صنعت تجهیزات پزشکی، حلقه اتصال حیاتی میان نوآوری علمی و سلامت جامعه است؛ صنعتی که تأمین تجهیزات تشخیصی، درمانی و توانبخشی را بر عهده دارد و سلامت میلیونها نفر به عملکرد روان آن وابسته است. با این حال، به نظر میرسد این حلقه اساسی، امروز با چالشهای مالی عمیقی روبهرو شده که توان عملیاتی آن را تحت تأثیر قرار داده است.
بر اساس اعلام نمایندگان این صنف، حجم مطالبات تولیدکنندگان و واردکنندگان تجهیزات پزشکی از دولت به رقمی قابل توجه رسیده که این موضوع، تأمین مواد اولیه، نگهداری از دستگاههای موجود و توسعه فناوریهای نوین را با دشواری روبهرو ساخته است.
در چنین شرایطی پرسش اساسی این است تداوم وضعیت یاد شده چه پیامدهایی برای نظام سلامت کشور خواهد داشت؟ آیا شاهد افزایش صفهای طولانی برای عملهای جراحی خواهیم بود؟ آیا کمبود داروها و تجهیزات اساسی، جان بیماران را بیشتر تهدید خواهد کرد؟
هشدار درباره صف ۹ ماهه جراحی
رئیس انجمن صنفی تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی کشور در پاسخ به قدس ابتدا به آخرین وضعیت مطالبات بخش متبوعش از دولت میپردازد و میگوید: بدهی معوق دولت به تأمینکنندگان این بخش از مرز ۳۰ هزار میلیارد تومان گذشته است.
علیرضا چیذری با اشاره به اینکه سازمان بیمه سلامت از ابتدای امسال تاکنون بدهیاش را پرداخت نکرده است، میافزاید: سازمان بیمه تأمین اجتماعی نیز بدهیاش را با بعضی از شرکتهای تأمین تجهیزات پزشکی تا مرداد تسویه کرده که البته بسیاری از این بدهیها مربوط به سال پیش بوده است.
وی با بیان اینکه شرکتهای دارویی و تأمین تجهیزات پزشکی از سه چهار ماه پیش اقدام به خرید ارز کردهاند؛ اما شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو) هنوز نتوانسته منابع مالی را به شرکتهای خارجی منتقل کند، اظهار میکند: ما طی این مدت شاهد هیچ همکاری در این زمینه از سوی بانک مرکزی و شرکت نیکو نبودهایم؛ این درحالی است که پیشتر نسبت به عواقب بسیار سنگین حذف ارز ترجیحی – ۴هزارو۲۰۰ تومانی- کالاهای اساسی و افزایش آن به قیمت ۲۸هزارو۵۰۰ تومان
هشدار داده و گفته بودیم دولت نمیتواند بودجه مابهالتفاوت آن را تأمین کند که متاسفانه همین اتفاق هم افتاده، بهطوری که نه امکان انتقال ارز وجود دارد و نه دولت میتواند بدهیاش را بپردازد.
چیذری ادامه میدهد: در چنین شرایطی چکهای داروخانهها و مراکز درمانی برگشت میخورد و انبارها در حال خالی شدن هستند و شرکتهای تأمینکننده تنها با ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرفیت خود کار میکنند.
وی در همین زمینه با خطرناک توصیف کردن وضعیت زنجیره تأمین تجهیزات پزشکی میگوید: با وجود تمام تلاشهایی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای حفظ شرایط موجود کرده اما وضعیت زنجیره تأمین دارو و تجهیزات پزشکی بسیار خطرناک شده، بهطوری که دکتر پیرصالحی درباره ورود به شرایط هشدار در حوزه دارو، شیرخشک و تجهیزات پزشکی اخطار بسیار جدی داده است.
دلایل بحران در زنجیره تأمین تجهیزات پزشکی
رئیس انجمن صنفی تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی کشور سپس به ریشههای بحران در زنجیره تأمین تجهیزات پزشکی و دارو اشاره میکند و میافزاید: این موضوع ریشه در عوامل مختلفی دارد. نخست اینکه تصمیمگیران بودجه مابهالتفاوت طرح دارویار و تجهیزات را ۸۰ همت محاسبه کردند، درحالی که رقم واقعی این تفاوت بیش از ۲۰۰همت است، در نتیجه حتی اگر ۸۰ همت پیشبینی شده هم تحقق پیدا کند باز بودجه مورد نظر، کفاف تأمین تجهیزات و دارو را نمیدهد.
وی تحقق نیافتن بودجه را یکی دیگر از دلایل بروز این بحران عنوان میکند و ادامه میدهد: درآمد دولت به دلیل واقعی ندیدن بودجه، تحقق پیدا نکرده و این موضوع روی حوزه سلامت تأثیر گذاشته است.
چیذری با اشاره به سهم پایین حوزه سلامت از درآمد ناخالص ملی (جیدیپی) میگوید: این موضوع هم در بروز بحران در زنجیره تأمین دارو و تجهیزات پزشکی تأثیرگذار بوده است.
وی با رد ادعای کسانی که اجرا نشدن نظام ارجاع و مصرف بیرویه دارو را در ایجاد بحران یاد شده مهم میدانند، تصریح میکند: سرانه دارو و تجهیزات پزشکی در کشورهای همسایه ما بین ۲۸۰ تا ۴۰۰ دلار است در حالی که این رقم در کشور ما به ۷۰ و ۸۰ دلار نمیرسد، بنابراین با پایین بودن سرانه دارو و تجهیزات پزشکی در ایران چگونه میتوان چنین ادعاهایی را پذیرفت. اینها بهانههایی هستند که پشت واقعیت تحقق نیافتن بودجه و عدم تخصیص سهم مناسب برای حوزه سلامت از تولید ناخالص ملی مطرح میشوند.
