اسما حسنپور مقدم، قهرمان مسابقات آسیایی شطرنج رده سنی نوجوانان در سال ۲۰۲۵ در شهر بانکوک است که توانست در این مسابقات سه بار روی سکو برود. اسمای دهساله در رقابتهای آسیایی بانکوک با نمایش بینظیر خود و کسب ۹ پیروزی متوالی و عملکرد ریتینگ ۲۵۰۰، قهرمان زیر ۱۰ سال آسیا شد و عنوان قهرمانی در بخش شطرنج برقآسا را از آن خود کرد، همچنین موفق به افزایش ۱۰۴ واحدی ریتینگ بلیتس شد. اسما همچنین در بخش رپید (شطرنج سریع) موفق به کسب مدال نقره و در بخش استاندارد (زمانهای معمول و طولانی) موفق به کسب مدال برنز شد. در گفتوگو با اسما علت علاقهمندیاش به شطرنج، جزئیات و چالشهای قهرمانیاش در آسیا و برنامههایش برای آینده را جویا شدیم.
قصه شطرنجباز شدنت را برایمان توضیح میدهی، مشوقت چه کسی یا چه کسانی بودند؟
قصه از آنجا شروع شد که داخل ماشین پدرم کتابی جا مانده بود؛ برادرم ایمان آن کتاب را خواند و برای همین به شطرنج علاقهمند شد، کلاس شطرنج رفت و توانست مقام نخست زیر ۱۶ سال کشور را کسب کند. برادرم عناوین قهرمانی زیادی از جمله جام گیلان، قهرمان تیم استان خراسان رضوی و... را در کارنامهاش دارد. اما خودم از زمانی که چهار و نیم سال داشتم شطرنج را شروع کردم. از طریق برادرم به شطرنج علاقهمند شدم، مادر و پدرم من را تشویق کردند و به مسابقات کشوری راه پیدا کردم. در خانواده ما پدرم هم شطرنج بازی میکرد اما مانند ما علاقهمند نبود.
اولین مسابقه یا مسابقاتی که شرکت کردی چه بود و چه موفقیتهایی کسب کردی؟
من سه بار در مسابقات آسیایی شرکت کردم. در این سه سال دو نقره، یک طلا و یک برنز بدست آوردم. نخستین بار در هشتسالگی، سال گذشته در ۹ سالگی و امسال هم در سن ۱۰ سالگی در مسابقات شرکت کردم.
مسابقات آسیایی ۲۰۲۵ بانکوک چطور بود؟ مسابقات و حریفهایت را چطور ارزیابی کردی؟
در این مسابقات من ۲۵ بازی کردم و از این ۲۵ بازی ۲۲ تا را بردم. سه جدول داشت، در بخش رپید (شطرنج سریع) که روز اول برگزار شد، نفر دوم شدم؛ البته از نفر اول برده بودم ولی خب همامتیاز شدم و پوئنشکنی من کمتر بود. در بخش استاندارد (زمانهای معمول و طولانی) نفر سوم شدم و در بخش بلیتس (شطرنج برقآسا با زمانهای بسیار کوتاه) هم که روز آخرش بود، نفر اول شدم و در مجموع سه مدال بدست آوردم. حریفهای سختی داشتم، چون هر کدام نماینده کشورهای مختلف در همین رده سنی بودند. مسابقات سختی بود. استراتژی من این است که معمولاً در بازیها زیاد فکر میکنم اما در آخر برنده شدم.
به جز شطرنج در رشتههای ورزشی دیگر هم فعالیتی داری؟ اوقات فراغتت را چکار میکنی؟
من شطرنج را انتخاب کردم ولی در رشتههای ورزشی دیگر هم فعالیت میکنم؛ تکواندو و شنا را خیلی دوست دارم و در ورزش تکواندو دوست دارم نقشآفرینی کنم و هماکنون کلاس میروم ولی تاکنون در مسابقهای شرکت نکردهام. در زمان اوقات فراغت کلاس تکواندو میروم ولی اگر خانه باشم، نقاشی میکشم یا خط تمرین میکنم یا بعضی وقتها هم قرآن میخوانم.
برنامهات در آینده برای مسابقات جهانی چیست؟
یکی از بزرگترین آرزوهایم این است وقتی بزرگتر شدم در مسابقات جهانی شطرنج بزرگسالان شرکت کنم و نفر اول شوم؛ حاضرم برای رسیدن به آن از بسیاری چیزها بگذرم تا به آرزویم برسم. دوست دارم قهرمان بانوان جهان در سطح بزرگسالان شوم و همچنین در حوزه نوجوانان نیز میخواهم قهرمان جهان شوم. یکی از اهدافم از قهرمانی شطرنج این است ریتینگمان را به ۲۷۰۰ برسانیم.
