به جای اشتغال‌زایی موجب تخریب منابع طبیعی، محیط ‌زیست و آسیب رساندن به محصولات باغی کشاورزی شود.
نماینده باغداران رویین با اشاره به اینکه در پیگیری‌ها ادعا شده سرمایه‌گذار برای ساخت مزرعه پرورش شترمرغ از ۲۶ دستگاه برای ۳ هکتار مجوز گرفته، تأکید می‌کند: ولی ما متوجه تسطیح بیش از ۳ هکتار شدیم. کارشناس اداره‌ای هم برای بررسی این پروژه به روستا آمد و نکته قابل تأمل اینکه به دنبال آدرس مجموعه پرورش شترمرغ بود. به او عنوان کردیم: «شما به این فرد مجوز دادید؛ اما خودتان نمی‌دانید طرحش در کدام منطقه از روستا قرار دارد؟!»
علی‌یاری ادامه می‌دهد: اعتراض اهالی و شورای روستا در شهرستان اسفراین به جایی نرسید و تصمیم گرفتیم از طریق استانداری به دنبال احقاق حق مردم روستا باشیم. با پیگیری‌های مکرر از استانداری به دنبال پاسخ این پرسش بودیم که «با چه منطقی به سرمایه‌گذار این طرح در دامنه کوه مجوز پرورش شترمرغ داده‌اند و در اوج خشکسالی‌های بی‌سابقه، چطور مجوز حفر چاه به این فرد داده شده است؟» و مسئولان وعده رسیدگی به این موضوع را دادند.

مخالفت با واگذاری حفر چاه

وی به جلسه با مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان شمالی اشاره و بیان می‌کند: مدیرکل جهاد کشاورزی استان اعلام کرد سرمایه‌گذار نتوانسته آب مورد نیاز را تأمین کند و۶ ماه مهلت قانونی تمام شده و به دلیل اعتراضات مردم روستا، اداره آب با حفر چاه برای این فرد مخالفت کرد و تا دریافت تخصیص مجوز آب، پروانه پرورش شترمرغ صادر نمی‌شود.
نماینده باغداران رویین تأکید می‌کند: حال مانده‌ایم چگونه و از چه طریقی به این فرد بدون توجه به برنامه و سند آمایش سرزمینی، پروانه تأسیس مرکز پرورش شترمرغ و واگذاری زمین را داده‌اند.

لطفاً به این موضوع وارد نشوید

مسئولان چه می‌گویند؟ موضوع را از اداره‌های کل‌ و مسئولان مربوط جویا شدم. محمد بدری فریمان، سرپرست فرمانداری اسفراین در پاسخ به پیگیری‌هایم به همین چند جمله بسنده می‌کند و می‌گوید: سرمایه‌گذار بومی از اهالی رویین در حال ساخت واحد پرورش شترمرغ در مقیاس کوچک بوده و مخالفت‌ها محلی و طایفه‌ای است و همه هم‌روستایی سرمایه‌گذار هستند و موضوع در دست بررسی قرار دارد. اینکه یک روزنامه ملی وارد موضوع شود، زیاد منطقی به نظر نمی‌رسد!
به سراغ مدیر دیگری رفتم. او هم تأکید می‌کند: لطفاً به این موضوع ورود نکنید. مسئولان‌ مربوط در حال پیگیری هستند!
در خلال پیگیری‌ها مطلع شدم مجوز این فرد را کارگروه امور اراضی خراسان شمالی صادر کرده است.
در ادامه به سراغ مدیران دستگاه قضایی در خراسان شمالی رفتم و تصاویر و ویدئوهای تخریب و تسطیح کوه در روستای رویین را برای آن‌ها ارسال کردم. روز چهارشنبه گذشته یکی از مدیران استانی خبر داد استاندار خراسان شمالی در سفر به اسفراین در روز پنجشنبه ممکن است از این پروژه بازدید کند و پای درددل مردمی که از همه جا ناامید، دست به دامن استانداری شده‌اند، بنشیند.

