موضوع تقسیم میراث و وصیت درباره اموال پس از فوت، از جمله مسائل حساس و دارای ابعاد حقوقی، شرعی و خانوادگی است که همواره مورد توجه فقها و مراجع تقلید قرار گرفته است. در نظام حقوقی اسلام، احکام ارث به صورت دقیق و مبتنی بر موازین شرعی تعیین شده و هرگونه تغییر در این تقسیم‌بندی، مستلزم رعایت ضوابط خاصی است که هدف آن حفظ حقوق ورثه و جلوگیری از تضییع حقوق شرعی آنان است.

در عین حال، وصیت به عنوان یکی از حقوق مالی انسان در دوران حیات، این امکان را برای افراد فراهم می‌آورد که نسبت به بخشی از اموال خود پس از وفات تصمیم‌گیری نمایند، مشروط بر آن که این تصمیم در چارچوب مقررات شرعی و محدوده مجاز آن (ثلث ترکه) انجام پذیرد. بنابراین، تعیین حدود نفوذ وصیت در مواردی که با احکام ارث تعارض پیدا می‌کند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای به استفتائی پیرامون این موضوع پاسخ داده اند که تقدیم حضور علاقه‌مندان می‌گردد.

سوال:

پدری وصیت کرده است که پس از فوت، کلیه اموال منقول و غیرمنقول به طور مساوی بین فرزندان پسر و دختر تقسیم شود؛ آیا این وصیت شرعاً نافذ است؟

پاسخ:

اگر قصد وصیت‌کننده این بوده است که بر خلاف حکم شرعیِ تقسیم ارث، اموال به طور مساوی تقسیم شود، وصیت باطل است.

اما اگر مقصود او این بوده است که سهم الارث دختران را به اندازه پسران افزایش دهد، در صورتی که مقدار مجموع اضافه بیش از یک‌سوم کل ارث بیشتر نباشد، وصیت نافذ است. در غیر این صورت، نسبت به مازاد بر ثلث، نیازمند تایید ورثه می‌باشد.