دانش آموزان در رده‌های مختلف با مسائل روانی گوناگونی مواجه هستند. گروهی که به واسطه استرس، اضطراب و بحران های دوران بلوغ احتمال آسیب به سلامت روان در آن ها وجود دارد. به گفته کارشناسان، طی چند سال گذشته و بخصوص دو سال اخیر شاهد افزایش انواع آسیب های اجتماعی در بین دانش آموزان هستیم. موضوعی که پیشگیری و شناسایی آسیب روانی در دانش آموزان را به موضوعی ضروری تبدیل کرده است.

به همین دلیل معاونت پرورشی آموزش و پرورش باهمکاری وزارت بهداشت چندی قبل شروع به غربالگری روانی دانش آموازان کرد. در این غربالگری و بررسی ها، آسیب ها در هر استان و جنسیت متفاوت است اما در حوزه آسیب‌های اجتماعی تقریباً در تمام استان‌ها عوامل مخاطره‌آمیز خانوادگی بیشترین فراوانی دارد. نتیجه این غربالگری حکایت از آن دارد که بیشترین چالش های روانی دانش آموزان مربوط به مشکلات خانوادگی است.

در این راستا سمیه سادات ابراهیمی، مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی گفت: وضعیت سلامت روان دانش‌آموزان نسبت به نرم‌های جهانی در هیچ یک از شاخص‌ها از جمله خودکشی و سایر آسیب‌ها نگران کننده نیست، سال گذشته حدود ۸ میلیون و ۲۵ هزار دانش‌آموز در حوزه سلامت روان غربالگری شدند و امسال نیز برای تمامی دانش‌آموزان به جز پایه دوازدهم این غربالگری انجام خواهد شد.

وی بیان کرد: الگوی آسیب‌ها در استان‌ها، گروه‌های جنسیتی و مقاطع تحصیلی متفاوت است و نمی‌توان گفت یک عنصر در همه نقاط کشور غالب است، با این حال در حوزه آسیب‌های اجتماعی تقریباً در تمام استان‌ها عوامل مخاطره‌آمیز خانوادگی بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند.

ابراهیمی افزود: دانش‌آموزان در ۸ مؤلفه از جمله افسردگی، اضطراب، رفتارهای خودآسیب‌رسان و سایر عوامل مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. بلافاصله پس از غربالگری، خدمات روانشناختی بلافاصله برای دانش‌آموزانی که دچار افسردگی، اضطراب یا رفتارهای آسیب‌رسان هستند و حتی افرادی که مورد سوءاستفاده جسمی یا جنسی قرار گرفته‌اند، آغاز می‌شود.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی ادامه داد:مداخلات ما سطح‌بندی شده و ابتدا از مدرسه و معلم آغاز می‌شود. در صورتی که فرآیند درمان و بهبود در مدرسه به نتیجه نرسد، دانش‌آموزان به بیش از ۷۳۰ مرکز مشاوره تخصصی در مناطق مختلف کشور ارجاع داده می‌شوند.

وی افزود: ما سه گروه مخاطب از جمله اولیا، دانش‌آموزان و همکاران داریم که برای والدین نیز آموزش‌های حضوری و مجازی طراحی شده است و مشاوران در سطح مدارس مسئولیت اصلی هدایت خانواده‌ها را بر عهده دارند.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی درباره برنامه‌های عملیاتی مقابله با افزایش اضطراب و مشکلات روانی بیان کرد: ما اقدامات خود را در دو حوزه پیشگیری و مداخله دنبال می‌کنیم. در حوزه مداخله به محض شناسایی دانش‌آموز دارای مشکل، خدمات تخصصی مدرسه‌ای آغاز می‌شود و در صورت نیاز به مراکز مشاوره ارجاع می‌شود.

ابراهیمی با اشاره به برنامه‌های آموزشی تصریح کرد: ما ۸ مهارت ارتقایی شامل خودآگاهی، صبر و تاب‌آوری، مدیریت هیجان و مدیریت استرس را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهیم. این مهارت‌ها ابتدا به مدرسین میانی انتقال یافته و آن‌ها نیز در سطح مناطق، مشاوران و سپس دانش‌آموزان را آموزش می‌دهند.

وی افزود: آموزش این مهارت‌ها در سه مسیر ازجمله آموزش حضوری توسط مشاوران و همیاران، بازی‌وارسازی مهارت‌های زندگی از طریق پلتفرم‌های آموزشی با ویدیو و پادکست و همچنین انتقال آموزش از طریق همسالان انجام می شود. اکنون ۱۷۰ هزار همیار مشاور در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند که نسبت به ۹۷ هزار نفر سال گذشته، رشد قابل توجهی داشته است.