چقدر برای شطرنج تمرین میکنی؟ بین درس و مدرسه با شطرنج چطور هماهنگی ایجاد میکنی؟ آیا مطالعهای هم داری؟
روزانه چهار تا هفت ساعت تمرین شطرنج انجام میدهم و متفاوت است که البته به درسم آسیبی نمیرساند. کتابهای تئوری وسط بازی و آخر بازی کرس و شیوه دارکوبی و کتابهای زیاد دیگری در زمینه شطرنج خواندهام که نامشان را خاطرم نیست.
به خاطر قهرمان شدنت چه قدردانیهایی از تو به عمل آمد؟
دو تا از باشگاههای شهر مشهد، باشگاه فرزین به نمایندگی از خانم اکبری میخواستند از من قدردانی کنند ولی متأسفانه هنوز خانم اکبری را ندیدم و دیگری باشگاه پروما که آقای خداشناس میخواستند از من قدردانی داشته باشند که من نتوانستم حضور پیدا کنم. فکر میکنم دوشنبه هم هیئت شطرنج قرار است از من قدردانی کند. اما در سطح ملی تاکنون تقدیری از من به عمل نیامده است.
در شطرنج در سطح جهانی و ملی از چه کسی الگو میگیری؟
در سطح جهانی از یودیت پولگار، اما در داخل کشور از برادرم و البته از برادرم بالاتر پرهام مقصودلو است که از او الگو میگیرم، چون او توانسته با نفر اول جهان و بالاترین رتبه جهان مساوی کند و بالاترین ریتینگ کل کشور و سوپر استاد بزرگ است. در واقع استاد من آقای میری بود ولی الان یک سال است که با برادرم تمرین میکنم.
مهمترین مهارتی که یک شطرنجباز باید داشته باشد را چه میدانی؟
مهمترین مهارت این است که تمرکز کند و در سروصدا هم بتواند بازی کند و از چیزی نترسد، درواقع راحت بتواند چیزی را قربانی کند یعنی تفاوت بدهد ولی بتواند بازی را در آخر ببرد. وقتی شطرنج بازی میکنم خیلی چیزها به فکرم راه پیدا میکند، فکر میکنم اگر ببرم یا ببازم چه میشود، ریتینگ چقدر کم و زیاد میشود، ولی سعی میکنم این افکار را منحرف کنم.
وقتی در بازی شطرنج و شرایط سخت گیر میکنی و نمیدانی کدام مهره را حرکت بدهی چه میکنی؟
در این موارد نذر صلوات میکنم و از خدا کمک میخواهم و جواب هم گرفتهام. مادر و پدرم و برادرم خیلی کمکم میکنند و پیش از مسابقات آسیا حتماً باید به حرم بروم.
پس از قهرمانی برای دریافت مدال با چادر روی سکو رفتی چه احساسی داشتی؟
من در خانوادهای مذهبی به دنیا آمدم و از همان کودکی چادر را دوست داشتم. از وقتی هشتسالم بود چادر سر کردم و دوست داشتم هرجا میروم حتی روی سکوی قهرمانی با چادر بروم و پس از این هم انشاءالله همینطور خواهد بود.
اگر میتوانستی یک مهره به شطرنج اضافه کنی آن چه بود؟
کانگرو را اضافه میکردم، چون مثل اسب حرکت میکند و به جای اینکه اسب حرکت ال میرود کانگرو بتواند حرکت بعدش را هم برود.
بزرگترین درسی که از شطرنج گرفتی چه بود؟
اینکه هیچ وقت ناامید نشوم. من بعضی وقتها بازنده بودم ولی بعدش بردم و البته برعکس. مهم است که هنگام بازی زود تسلیم نشویم. شکست حس بدی است؛ وقتی شکست میخورم معمولاً کمی گریه میکنم اما وقتی به مشهد برسم تمام شده است.
در بازی شطرنج حرکت کدام مهره را بیشتر دوست داری؟
اول اسب را خیلی دوست دارم، چون چنگال میزند و پس از آن وزیر.
هدفت از بازی شطرنج فقط قهرمانی است یا هدف دیگری داری؟
هدف من از بازی شطرنج تفریح است، گاهی وقتها هم مدال و مادی بوده است.
بعضیها فکر میکنند به عملی ورزش میگویند که شامل حرکات بدنی و حرکتی باشد. با توجه به این نظر، فکر میکنی شطرنج ورزش محسوب میشود؟
شطرنج ورزش ذهن و مغز است؛ کاسپارف میگوید شطرنج هم هنر است، هم علم و هم ورزش.
چه توصیههایی برای افرادی داری که میخواهند وارد حوزه شطرنج شوند؟
اگر میخواهند شطرنج را شروع کنند، اول به صورت حرفهای دنبال کرده و بعد تمرین کنند. اگر در خانواده کسی را دارند از او کمک بگیرند و اگر نیست حتماً کلاس بروند.
نظر شما