اما در این میان، بی‌دقتی یا ساده‌انگاری در بررسی اصالت بیمه‌نامه می‌تواند به یکی از جدی‌ترین چالش‌های کاربران تبدیل شود و پیامدهای مالی و حقوقی گسترده‌ای به‌دنبال داشته باشد. بر همین اساس، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران اخیرا هشدار داده است که کاربران نباید از بیمه‌نامه‌های بدون کد یکتا استفاده کنند، هشداری به‌جا، ضروری و مبتنی بر شواهد که جدی گرفتن آن برای هر بیمه‌گذار، اهمیت حیاتی دارد. در این مقاله، موضوع را از ابعاد مختلف بررسی می‌کنیم، یعنی دلایل صادرشدن این هشدار، معنای کد یکتا، ارتباط آن با سامانه سنهاب، پیامدهای استفاده از بیمه‌نامه فاقد کد یکتا و راهکارهای ایمن خرید بیمه از طریق پلتفرم بیمه بازار را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

چرا باید هشدار بیمه مرکزی را جدی بگیریم؟

بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران طی ابلاغیه‌ای رسمی تأکید کرده است که از تاریخ ابتدای آبان ۱۴۰۴، هرگونه صدور بیمه‌نامه شخص ثالث بدون دریافت و ثبت کد یکتا، فاقد اعتبار قانونی محسوب می‌شود. براساس این دستورالعمل، شرکت‌های بیمه‌گر پیش از صدور هر بیمه‌نامه موظف‌اند تمامی مراحل احراز اصالت را انجام دهند، ازجمله استعلام مشخصات مالک، تطبیق کد پستی، ثبت اطلاعات خودرو در سامانه سنهاب و تأیید نهایی کد یکتا در پایگاه بیمه مرکزی. این تصمیم در واقع پاسخی به نگرانی‌های فزاینده درباره صدور بیمه‌نامه‌های غیرمعتبر و احتمال جعل یا خطا در فرآیند ثبت اطلاعات است. بیمه مرکزی با اجرای این طرح، قصد دارد زنجیره اطمینان در صنعت بیمه را تقویت کرده و از بروز اختلافات میان بیمه‌گذاران، شرکت‌های بیمه و مراجع قضایی جلوگیری کند، گامی که می‌تواند به شفاف‌تر شدن و دیجیتالی‌تر شدن کامل فرآیندهای بیمه‌ای کشور منجر شود.

مفهوم کد یکتا و نقشی که ایفا می‌کند

کد یکتا درواقع یک شناسه دیجیتال ۱۱ رقمی است که به هر بیمه‌نامه شخص ثالث اختصاص داده می‌شود و به‌عنوان شناسه‌ای منحصربه‌فرد، امکان تأیید اصالت، استعلام وضعیت و ردیابی اطلاعات بیمه‌نامه را فراهم می‌سازد. این کد نقش همان کد ملی را برای بیمه‌نامه ایفا می‌کند؛ به‌عبارت دیگر، هر بیمه‌نامه معتبر باید دارای کد یکتایی باشد که در پایگاه داده سامانه سنهاب بیمه مرکزی ثبت شده است. با واردکردن این کد در درگاه‌های رسمی، بیمه‌گذار قادر است اطلاعاتی نظیر نام شرکت بیمه‌گر، شماره سری بیمه‌نامه، مشخصات خودرو یا موتورسیکلت، میزان تخفیف عدم خسارت و وضعیت اعتبار بیمه‌نامه را مشاهده کند.

از آنجا که فرآیند صدور بیمه‌نامه در سال‌های اخیر به‌صورت دیجیتال درآمده، کد یکتا علاوه‌بر اینکه نشان‌دهنده اصالت بیمه‌نامه است، یکی از ابزارهای کلیدی برای جلوگیری از جعل، سوءاستفاده و خرید بیمه‌نامه‌های غیرقانونی محسوب می‌شود. درواقع، این کد پلی میان بیمه‌گذار، شرکت بیمه و سامانه نظارتی بیمه مرکزی ایجاد می‌کند که اساس شفافیت و اعتماد در صنعت بیمه امروز را تشکیل می‌دهد.

ارتباط کد یکتا با سامانه سنهاب؛ چرا این ارتباط حائز اهمیت است؟

سامانه سنهاب که نام آن برگرفته از عبارت «سامانه نظارت و هدایت الکترونیکی بیمه» است، ستون فقرات نظام اطلاعاتی صنعت بیمه کشور به شمار می‌رود. این سامانه توسط بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران طراحی و مدیریت می‌شود تا تمامی بیمه‌نامه‌های صادرشده،‌ به‌ویژه در رشته‌ی شخص ثالث، به‌صورت متمرکز، ثبت و قابل رهگیری باشند.

