بازار برنج مدتهاست تبدیل به قصه پرغصهای شده و از اواخر سال گذشته که دچار التهاب شده همچنان آرام نگرفته است. قیمت برخی از ارقام برنج داخلی که دیماه پارسال حدود ۱۴۰ هزار تومان بود امروز به بیش از ۳۳۰ و در برخی ارقام به بیش از ۳۷۰ هزار تومان و در برنج پاکستانی هم از حدود ۸۰ هزار تومان به بیش از ۲۵۰ هزار تومان رسیده است.
در حالی نزدیک به یک سال است این وضعیت گریبان بازار برنج را گرفته که مسئولان تنها نظارهگر گرانیها و کوچکتر شدن سفره مردم هستند و به جای اینکه فکری به حال این شرایط کنند هرازگاهی مقابل تریبون قرار گرفته و وعده ارزانی میدهند بدون اینکه کوچکترین تغییری در شرایط ببینیم.
حذف ارز ترجیحی به نفع مردم؟
در این شرایط وزیر جهاد کشاورزی خبر داده از این پس برای واردات برنج، ارز ترجیحی اختصاص نخواهد یافت و همین مسئله خود شوکی به مردم و بازار وارد کرد. امروز مردم چشم به بازار برنج دوختهاند تا ببینند قرار است با چه قلههای جدید قیمتی مواجه شوند. بسیاری از بازاریان و مردم بر این باورند زمانی که برنج با نرخ ارز ترجیحی وارد کشور میشد وضعیت به این شکل بود چه برسد به اینکه حالا قرار است برنج با ارز دولتی هم وارد کشور نشود. هرچند بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند حذف این ارز به نفع مردم خواهد بود؛ چراکه در حال حاضر هر کالای اساسی که با نرخ ارز ترجیحی وارد کشور میشود به نرخ دولتی به دست مردم نمیرسد، بنابراین بهتر است ارز ترجیحی حذف تا علاوه بر اینکه نرخها شفافتر شود، رانتخواران هم از این نمد کلاهی برایشان بافته نشود.
لازمه آرامش بازار حذف قیمت گذاری دستوری
با این همه، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران خروج این محصول از فهرست کالاهای مشمول ارز ترجیحی را تصمیمی درست دانست که باید زودتر اجرایی میشد. اما وی این حذف را به تنهایی کافی ندانسته و تأکید دارد لازمه به آرامش رسیدن بازار حذف قیمتگذاری دستوری است؛ چراکه اساساً قیمتگذاری کالایی که قرار است با نرخ ارز مبادلهای وارد شود امکانپذیر نیست به این دلیل که نرخ این ارز مدام درحال تغییر است.
رفع الزام تحویل کالا به دولت، حذف سازوکار سهمیهبندی واردات و پرداخت حداقل بخشی از مطالبات ارزی انباشته واردکنندگان به خاطر استمرار جریان تأمین کالا از دیگر اقداماتی است که به عقیده دبیر انجمن واردکنندگان برنج باید انجام شود تا بازار برنج به ثبات برسد.
اما فعلاً پرسش اساسی مردم این است قرار است چه بر سر بازار و قیمت برنج که دومین کالای پرمصرف کشور پس از گندم است، بیاید؟
قیمت برنج با نرخ جدید ارز، افزایش نمییابد
محمد مختاریانی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و تأمین کنندگان برنج در گفتوگو با خبرنگار قدس در پاسخ به این پرسش ابراز کرد: متأسفانه با همت دولت حدود سه تا چهار ماه است که برنجی وارد بازار نشده و همین موجب شده قیمت برنج در بازار بالا باشد.
وی با بیان اینکه به نظر نمیرسد با حذف ارز ترجیحی برای واردات برنج، نرخ این محصول بیش از این افزایش یابد، تصریح کرد: قرار است برنج با ارز تالار دوم یعنی با نرخ ۱۰۵هزار تومان وارد کشور شود که نرخ ثابتی ندارد و نرخ آن از توافق میان صادرکننده و واردکننده حاصل میشود، اما حدود قیمت برنج همین نرخی است که امروز در بازار وجود دارد.
مشخص نبودن ساز و کار واردات
مختاریانی ادامه داد: مدتی است چون دولت جلو ورود بار برنج را گرفته، خود به خود قیمتها افزایشی شد. مشکل امروز بازار برنج این است که دولت جلو ورود کالا را گرفته است. قرار بود از اول آذر ارز ترجیحی برداشته و ارز تالار دوم جای آن را بگیرد و باوجود اینکه آذرماه از نیمه گذشته، اما دولت کوچکترین قدمی برای مشخص کردن سازوکار واردات با نرخ جدید ارز (اینکه چه زمانی و چه مقدار وارد کند) برنداشته است.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و تأمین کنندگان برنج با بیان اینکه آنچه ما میبینیم این است که کار رها شده است، گفت: حتی میتوان گفت قیمتی که برنج وارداتی در بازار حال حاضر دارد بالاتر از قیمت برنجی است که قرار است با نرخ ارز ۱۰۵ هزار تومان وارد شود. امروز برنج هندی با نرخ ارز ۱۰۵هزار تومانی باید در کانالهای عمده حدود ۱۳۰ هزار تومان فروخته شود و در خردهفروشی کمی بالاتر، اما چون باری وجود ندارد قیمت فعلی عمدهفروشیها بالاتر از ۱۳۰هزار تومان است.
وی علت این اتفاق را رها کردن دولت دانست و خاطرنشان کرد: عملکرد فعلی دولت نشان میدهد بازار را رها کرده است؛ زمانی که ارز اختصاصی هنوز ترجیحی بود حدود یک سال به واردکننده، ارز تحویل نداد و امروز هم که نرخ ارز را تغییر داده؛ سازوکار واردات و نحوه تخصیص ارز را اعلام نکرده است.