او با اشاره به سقوط کنترل نشده ارزش پول ملی میگوید: این بدترین کار ممکن از سوی مسئولان ما بوده است. هیچ کشوری را سراغ نداریم که ارزش پول ملی را به امان خدا رها کند و به دست بازار قاچاق بسپارد و بهدنبالش جهشهای چند ده برابری در نرخ ارز اتفاق بیفتد و اینگونه همه بخشها ازجمله حوزه درمان، تجهیزات پزشکی و دارو هم تحت تأثیر این معضل بزرگ قرار گرفته است.رئیس انجمن صنفی تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی کشور در همین زمینه میافزاید: دلایل یاد شده بهویژه حذف ارز ۴هزارو۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی موجب شده در واردات دستگاهها و فناوریهای پیشرفته پزشکی دچار عقبافتادگی حاد شویم. از سوی دیگر توان مالی شرکتهای ما در تجهیزات پزشکی مصرفی به یک هشتم کاهش پیدا کرده و همچنین قیمت تجهیزات پزشکی سرمایهای مثل دستگاه امآرآی ۲۰ تا ۲۵ برابر افزایش یافته و ما توان خرید چنین دستگاههایی را نداریم، ضمن اینکه شرایط نگهداری دستگاه سرمایهای هم بسیار سخت شده است.
چیذری ادامه میدهد: در صورت تداوم وضعیت موجود و با پایان یافتن موجودی انبار تجهیزات خریداری شده با ارز ترجیحی، بدهی ۳۰هزار میلیارد تومانی دولت تا پایان سال میتواند به بیش از ۱۳۰هزار میلیارد تومان افزایش یابد؛ موضوعی که نظام درمانی کشور را با چالشی بیسابقه و خطرناک مواجه خواهد کرد.
وی سپس به پیامدهای فاجعهبار بحران مذکور اشاره میکند و میگوید: با تداوم بحران در زنجیره تأمین تجهیزات پزشکی، صف عملهای جراحی در بعضی از عملها به بیش از ۶ ماه و حتی ۹ ماه کشیده میشود. همچنین سلامت و حیات بیماران به خطر میافتد، به کادر درمان فشاری دوچندان وارد میشود و از سوی دیگر موجب گسترش نارضایتی عمومی از دولت در حوزه بهداشت و درمان خواهد شد.
برای خروج از بحران یاد شده باید رویکردهای کلان اقتصادی به صورت بنیادین اصلاح و ارزش پول ملی به عنوان یکی از پیششرطهای اصلی، تثبیت شود، سهم واقعی از تولید ناخالص ملی به حوزه سلامت تخصیص یابد و همچنین انتقال ارز برای واردات کالاهای اساسی و فناوریهای پزشکی تسهیل شود.
دولت قطعاً کوتاهی کرده است
سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه قطعاً دولت در مورد تخصیص و تأمین ارز برای دارو و تجهیزات پزشکی کوتاهی کرده است به قدس میگوید: کمیسیون بهداشت و درمان در این زمینه وظیفه خود را انجام داده است؛ یعنی ما از محل ۱۱ میلیارد یورویی که برای کالاهای اساسی بوده، ۳.۵ میلیارد یورو را به کالاهایی مثل دارو و مواد اولیه آن، شیرخشک و تجهیزات پزشکی اختصاص دادهایم. حتی با ورود جدی به این موضوع در همان سه ماهه نخست سال جاری نیز بانک مرکزی ۸۰۰ میلیون یورو به بخش یاد شده اختصاص داده؛ اما تأمین این ارز که به عهده شرکت نیکو در وزارت نفت است انجام نشده است. درواقع این شرکت در انجام وظیفهاش کوتاهی کرده و به همین خاطر نیز وزیر نفت اقدام به تغییر مدیریت آن کرده است.
اسحاقی ادامه میدهد: الان منتظریم مدیریت جدید شرکت نیکو به تکلیف قانونیاش که تأمین ۵۵۰ میلیون یورو برای تجهیزات پزشکی تا پایان آبان است عمل کند، در غیر این صورت قطعاً کمیسیون بهداشت و درمان از ابزارهای نظارتی که در دست دارد استفاده خواهد کرد.
وی در پاسخ به اینکه اگر ۵۵۰ میلیون یورو از سوی شرکت یاد شده پرداخت شود آیا مطالبات صنعت تولید و تجهیزات پزشکی تسویه خواهد شد، میگوید: با این رقم تا حدودی مطالبات پرداخت خواهد شد اما اصرار ما این است دولت نگاهش را به تخصیص و تأمین ارز در حوزه سلامت تغییر دهد، چون تخصیص و تأمین ارز در حوزه سلامت مثل تخصیص و تأمین ارز در حوزه تأمین تلفن همراه و خودرو نیست؛ اینها با هم تفاوت دارند و اگر تخصیص و تأمین ارز درحوزه سلامت بهموقع انجام نشود قطعاً با جان بیماران بازی میشود و شاهد اتفاقات بسیار نامبارک و ناگواری خواهیم بود.
اسحاقی ضمن بیان اینکه ۳.۵ میلیارد یورویی که برای دارو، مواد اولیه دارو، شیرخشک و تجهیزات پزشکی اختصاص پیدا کرده باید بهموقع پرداخت شود، عنوان میکند: با توجه به اینکه رئیسجمهور نزدیک به دو دهه سابقه حضور در کمیسیون بهداشت و درمان را دارد و بهخوبی با مسائل این حوزه آشناست و از سوی دیگر توجهی که مجلس به برنامه هفتم داشته است انشاءالله اتفاقات خوبی را در این حوزه شاهد باشیم.
نظر شما