شاخص جهانی هوش مصنوعی که با هدف ارائه یک ارزیابی شفاف و عینی از چگونگی پیشرفت کشورهای مختلف در زمینه هوش مصنوعی قریب به ۶ سال پیش پیشنهاد شده، با بررسی عوامل مهم و مؤثر، به شناسایی رهبران، برجسته‌سازی شکاف‌ها و ترویج درک بهتر از چشم‌انداز جهانی هوش مصنوعی می‌پردازد. شاخصی که کشورها را با استفاده از یک رویکرد چندوجهی مبتنی بر جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها در هفت آماره کلیدی شامل: تحقیق، استعداد، زیرساخت، محیط عملیاتی، تجاری، راهبرد دولت و توسعه ارزیابی می‌کند.
در این میان، ارائه یک گزارش و داده‌نگاری مبتنی بر یک تحلیل علمی که توسط پژوهشگران دانشگاه تهران انجام شده است، حاوی نکات و ظرائف قابل توجهی در خصوص جایگاه و راهبرد کشورها در مقیاسی بین‌المللی برای ایفای نقش در حوزه سرنوشت‌ساز هوش مصنوعی است. تحلیل مذکور با استناد به آماره‌های هفت‌گانه و مورد اشاره، ۸۳ کشور را در قالب «هرم قدرت و تأثیر» در مناسبات هوش مصنوعی در چهار سطح کلی دسته‌بندی می‌کند؛ سطح نخست «اَبَرقدرت» که عبارت است از ایالات متحده آمریکا! سطح دوم رقیب جهانی یا «چالش‌گر» که همان جمهوری خلق چین است. سطح سوم اما «باشگاه نخبگان» نام‌گذاری شده و شامل ۲۴ کشور غالباً توسعه‌یافته یا ثروتمند است و قاعده هرم و سطح چهارم با عنوان «آغازگران و پیروان» شامل ۵۷ کشور در طیف وسیعی از اقتصادهای در حال توسعه در آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی!
در این گزارش و امتیازاتی که با حداکثر ۱۰۰ در نظر گرفته شده، به طور مثال و در منطقه آسیای جنوب‌غربی و آناتولی، رژیم نامشروع اسرائیل با امتیاز ۲۶ در رتبه ۹ شاخص جهانی، عربستان سعودی با امتیاز ۲۰ در رتبه ۱۴، امارات متحده عربی با امتیاز ۱۷ در رتبه ۲۰، ترکیه با امتیاز ۱۱ در رتبه ۳۴ و ایران با امتیاز ۸ در رتبه ۶۰ و در سطح چهارم این هرم قرار دارد. منطقه‌ای که به شکل خاص، همواره زمین بازی‌های بزرگ ژئوپلیتیکی بوده و آن‌ گونه که پیداست، در ساحت حساس و راهبردی هوش مصنوعی نیز، حداقل در میان کشورهای حاضر در این فهرست، رقابتی نابرابر اما فزاینده را به چشم خواهد دید.
به شکل کلی، هر گونه سطح‌بندی و داده‌نگاری کمی از موضوعات چندوجهی و پیچیده‌ای که به ماهیت، مناسبات و روابط قدرت مرتبط می‌شود شامل نارسایی‌های فراوان و البته حامل حقایق و واقعیت‌هایی انکارناپذیر است.
اینکه ایالات متحده به واسطه چیرگی فناورانه و ماهیت انحصارطلب خود، یکی از دو بازیگر اصلی عرصه هوش مصنوعی بوده به همان اندازه درست است که چین به کمک روش‌های خلاقانه و آلترناتیوهای نوآورانه، شانه‌به‌شانه در حال حرکت با رقیب اصلی است!
ابرقدرت، چالش‌گر و باشگاه نخبگانی که احتمالاً امید چندانی به اضافه ‌شدن به رینگ مبارزه چین و آمریکا در این کارزار نداشته و عمده مساعی خود را به ماندن و بازنماندن از رقبای هم‌تراز به ‌ویژه در مقیاس‌های منطقه‌ای می‌بینند و سطح چهارمی‌هایی که با یک پنجره زمانی بسیار کوتاه برای ارتقای جایگاه خود و یا ماندن در پایین‌ترین عرصه مناسبات هوش مصنوعی روبه‌رو هستند.
حال این انتخاب واضح و روشن برای تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران ایرانی وجود دارد که به ساختارسازی و اختصاص بودجه‌های متعارف برای این فناوری نامتعارف بسنده کنند و طی پنج سال آینده و با بسته‌ شدن این پنجره طلایی دوباره کارگروه آسیب‌شناسی تشکیل دهند و یک ردیف بودجه جدید برای اشتهای اژدهای سیری‌ناپذیر دیوان‌سالاری مهیا کنند یا با رویکردی انقلابی و الگو قرار دادن «طهرانی‌مقدم»ها و «فخری‌زاده»ها و «حاجی‌زاده»ها، دست ملت ایران را برای مواجهات آتی در حوزه‌های سخت و نرم قدرت آنچنان پر کنند که هزینه تعدی به حقوق و منافع ایرانیان برای دشمنان بیش از فایده آن باشد.