مشکل برنج، کمبود است نه نرخ ارز
مختاریانی علت مهم افزایش قیمت برنج در حال حاضر را نبود برنج دانست و اظهار کرد: با اینکه به انجمنهای مربوط بارها مراجعه و تأکید کردیم سازوکار واردات مشخص شود، اما دولت و بهخصوص وزارت جهاد پای کار نیامده است. در میان مسئولان قسمتهای غیرمرتبط مانند وزارت صمت و دادگستری تا حدودی پیگیری کردند، اما وزارت جهاد کار را رها کرده است!
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و تأمینکنندگان برنج ضمن گلایه از عملکرد نمایندگان مجلس در این زمینه، از آنان درخواست کرد تا به این موضوع رسیدگی و از وزیر جهاد بخواهند پاسخگوی وضعیت فعلی بازار و خاصه بازار برنج باشد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص قیمت برنج پس از حذف ارز ترجیحی، تصریح کرد: باتوجه به اینکه قرار است با نرخ ارز تالار دوم برنج وارد شود و این نرخ تابع نرخ ارز در بازار آزاد است، بنابراین نرخ برنج ثابت نمیشود، اما وضعیت به این شکل هم نخواهد شد و گرانی که امروز مردم مشاهده میکنند نه به دلیل قیمت ارز که به دلیل کمبود کالا در بازار است. چنانچه جریان تأمین کالا برقرار باشد نرخها منطقی خواهند شد، شاید این نرخ گرانتر از قبل باشد، اما افسارگسیخته نیست و چارچوبی دارد. افسارگسیختگی زمانی بهوجود میآید که تأمین کالا درست انجام نمیشود، بنابراین باید نگران کمبود کالا باشیم نه نرخ ارز.
مختاریانی اضافه کرد: سال گذشته در اوج زمانی که کشور به برنج پاکستانی نیاز داشت اعلام کردند برنج پاکستانی اجازه واردات ندارد، بنابراین بیش از اینکه ارز عامل گرانی کالا باشد، تأمین نشدن بهموقع بود که برنج را به این وضعیت رساند.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و تأمینکنندگان برنج پایداری کالا را مهمترین اتفاق در شرایط فعلی خواند و گفت: چنانچه دولت قدمی بردارد و سازوکار واردات مشخص شود و شاهد واردات برنج باشیم بازار پایدار میشود و نتیجه این پایداری میتواند کاهش قیمت برنج در برخی اقلام را هم بهدنبال داشته باشد. امروز مشاهده میکنید مردم برنج را با نرخ بالا هم نمیتوانند تهیه کنند چون کمبود داریم و چنانچه به مصاحبه مسئولان دقت کنید فقط صحبت درمانی میکنند و میگویند از هفته دیگر قرار است برنج وارد بازار شود، اما در نهایت خبری نمیشود.
دولت فقط نظارهگر بازار است
وی بیان کرد: در گذشته اگر برنج با افزایش نرخ همراه میشد حتی در نیمههای شب هم پیگیر موضوع بودند، اما امروز دچار کمبود و گرانی هستیم و مسئولان فقط نظارهگرند؛ گویا دولت حساسیتی بر بحث قیمتها ندارد.
مختاریانی یادآور شد: از ابتدای شهریور دولت اعلام کرد هر برنجی که وارد شده باید به دولت تحویل داده شود، واردکنندگان از این تاریخ هر برنجی را که وارد کردند به دولت دادند و دولت هم در مقابل این کالاها را عرضه نکرده و همچنان منتظر گرانی بیشتر است.
نبود کالا، گرانیهای امروز را موجب شده است
البته همانگونه که پیش از این هم گفته شد بارها کارشناسان اقتصادی هشدار داده بودند اختصاص ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی عملاً جز ایجاد رانت و فساد نتیجه دیگری ندارد؛ چراکه در این سالها هر کالایی که با ارز ترجیحی وارد کشور شده به قیمت مصوب به دست مصرفکننده نرسیده و محلی برای کسب سود واسطهگران و دلالان شده است.
نکتهای که رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران هم بر آن تأکید داشت و در گفتوگو با خبرنگار قدس گفت: در این مدت متأسفانه کالایی که با نرخ ارز ترجیحی وارد کشور میشد به نرخ روز بازار عرضه میشد و چنانچه امروز شاهد افزایش قیمت هستید نه به دلیل نرخ ارز که به دلیل نبود کالا در بازار است.
پیش بینی کاهش قیمت با تغییر نرخ ارز
وی با بیان اینکه در حال حاضر واردات گسترده برنج به کشور با نرخ جدید ارز در حال انجام است که طی دو هفته آینده وارد و عرضه خواهد شد، اطمینان خاطر داد این کالا با قیمتی پایینتر از آنچه برنج را امروز در سطح بازار مشاهده میکنید، خواهد بود.
کنگری بیان کرد: با شرایط جدید بهترین برنج پاکستانی با نرخ ۱۹۰ تا ۱۹۵ هزار تومان به دست مصرفکننده نهایی میرسد؛ اما تا پیش از مصوبه جدید برنج پاکستانی ۲۱۰ هزار تومان در کف عمدهفروشی و با نرخ ۲۵۰ هزار تومان به دست مصرفکننده میرسید.
رئیس اتحادیه بنکداران تأکید کرد: این تغییر نرخ ارز افزایش قیمتی در بازار نشان نخواهد داد و حتی کاهش قیمت هم رخ میدهد.
نظر شما