روز تاریخی برای رویینی‌ها

طلوع آفتاب پنجشنبه ۲۲ آبان شاید برای مردم رویین روز تاریخی محسوب شود. اهالی رویین از اذان صبح در خنکای پاییزی کوهستانی اسفراین خودشان را به تیغ منظر می‌رسانند و به همراه سرمایه‌گذار پروژه پرورش شترمرغ، منتظر بهمن نوری، استاندار خراسان شمالی می‌مانند.
استاندار بالاخره می‌آید و پس از طرح درخواست اعضای شورای روستا و سخنان هادی قوامی، نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی، نوری، استاندار خراسان شمالی خطاب به سرمایه‌گذار از او می‌پرسد: «آیا مجوز پرورش شترمرغ را دارید یا خیر؟» که وی پاسخ می‌دهد: «پرونده‌ام در استانداری است و تا الان مجوز نگرفته‌ام». پس از این پاسخ، بلافاصله استاندار خراسان شمالی دستور توقف فعالیت پروژه را می‌دهد و اعلام می‌کند: «تا زمان بررسی پرونده و درخواست این فرد در کارگروه مربوط در استانداری، وی حق جابه‌جایی یک بیل خاک را هم در منطقه ندارد».

دستگاه اجرایی کجاست؟

از سویی دیگر، استاندار خراسان شمالی در جلسه شورای اداری شهرستان اسفراین در جمع مدیران دستگاه‌های اجرایی شهرستان و استان به موضوع اجرای طرح پرورش شترمرغ در روستای رویین اشاره و تأکید می‌کند: مسئله این است که سرمایه‌گذار پیش از اینکه مجوزهای لازم از جمله جواز تأسیس را بگیرد، کار را شروع و حدود ۷ تا ۸ هکتار از زمین‌های ملی این منطقه را خاک‌برداری و تسطیح کرده است و من نمی‌دانم دستگاه‌های اجرایی مربوط تاکنون کجا بوده‌اند!
نوری عنوان می‌کند: مگر می‌شود فردی بدون دریافت مجوز، خاک‌برداری و تسطیح را شروع کند؟ دستگاه اجرایی کجاست؟ یک نفر زمینی را نشان ‌کند و بدون گرفتن مجوز، زمین ملی را تیغ بزند و خاک‌برداری کند؟ این اقدام در معرض دید است که اتفاق افتاده، چطور نگران نباشیم در مکان‌هایی که در معرض دید نیستند، چه اتفاق‌هایی می‌افتد؟
وی تصریح می‌کند: دستگاه‌های اجرایی مربوط درخواست سرمایه‌گذار را بررسی کنند. اگر مجوز داده شد که اجرایی شود، در غیر این صورت اگر با صدور مجوز موافقت نشد، احدی حق ندارد خاک آن منطقه را بابت این طرح جابه‌جا کند.
استاندار خراسان شمالی به نگرانی اهالی روستا اشاره و خاطرنشان می‌کند: مردم این منطقه نگران باغ‌ها و محصولات عالی خودشان از جمله گیلاس و گردو هستند. هنوز مجوز صادر نشده، چه کسی این اطمینان را به سرمایه‌گذار داده که این‌گونه اقدام کند؟ چه کسی صدور استعلام‌های مثبت محیط زیست، منابع طبیعی و دامپزشکی را به سرمایه‌گذار تضمین داده که او این‌طور به طبیعت دست‌اندازی کند؟ مسئولان شهرستان باید مراقبت می‌کردند و نباید خاک‌برداری انجام می‌شد. فرمانداری اسفراین برای حفظ منافع شهرستان باید وسط میدان می‌بود.

ورود دادستان مرکز استان به پرونده مزرعه شترمرغ

همچنین با پیگیری دوباره خبرنگار ما و ارسال تصاویر و اظهارات استاندار خراسان شمالی درباره مزرعه پرورش شترمرغ، سید جواد ایلالی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان به عنوان مدعی‌العموم به این موضوع ورود کرد. حالا باید منتظر ماند تا وعده رسیدگی مسئولان محقق شود. شاید قدم بعدی پس از توقف پروژه رسیدگی به دست‌اندازی سرمایه‌گذار به تیغ منظر باشد و تبعات چنین اقدامی با پاسخی که برای آیندگان بازدارنده باشد داده شود.

خبرنگار: محدثه جوان دلویی