در فرآیند ثبت، هر بیمه‌نامه همراه با کد یکتا، اطلاعات بیمه‌گذار، مشخصات وسیله نقلیه و شرکت بیمه‌گر در پایگاه داده سنهاب درج می‌شود تا از بروز مغایرت یا جعل اطلاعات جلوگیری شود. اهمیت این ثبت دوچندان است، زیرا تنها بیمه‌نامه‌هایی که در سنهاب تأیید و دارای کد یکتا هستند، از منظر قانونی معتبر و مشمول حمایت‌های نظارتی بیمه مرکزی به حساب می‌آیند.

در مقابل، بیمه‌نامه‌هایی که در این سامانه ثبت نشده‌اند، قابلیت استعلام ندارند و در زمان خسارت نیز از سوی شرکت‌های بیمه یا مراجع قضایی قابل استناد نخواهند بود. به بیان دیگر، سنهاب مرجع نهایی تشخیص اصالت بیمه‌نامه‌ها و تضمین‌کننده سلامت تبادلات در بازار بیمه کشور است.

پیامدهای استفاده از بیمه‌نامه فاقد کد یکتا

استفاده از بیمه‌نامه‌ای که فاقد کد یکتا باشد، در عمل خطراتی متوجه بیمه‌گذار خواهد کرد؛ برای مثال:

•‌ در صورت نداشتن کد یکتا، بیمه‌نامه فاقد امکان استعلام رسمی از سنهاب خواهد بود و در زمان بروز حادثه، شرکت بیمه‌گر می‌تواند از پرداخت خسارت خودداری کند، زیرا اعتبار بیمه‌نامه از منظر قانونی تأیید نشده است.

•‌ بر اساس دستورالعمل صریح بیمه مرکزی، مسئولیت صدور بیمه‌نامه بدون کد یکتا بر عهده شرکت بیمه‌گر است، اما در عمل، بیمه‌گذار نیز ممکن است با چالش‌های حقوقی، تأخیر در دریافت خسارت و پیچیدگی در پیگیری پرونده مواجه شود.

•‌ هنگام خرید و فروش خودرو یا انتقال پلاک، نبودِ ثبت معتبر در سامانه سنهاب، مانع نهایی‌شدن معامله خواهد شد، در چنین شرایطی، نه خریدار از اصالت بیمه‌نامه اطمینان دارد و نه فروشنده می‌تواند خودرو را بدون رفع این نقص به‌صورت رسمی منتقل کند.

راهکارهای ایمن خرید بیمه از طریق بیمه بازار

برای اطمینان از انتخاب بیمه‌نامه‌ای معتبر و دارای کد یکتا می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

•‌ با ورود به پلتفرم بیمه بازار، اطلاعات مربوط به وسیله نقلیه و مشخصات بیمه‌گذار را وارد کنید تا فهرستی از پیشنهادهای شرکت‌های مختلف به‌صورت شفاف و قابل مقایسه نمایش داده شود.

•‌ هنگام انتخاب بیمه‌نامه، حتما بررسی کنید که کد یکتا در آن درج شده و از طریق سامانه سنهاب بیمه مرکزی امکان استعلام و تأیید اصالت بیمه‌نامه وجود دارد.

•‌ همواره شرکت‌های بیمه‌گری را انتخاب کنید که دارای مجوز رسمی از بیمه مرکزی بوده و سوابق عملکرد آن‌ها در زمینه‌ی پرداخت خسارت، رضایت مشتریان و توانگری مالی قابل اطمینان است.

•‌ پس از صدور بیمه‌نامه و پیش از نهایی‌کردن پرداخت، از طریق وب‌سایت سنهاب یا پیامک استعلام رسمی، اصالت بیمه‌نامه خود را بررسی کرده و از ثبت صحیح اطلاعات در پایگاه بیمه مرکزی مطمئن شوید.

جمع‌بندی

هشدار اخیر بیمه مرکزی درباره پرهیز از خرید بیمه‌نامه‌های بدون کد یکتا، پیامی صریح برای تمام دارندگان خودرو و موتورسیکلت است: در دنیای بیمه دیجیتال، بی‌توجهی به اصالت بیمه‌نامه می‌تواند پرهزینه تمام شود. کد یکتا و سامانه سنهاب، ابزاری فنی و ستون‌های اعتماد و اعتبار در صنعت بیمه کشورند که صحت، شفافیت و قانونی‌بودن هر بیمه‌نامه را تضمین می‌کنند. بی‌اعتنایی به آن‌ها، به‌معنای پذیرش ریسک‌های مالی، حقوقی و حتی ازدست‌رفتن حق دریافت خسارت است. با این حال، استفاده از استعلام بیمه شخص ثالث بیمه بازار این مسیر را ساده کرده است، جایی که می‌توانید بیمه‌نامه‌ای با قیمت مناسب، پوشش کامل و کد یکتای معتبر خریداری کنید.